Zaropiałe oczy u psa to kwestia, która powinna wzbudzić w tobie podejrzliwość. W bardzo wielu przypadkach jest to jedynie sygnał, że wokół gałki ocznej toczy się jakiś stan zapalny o podłożu bakteryjnym. Niekiedy leczenie domowymi sposobami wystarczy, jednak zawsze warto obserwować zwierzaka i sprawdzać, czy nie pojawiają się inne, bardziej niepokojące objawy. Przekonaj się, czy ropiejące oczy u psa mogą być oznaką poważniejszych problemów zdrowotnych, czy nie ma się czym martwić. Przeczytaj nasz artykuł, a będziesz bardziej świadomym opiekunem swojego czworonoga!

Ropiejące oko u psa – o czym to może świadczyć?

Ropna wydzielina z oczu psa może mieć bardzo wiele przyczyn. Najczęściej znajduje się ona w dolnym kąciku oka – tym położonym bliżej nosa. Bardzo często budzi niepokój opiekuna. Przede wszystkim, warto jednak obserwować częstotliwość jej pojawiania się oraz to, jak szybko znika. 

Ropiejące oczy u psa – kiedy masz powody do obaw?

Sporadycznie ropiejące oko u psa może być spowodowane kontaktem z lekkim alergenem. Czasami do powstawania wydzieliny przyczynia się nawet kurz, który zalega w pomieszczeniu. Jeżeli więc ropienie trwa krócej niż dobę, nie ma się czym przejmować. Gorzej, jeżeli ropiejące oczy to sytuacja, która przeciąga się, a dodatkowo towarzyszą jej nieprzyjemne objawy. Wówczas możesz przyjąć, że masz do czynienia z objawem wtórnym jakiejś choroby lub stanu zapalnego. Co dokładnie może być przyczyną? 

Dlaczego psu ropieją oczy?

• Infekcja wirusowa oczu – za ropienie oczu najczęściej odpowiada herpeswirus. Ten objaw może jednak towarzyszyć także nosówce, a nawet wściekliźnie.
• Infekcja bakteryjna oczu – ropiejące oczy u psa bardzo często są objawem infekcji bakteryjnych, które powodują na przykład zapalenie spojówek. Niepodjęcie leczenia może prowadzić do powikłań, które kończą się nawet utratą oka.
• Alergie – za ropną wydzielinę z oczu psa często odpowiedzialne są alergie na pylące trawy czy kurz.
• Obniżenie odporności – czasami ropienie oczu u psa jest objawem wtórnym jakiejś toczącej się w organizmie infekcji spowodowanej obniżeniem odporności. Aby to potwierdzić, konieczne są badania diagnostyczne.
• Choroby przewlekłe – za ropiejące oczy u psa niekiedy odpowiadają przewlekłe schorzenia, w tym także nowotwory. 

Ropiejące oczy psa – przyczyny okulistyczne

Wydzielina ropna może mieć też przyczyny okulistyczne:

• obecność ciała obcego w oku – jeżeli psie oczy ropieją, koniecznie sprawdź, czy nie dostało się do nich żadne ciało obce; czasami nawet mały okruszek może doprowadzić do poważnego stanu zapalnego;
• zespół suchego oka;
• urazy mechaniczne;
• choroby powiek – na przykład genetyczne podwinięcie powiek (entropium);
• zatkanie kanalików łzowych;
• wrzód rogówki.

Ropiejące oczy u psa – czynniki genetyczne

Ropiejące oczy u psa w niektórych przypadkach są także uwarunkowane genetycznie. Taka przypadłość jest szczególnie częsta u czworonogów z syndromem brachycefalicznym. Mowa tu między innymi o:

• mopsach;
• pekińczykach;
• buldogach angielskich;
• buldogach francuskich;
• bokserach;
• boston terrierach;
• king charles spanielach.

W takich przypadkach regularna kontrola i przemywanie oczu muszą stać się integralnym elementem pielęgnacji. Decydujesz się na psa, który genetycznie ma spłaszczoną czaszkę i skróconą kufę? Koniecznie dopytaj hodowcę o sposoby na radzenie sobie z tym problemem. 

Ropienie oczu psa – czym przemywać?

Kiedy psu ropieją oczy, pierwszą reakcją wielu opiekunów jest chęć szybkiej pomocy. Właściciele czworonogów szukają skutecznego sposobu na poradzenie sobie z sytuacją w domu. Usunięcie wydzieliny i przemycie oczu na pewno doraźnie poprawia komfort zwierzęcia. Trzeba jednak robić to rozsądnie i nie ulegać panującym dosyć powszechnie mitom.

Ropiejące oczy u psa – czy rumianek zadziała? 

Wśród wielu opiekunów psów ciągle bardzo powszechne jest przekonanie, że najlepszym sposobem na zapalenie spojówek i stany zapalne wokół oczu jest napar z rumianku. Musisz jednak wiedzieć, że ropiejące oczy u psa i rumianek czy herbata to nie najlepsze połączenie. Takie napary mogą prowadzić do przesuszania okolic psich oczu, a to z kolei wzmaga dyskomfort i daje efekt odwrotny do zamierzonego. 

Zaropiałe oczy u psa – skuteczne domowe sposoby na przemywanie

Przemywanie zaropiałych oczu psa samodzielnie w domu powinno być wykonywane we względnie sterylnych warunkach:

1. Koniecznie przed zabiegiem i po nim umyj ręce. 
2. Rozsądnym rozwiązaniem będzie korzystanie z rękawiczek jednorazowych.
3. Oczu nigdy nie przemywaj ręką. Lepiej w tej roli sprawdzi się płatek kosmetyczny. 

Ropiejące oczy u psa najlepiej przemywać specjalnymi preparatami, które znajdziesz w sklepach zoologicznych. Jeżeli problem dotyczy białych psów (na przykład maltańczyków), wyciek z oczu może zabarwiać sierść i pozostawiać zacieki. Wówczas masz do dyspozycji preparaty, które nie tylko oczyszczają, lecz także wybielają sierść. Ich skuteczność czasami bywa jednak dyskusyjna i zapalenie kanalików łzowych trzeba szybko konsultować z weterynarzem. 

Do przemywania ropiejących oczu u psa najlepiej nadaje się roztwór soli fizjologicznej, którą można tanio kupić w każdej aptece. 

Wydzielina z oczu u psa – kiedy trzeba się niepokoić o pupila? 

Ropienie oczu nie mija po zastosowaniu domowych sposobów? Jest jeszcze gorzej i towarzyszą mu inne objawy, takie jak osłabienie? Wizyta u lekarza weterynarii jest nieunikniona. Wówczas trzeba rozpocząć odpowiednią diagnostykę. 

Ropiejące oko u psa – leczenie

Nie da się bowiem zastosować skutecznego leczenia bez pełnej wiedzy na temat tego, co powoduje ropienie oczu. Jeżeli okaże się, że problem leży w infekcji bakteryjnej, konieczna będzie antybiotykoterapia. Najczęściej stosuje się połączenie antybiotyków dopyszcznych lub iniekcyjnych z antybiotykami w kroplach, które trzeba wpuszczać zwierzęciu do oczu. 

Jeżeli okaże się, że ropiejące oczy u psa są wynikiem ogólnego osłabienia organizmu połączonego z chorobą, konieczne będzie leczenie dopasowane do potrzeb i stanu zdrowia zwierzaka. 

Ropiejące oczy u psa – nie lekceważ problemu

Jeżeli dostrzeżesz nadmierną wydzielinę z oczu psa, koniecznie dokładnie obserwuj pupila. Niektóre choroby – na przykład herpeswiroza – zaczynają się banalnie i łatwo je zignorować. Tymczasem nieleczone schorzenie może doprowadzić nawet do usunięcia oka. 

Ropienie oczu u psa – podsumowanie 

Ropiejące oczy u psa mogą być oznaką bardzo wielu problemów zdrowotnych. Od niewielkiego urazu mechanicznego, przez alergie aż po nowotwory – przyczyny mogą być naprawdę różne. Właśnie dlatego najlepszym rozwiązaniem będzie obserwowanie zwierzaka i reagowanie na bieżąco w sposób adekwatny do zaawansowania objawów. 

Jeżeli nie jesteś pewien, czy ropiejące oczy u psa są efektem choroby, czy na przykład cech rasowych, warto porozmawiać o tym z hodowcą. W pozostałych przypadkach najlepszym źródłem wiedzy będzie lekarz weterynarii, który z pewnością rozwieje wszelkie wątpliwości dotyczące wydzieliny z oczu u psa.

Choroby kręgosłupa to niestety bardzo często spotykany problem u psów różnych ras. Postępująca dyskopatia u psa może powodować naprawdę niebezpieczne zmiany w układzie ruchu. Aby zahamować zmiany i tym samym zwiększyć komfort życia zwierzaka, trzeba koniecznie zadziałać jak najszybciej. Niestety, choroba kręgosłupa u psa występuje coraz częściej, czemu winny jest w dużej mierze niezdrowy tryb życia. Jakie są jej objawy? Kiedy rozpocząć leczenie czworonoga i na czym ono polega? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj odpowiedzi! 

Dyskopatia u psa – co to jest?

Dyskopatia u psa jest chorobą, która dotyka układu szkieletowo-kostnego. Dysk, czyli krążek międzykręgowy, zostaje uszkodzony lub dochodzi do jego zdeformowania. Uciska on na rdzeń kręgowy i nerwy, co prowadzi do bardzo silnych dolegliwości bólowych. 

Dyski występują między kręgami, a ich rolą jest amortyzacja kręgosłupa. Umożliwiają także jego ruch i sprawiają, że kręgosłup psa jest względnie elastyczny. Deformacja dysku lub jego przesunięcie powoduje, że jego pierwotne funkcje tracą na znaczeniu. Zamiast tego pojawia się ból i dyskomfort, który z czasem coraz bardziej się pogłębia.

Czy dyskopatia oznacza wypadnięcie dysku u psa?

Warto zaznaczyć, że wbrew powszechnemu przekonaniu dysk nie wypada, a jedynie się przesuwa. Do kręgów jest on przytwierdzony za pomocą bardzo gęstej chrząstki. Określenia, takie jak wypadnięcie dysku u psa odnoszą się więc w gruncie rzeczy do jego przemieszczenia. 

Zwyrodnienie kręgosłupa u psa – przyczyny

Wielu opiekunów zastanawia się, skąd bierze się dyskopatia u psa. Niestety, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie co powoduje, że deformację krążków międzykręgowych. Istnieje pewne przekonanie, że to zwyrodnienie kręgosłupa u psa bywa wynikiem starzenia się organizmu. 

Starość nie jest jednak uniwersalną odpowiedzią na pytanie o genezę dyskopatii. Choroba pojawia się bowiem często także u młodych zwierząt w sile wieku, a zdecydowanie większa część psich staruszków nigdy jej nie doświadczy. 

Dyskopatia u psów – rasy podatne na ten problem

Niektóre rasy są bardziej narażone na opisywaną chorobę od innych psów. Na dyskopatię stosunkowo często zapadają jamniki. Oprócz nich w grupie ryzyka są także:

• pekińczyki;
• owczarki niemieckie;
• boksery;
• shih tzu;
• beagle;
• buldogi francuskie;
• buldogi angielskie.

Choroba kręgosłupa u psa a otyłość

Jedną z najbardziej charakterystycznych przypadłości, które mogą odpowiadać za pojawienie się dyskopatii u psa, jest otyłość. Nadmiar kilogramów sprawia, że cały kościec zwierzęcia – w tym także kręgosłup – jest mocno obciążony. Przyczyną otyłości u psów jest zaś przede wszystkim zła dieta. Przekarmianie, niedopasowanie sposobu żywienia do trybu życia, a także dokarmianie psa resztkami z ludzkiego stołu to prosta i zgubna droga do otyłości. 

Brak ruchu a dyskopatia u psa

Bardzo ważne jest także dostosowanie aktywności fizycznej do wielkości psa i jego potrzeb. Niektórzy opiekunowie, szczególnie psów małych ras, mają tendencję do całkowitego ograniczania ruchu swoim podopiecznym. Tymczasem aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie i sprawia, że zwierzak staje się bardziej sprawny. Wówczas trudniej o nadwagę i choroby kręgosłupa, w tym dyskopatię. 

Dyskopatia u psa – objawy 

Dyskopatia to choroba, która może dawać dosyć zróżnicowane objawy o bardzo różnym nasileniu. Właśnie dlatego jej zdiagnozowanie na samym początku może być dosyć trudne. Delikatne sygnały ze strony psa często są mylnie interpretowane lub nawet całkowicie pomijane. Z tego względu warto znać podstawowe objawy dyskopatii i wiedzieć, na jakie zmiany w zachowaniu zwierzęcia najlepiej zwrócić uwagę. 

Dyskopatia u psa daje różne objawy w zależności od tego, w jakim miejscu dysk uciska na rdzeń kręgowy. Uszkodzenia w obszarze piersiowo-lędźwiowym objawiają się:

• niechęcią do wypróżniania się lub wokalizacją w jego trakcie, co spowodowane jest bólem;
• odmawianiem wchodzenia po schodach;
• utratą apetytu lub zmianą w jego częstotliwości;
• obniżeniem aktywności i niechęcią do zabawy;
• niedowładem lub częściowym paraliżem tylnych łap.

W momencie, kiedy do uszkodzenia dysku doszło w odcinku szyjnym kręgosłupa można spodziewać się: 

• utykania na przednie łapy;
• napięcia w okolicach karku, sztywności;
• pochylenia całej postawy do przodu, ciągłego opuszczania głowy;
• apatii i niechęci do zabawy;
• utraty apetytu.

Nieprawidłowości w górnej części kręgosłupa dają najbardziej charakterystyczne i mocne objawy dyskopatii u psa, który może doznać porażenia tylnych lub przednich kończyn. Czasami dochodzi „jedynie” do ich niedowładu. 

Choroba kręgosłupa u psa – nie lekceważ objawów

Objawy dyskopatii są bardzo zróżnicowane, czasami nieswoiste. Bardzo ważne jest więc to, aby nie ignorować żadnego zachowania, które nie jest typowe dla twojego psa. W przypadku dyskopatii stan zwierzęcia może pogarszać się powoli, przez kilka tygodni lub miesięcy. Czasami jednak objawy nasilają się z godziny na godzinę.

Nawet gdy pies tego nie okazuje, dyskopatia jest chorobą, która sprawia mu ogromny ból. Kulawizna, zmiana postawy, problemy z wypróżnianiem się – to powinno być pretekstem do szerszej diagnostyki, która pozwoli wykluczyć lub potwierdzić także tę chorobę. 

Dyskopatia u psa – leczenie

Diagnoza dyskopatii bardzo często przyjmowana jest przez opiekunów z przerażeniem. Czy istnieje skuteczna metoda na jej wyleczenie? Tę chorobę kręgosłupa da się leczyć, jednak efekty w dużej mierze zależą od tego, jak daleko posunięte są zmiany w kręgosłupie. 

Dyskopatia u psa – leczenie zachowawcze

Zachowawcze leczenie dyskopatii u psa polega przede wszystkim na podawaniu zwierzęciu odpowiednich leków oraz na ograniczeniu mu ruchu na czas, który określi lekarz weterynarii. 

Farmakoterapia jest bardzo mocno uzależniona od konkretnego przypadku. Żadnych leków nie powinno się podawać bez wcześniejszej konsultacji z weterynarzem. Leczenie zachowawcze polega w dużej mierze na uśmierzaniu bólu, jednak leki przeciwbólowe nie powinny w żadnym wypadku być podawane na własną rękę. Wiele z nich, przeznaczonych docelowo dla ludzi, jest trujących dla psa. 

Jak jeszcze można leczyć dyskopatię?

Poza lekami przeciwbólowymi w leczeniu dyskopatii u psa stosuje się także silne przeciwutleniacze – przede wszystkim witaminy C i E – które spowalniają proces zmian w kręgosłupie. W niektórych przypadkach konieczne będą także sterydy. 

Ograniczenie ruchu zazwyczaj zalecane jest na dosyć długi okres – nawet kilku tygodni. W tym celu czasami konieczne jest zastosowanie klatki kennelowej. To bardzo ważny element leczenia, którego brak może prowadzić do powikłań. 

Dyskopatia u psa – rehabilitacja

Niezwykle istotną częścią leczenia dyskopatii u psa jest także rehabilitacja. Najlepsze efekty przynoszą specjalistyczne zabiegi, które wykonywane są z pomocą odpowiednio dobranych sprzętów. Nie każda lecznica jest odpowiednio wyposażona, dlatego rehabilitacja niejednokrotnie łączy się z koniecznością wyjazdu do większego miasta. 

Metody rehabilitacji w dyskopatii u psa to między innymi:

• hydroterapia;
• laseroterapia;
• magnetoterapia;
• kinezyterapia.

Oczywiście, nie wszystkie te metody stosowane są w każdym przypadku. Leczenie zawsze dobiera specjalista pod kątem indywidualnych problemów psa, ich zaawansowania oraz rokowań. 

Dyskopatia a operacja kręgosłupa u psa 

W leczeniu dyskopatii u psów operacja traktowana jest jako metoda ostateczna, którą bierze się pod uwagę, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi spodziewanych efektów. Zabieg powinien być wykonany po konsultacji z lekarzem weterynarii i specjalistą w dziedzinie ortopedii. Polega on na dekompresji rdzenia kręgowego, której dokonuje się po wcześniejszym usunięciu wyrostków stawowych.

Niestety, nie każdy pies może być zakwalifikowany do zabiegu. Poważne przeciwwskazania to między innymi:

• duża otyłość;
• choroby serca;
• zaawansowany wiek. 

Dyskopatia u psa – profilaktyka 

W przypadku dyskopatii jak chyba nigdzie indziej sprawdza się powiedzenie – lepiej zapobiegać niż leczyć. Zarówno leczenie chirurgiczne, jak i rehabilitacja są bardzo kosztowne, a do tego wymagają szeregu przygotowań i konsultacji ze specjalistami. Trzeba więc robić wszystko, aby pies nie zachorował. Kiedy już choroba się pojawi, nie wolno bagatelizować żadnych objawów. 

Jak zminimalizować ryzyko dyskopatii u psa?

Jak możesz zapobiec wystąpieniu dyskopatii u psa? Trzy filary to:

• odpowiednia dieta;
• aktywność fizyczna;
• badania kontrolne.

Jeżeli masz psa rasy (lub w typie rasy), która znajduje się na liście tych zagrożonych dyskopatią, rozważ kontrolne badania RTG. Zaleca się wykonanie ich czworonogowi w okresie dorastania oraz kontrolnie co 2-3 lata. 
Dyskopatia u psa to groźna choroba, której możesz przeciwdziałać. Bardzo ważne jest to, aby odpowiednio żywić zwierzaka i jednocześnie dostosowywać ilość ruchu do jego naturalnych potrzeb. Kluczowym elementem profilaktyki jest unikanie otyłości oraz – tak jak w przypadku każdej choroby – znajomość swojego zwierzaka. Objawy dyskopatii, nawet najbardziej błahe, same nie miną. Im wcześniej zadziałasz, tym większa szansa na skuteczne i małoinwazyjne leczenie.

Atopia u psa nie występuje może tak często, jak w naszym gatunku, jednak w ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowalności na tę chorobę. Najczęściej atopowe zapalenie skóry u psa pojawia się w pierwszych miesiącach jego życia, jednak zmiany skórne mogą ujawnić się też dużo później. Mechanizm powstawania choroby nie jest do końca znany. Wiemy jednak, co może zaostrzać jej przebieg i jakie są metody leczenia. Zapoznaj się z naszym artykułem!

Zapalenie skóry u psa – na czym polega?

Atopowe zapalenie skóry u psa (często określane skrótem AZS) to choroba autoimmunologiczna, której źródła leżą w układzie odpornościowym zwierzęcia. Jego reakcja na znajdujące się w otoczeniu alergeny jest nadmierna, co w efekcie przekłada się na zmiany skórne. 

Czy wszelkie zmiany na skórze psa to na pewno AZS?

AZS to choroba, która wymaga kompleksowej diagnostyki i złożonego leczenia. Dodatkowo jej przewlekły charakter sprawia, że jest uznawana za nieuleczalną. Warto jednak zaznaczyć, że nie wszystkie zmiany na skórze u psa oznaczają atopię. To schorzenie jest trudne do zdiagnozowania właśnie ze względu na swoje nieswoiste objawy – typowe także dla innych problemów dermatologicznych. 

Atopowe zapalenie skóry u psa – przyczyny

Nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry u psa następuje w bezpośredniej konsekwencji tworzenia się przeciwciał IgE. Te ostatnie działają przeciwko występującym w środowisku różnego rodzaju alergenom. Do tej pory nie ma pewności, w jaki sposób dokładnie taka reakcja zachodzi. Wyzwalaczem są jednak standardowe alergeny, które bardzo często dokuczają też ludziom:

• pylące rośliny;
• pleśń i grzyby;
• kurz i roztocza.

Pierwsze objawy choroby zazwyczaj pojawiają się w pierwszym półroczu życia. Atopia u psa jest najprawdopodobniej dziedziczna. Często obserwuje się występowanie choroby w miotach hodowlanych lub u zwierząt spokrewnionych ze sobą. 

Atopowe zapalenie skóry u psa – najbardziej narażone rasy

Co ciekawe, dosyć pokaźna jest lista ras szczególnie narażonych na tę chorobę. Są to między innymi:

• buldogi angielskie;
• mopsy;
• bulteriery;
• teriery tybetańskie;
• owczarki niemieckie;
• setery irlandzkie;
• cocker spaniele;
• yorkshire terriery;
• sznaucery miniaturowe;
• golden retrievery;
• labrador retrievery.

Atopowe zapalenie skóry u psa – objawy

Atopowe zapalenie skóry u psa bywa trudne do zdiagnozowania ze względu na dosyć nietypowe objawy. Wiele z nich może być wynikiem różnego rodzaju alergii i problemów dermatologicznych. Jakie kryteria diagnostyczne trzeba więc przyjąć, aby dolegliwości zwierzaka mogły być uznane za AZS? 

1. Jednym z najważniejszych objawów jest świąd skóry. Jego nasilenie jest oczywiście subiektywne i powinno podlegać systematycznej kontroli. 
2. Dodatkowym kryterium diagnostycznym jest także różowienie małżowin usznych.
3. Pojawiają się też stany zapalne na wargach i między palcami wszystkich łap. 

Szansa na to, że zdiagnozuje się atopowe zapalenie skóry u psa wzrasta, jeżeli objawy pojawiają się u młodego zwierzęcia między szóstym miesiącem a trzecim rokiem życia. Jeżeli lekarz weterynarii podejrzewa atopię, dokonuje śródskórnych tekstów alergicznych. Potwierdzenie stanowi zaś przede wszystkim test na przeciwciała IgE. Jeżeli niepokojące zmiany ustępują po podaniu psu glikokortykosteroidów, także jest to wyraźny wskaźnik, że pies może mieć AZS. 

Oczywiście w procesie diagnozowania choroby trzeba koniecznie wykluczyć inne problemy dermatologiczne, między innymi:

• łojotokowe zapalenie skóry u psa;
• alergie;
• choroby pasożytnicze – na przykład świerzb. 

Atopowe zapalenie skóry u psa – leczenie

Niestety, atopowe zapalenie skóry u psa jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Można natomiast wdrożyć skuteczne leczenie objawowe i maksymalnie podnosić komfort życia zwierzęcia. Najważniejsze jest wyeliminowanie dokuczliwego świądu. W tym celu najczęściej stosowane są glikokortykosteroidy (szerzej znane jako sterydy): 

• prednizolon;
• metyloprednizolon;
• prednizolon.

Immunoterapia jako sposób leczenia atopowego zapalenia skóry u psa

W ostatnich latach dosyć dużą popularnością cieszy się immunoterapia, którą stosuje się w przypadkach alergii także u ludzi. To nic innego, jak tylko odczulanie za pomocą stopniowego wystawiania organizmu na działanie niewielkich ilości alergenów. Dużą różnicą pomiędzy terapią ludzi a psów jest okres jej trwania. U człowieka immunoterapia jest limitowana czasowo i nie powinna trwać dłużej niż pięć lat. W przypadku zwierzaków zazwyczaj stosuje się ją dożywotnio. W wielu przypadkach okazuje się bardzo skuteczna. 

AZS u psa – kiedy leczenie jest efektywne?

Atopowe zapalenie skóry u psa jest chorobą, którą da się efektywnie złagodzić. W jakich przypadkach szansa na sukces jest największa? Terapia wykazuje największą skuteczność w przypadku psów, które rozpoczęły leczenie szybko, czyli najczęściej przed ukończeniem pierwszego roku życia. Jeżeli u młodego zwierzaka pojawiają się niepokojące objawy, warto więc rozpocząć diagnostykę jak najszybciej. 

Co jeszcze jest ważne podczas leczenia zmian skórnych u psa?

Istotnym kryterium jest także to, na ile alergenów pies jest uczulony. Zakłada się, że najlepiej na leczenie reagują zwierzęta, u których nie jest ich więcej niż osiem. Najbardziej skuteczna będzie ta kuracja, która opiera się na dobrym kontakcie weterynarza z opiekunem. Wykonywanie wszystkich poleceń z zaangażowaniem to podstawa sukcesu.

Atopowe zapalenie skóry u psa – podsumowanie

Niestety, nie istnieją leki, które z całkowitą skutecznością eliminują alergię i pozwalają na całkowite wyleczenie atopowego zapalenia skóry. Nie oznacza to jednak, że chory pies jest skazany na cierpienie. 

Obecnie dermatologia weterynaryjna pozwala na skuteczne leczenie objawowe tej choroby. Najczęściej stosowane są leki sterydowe, które zmniejszają uczucie świądu. Jeżeli pies dobrze reaguje, zalecana jest immunoterapia. Wiele zależy także od tego, jak szybko rozpoczniesz leczenie swojego pupila i w jakim stopniu będziesz trzymać się zaleceń lekarza. 

Atopowe zapalenie skóry u psa to choroba przewlekła, z którą trzeba nauczyć się żyć. Dotyczy to zarówno samego zwierzaka, jak i jego opiekuna. Objawów nie da się do końca wyleczyć, jednak ich złagodzenie jest jak najbardziej możliwe.

Dlaczego psu śmierdzi z pyska? To pytanie, które bardzo często zadają sobie opiekunowie czworonogów różnych ras. Z pozoru to tylko niewinny defekt kosmetyczny, jednak brzydki zapach może być czasem objawem przeróżnych dolegliwości. Szczególnie jeżeli pojawił się nagle, a jego intensywność wzrasta, Podpowiadamy, jak mu zapobiegać i kiedy powinieneś zacząć się niepokoić. Sprawdź, kiedy przykrego zapachu z pyska psa zwiastuje coś poważnego. 

Dlaczego psu śmierdzi z pyska?

Dlaczego psu śmierdzi z pyska? Opiszemy główne przyczyny nieprzyjemnego zapachu, ale najpierw musisz je poznać. Są to przede wszystkim:

• infekcje w obszarze jamy ustnej;
• zalegające resztki pokarmu;
• gromadzenie się kamienia nazębnego;
• jedzenie śmieci lub koprofagia;
• choroby układowe;
• cukrzyca.

Infekcje w obszarze jamy ustnej

Bardzo często zdarza się, że psu śmierdzi z pyska z powodu stanów zapalnych w obszarze jamy ustnej. Najczęściej są to infekcje dziąseł, psujące się zęby i afty. 

W przypadku zapalenia dziąseł bezpośrednią przyczyną przykrego zapachu jest zbierająca się ropa. Bardzo często występują wtedy problemy z gryzieniem, a zwierzę w końcu odmawia jedzenia lub ma z nim wyraźny problem. Dziąsła są zaczerwienione, a w ich obszarze tworzą się kieszonki.

Zalegające resztki pokarmu 

Czasami przykry zapach z pyska psa wiąże się po prostu z resztkami jedzenia, które zalegają między zębami. Rozpoczyna się proces gnilny. Bakterie odpowiedzialne za rozkładanie pokarmu sprawiają, że zapach staje się trudny do zniesienia. 

Na takie przypadki bardziej narażone są psy z ubytkami zębowymi. Wbrew pozorom nie należy tego lekceważyć. Dlaczego? Toksyny z rozkładającego się jedzenia rozprzestrzeniają się po organizmie, tworząc potencjalne niebezpieczeństwo dla serca, nerek i innych ważnych organów wewnętrznych. 

Gromadzenie się kamienia nazębnego

Dlaczego jeszcze psu śmierdzi z pyska? Kamień nazębny to jedna z najczęstszych przyczyn przykrego oddechu u psów i kotów. Niektóre rasy są bardziej narażone od innych, jednak prawda jest taka, że ta przypadłość może dopaść każdego psa. 

Duża ilość kamienia nazębnego może doprowadzić do stanów zapalnych jamy ustnej i gardła, zniszczenia zębów. W konsekwencji kamień staje się przyczyną wielu chorób układowych i stanów zapalnych w organizmie. 

Jedzenie śmieci lub koprofagia

Niektóre zwierzęta mają tendencję do zjadania znalezionych na spacerze przedmiotów – resztek jedzenia czy organicznych lub nieorganicznych śmieci. Takie zachowanie często prowadzi do przykrego zapachu z pyska. 

Nieco bardziej nieprzyjemnym przypadkiem jest koprofagia, czyli skłonność do jedzenia odchodów. Psy dotknięte tym zaburzeniem mają tendencję do konsumpcji kału innych zwierząt lub nawet ludzi. U wielu opiekunów budzi to zrozumiałe obrzydzenie i złość, jednak przy nasileniu się takich zachowań warto poinformować o nich lekarza weterynarii. Czasami bowiem koprofagia jest wynikiem niedoboru składników odżywczych. Częściej jednak jest to problem behawioralny. 

Choroby układowe

Za przykry zapach z pyska psa czasami odpowiedzialne są procesy chorobowe, jednak nie tylko w obszarze jamy ustnej, lecz także układu pokarmowego. Psu śmierdzi z pyska, kiedy choruje na refluks, ma problemy trawienne czy nadkwaśność. 

Oddech zwierzęcia (zarówno psa, jak i kota) zmienia się na mniej korzystny także w zaawansowanym stadium niewydolności nerek. 

Cukrzyca

Nieprawidłowe procesy metabolizowania cukru w organizmie psa wpływają na jego oddech. Opiekunowie zwierząt z cukrzycą często określają woń z ich pyska jako smród fermentujących owoców. Jeżeli zauważysz coś takiego, koniecznie zgłoś psa do lekarza weterynarii. 

Przykry zapach z pyska psa – przypadek szczeniąt

Pierwsze tygodnie szczeniaka w nowym domu często obfitują w niespodzianki. Jedną z nich jest podejrzanie nieprzyjemny oddech. Gdy małemu psu śmierdzi z pyska, w wielu opiekunach budzi to niepokój, jednak najczęściej przyczyną jest przejściowe zapalenie dziąseł. Towarzyszy ono wymianie zębów mlecznych na stałe. 

Proces ten rozpoczyna się w trzecim miesiącu życia psa i może trwać nawet do ukończenia ósmego miesiąca. Nieciekawy zapach z pyska jest wówczas fizjologicznym zjawiskiem, którym nie trzeba się szczególnie przejmować, ponieważ mija samoistnie. 

Przykry zapach z pyska psa i odpowiednio wczesna reakcja

W przypadku psich dzieci warto także pamiętać, że mają one tendencję do gryzienia, a często także jedzenia napotkanych po drodze przedmiotów. Oduczanie takich zachowań jest elementem treningu posłuszeństwa, który zawsze musi trochę potrwać. Uzbrój się więc w cierpliwość. Zjadanie odchodów czy śmieci przez szczeniaka nie powinno budzić twojej złości. Trzeba natomiast czytelnie komunikować pieskowi, że takie zachowanie nie jest akceptowane. To świetny wstęp do wprowadzenia komendy „fe” lub „zostaw”. 

Psu śmierdzi z pyska – co robić? 

Przykry zapach z pyska psa – jeśli nie jest to wymieniający zęby szczeniak – zawsze powinien wzbudzić w tobie podejrzenia. W większości przypadków znalezienie przyczyny nie jest trudne, jednak aby podjąć konkretne działania, trzeba najpierw postawić odpowiednią diagnozę. 

Oddech psa nigdy nie będzie całkowicie neutralny, jednak w żadnym wypadku nie powinien śmierdzieć. Gdy psu śmierdzi z pyska, to w przytłaczającej większości przypadków sygnał, że w organizmie zwierzaka dzieje się coś niedobrego. 

Psu śmierdzi z pyska – higiena jamy ustnej

Mało kto zdaje sobie sprawę, że dbanie o higienę jamy ustnej psa leży całkowicie w rękach opiekuna. Niestety, zazwyczaj właściciele ograniczają się do kupowania przysmaków, które według reklam mają czyścić zęby. Niektóre przysmaki dentystyczne mają jako taką skuteczność, jednak zazwyczaj nie wystarczają. Co zatem zrobić?

• Najlepszym rozwiązaniem jest przyzwyczajanie psa od szczeniaka do szczotkowania zębów. Szczoteczki i pasty można kupić niemal w każdym sklepie zoologicznym.
• To jednak nie jedyna forma troszczenia się o pysk psa. Ostatnio coraz popularniejsze są płyny do higieny jamy ustnej, które codziennie dodaje się do wody.
• Ciekawym rozwiązaniem są także płatki czyszczące, które można założyć sobie na palec i w ten sposób oczyścić zęby czworonoga. 

Psu śmierdzi z pyska – leczenie problemów zdrowotnych

Podczas każdej wizyty kontrolnej u weterynarza (na przykład podczas szczepień lub odrobaczania) warto poprosić specjalistę, aby przejrzał pysk psa. Stany zapalne jamy ustnej bardzo często powodowane są przez kamień nazębny. Do usuwania kamienia można stosować specjalistyczne preparaty weterynaryjne. Jednak najskuteczniejszym rozwiązaniem jest prosty zabieg pod narkozą, który pozwala pozbyć się go w całości. 

Doprowadzenie pyska psa do porządku (usunięcie kamienia, psujących się zębów i stanów zapalnych dziąseł) powinno wyeliminować przykre zapachy. Jeżeli jednak w dalszym ciągu psu śmierdzi z pyska, potrzebne mogą być dalsze badania diagnostyczne. Najważniejszym zadaniem jest wykluczenie chorób układowych, a w przypadku ich potwierdzenia podjęcie odpowiedniej terapii. 

Przykry zapach z pyska psa a koprofagia

Jeżeli dochodzi do koprofagii czy jedzenia śmieci, nie wahaj się opowiedzieć o tym lekarzowi. W takich przypadkach problem może leżeć w diecie lub wchłanianiu się pokarmów. Jeśli tutaj wszystko będzie w porządku, pomóc powinien psi behawiorysta. Zjadanie odchodów może bowiem być zachowaniem kompulsywnym lub mieć inne podłoże.

Przykry zapach z pyska psa – podsumowanie

Aby zadziałać adekwatnie do problemu, trzeba najpierw go prawidłowo rozpoznać. Właśnie dlatego, jeśli twojemu psu śmierdzi z pyska, nie czekaj, tylko jak najszybciej zacznij działać. Zanim kupisz gryzaki, szczotki do zębów i specjalistyczne płyny odświeżające oddech, umów się do lekarza weterynarii. 

Rozpoznanie zapalenia dziąseł czy nawet kamienia nazębnego możliwe jest na najbardziej podstawowej wizycie, która trwa krótko i nie kosztuje dużo. Im szybkiej wyłapiesz problem, tym łatwiej będzie sobie z nim poradzić. 
Kiedy psu śmierdzi z pyska, lekceważenie tego to najgorsze, co możesz zrobić. Zaniedbanie stanu jamy ustnej to nie tylko problem kosmetyczny, lecz także wstęp do bardzo poważnych problemów zdrowotnych. Długotrwały stan zapalny może przełożyć się na problemy kardiologiczne, a nawet na niewydolność nerek. Lepiej zadziałać szybciej, niż skazać zwierzaka na długotrwałe leczenie.

Niedoczynność tarczycy u psa, zwana także hipotyroidyzmem, to schorzenie powodowane przez niedobór hormonów tarczycy w organizmie zwierzęcia. Te z kolei są bardzo ważne dla wielu procesów metabolicznych. Właśnie dlatego tarczyca u psa wpływa negatywnie na funkcjonowanie i rozwój całego organizmu, gdy nie jest zdrowa. Dlaczego istotna jest odpowiednio wczesna reakcja i diagnoza? Przeczytaj, jakie rasy są szczególnie narażone na problemy z tym narządem i sprawdź, czy jest się czego bać. Przeczytaj!

Niedoczynność tarczycy u psa

Chora tarczyca u psa w przeważającej większości przypadków łączy się z niedoczynnością, czyli niedoborem hormonów T4 i T3. Choroba może przytrafić się każdemu zwierzęciu, jednak można wyróżnić kilka ras, które są do niej szczególnie predysponowane. To między innymi:

• buldogi angielskie;
• beagle;
• chow chow;
• boksery;
• pinczery;
• nowofundlandy;
• owczarki niemieckie;
• setery irlandzkie;
• retrievery.

Oczywiście, predyspozycje genetycznie nie oznaczają, że niedoczynność tarczycy u psa na pewno się pojawi. Jest to jedynie wskazówka dla opiekuna, która może pomóc we wczesnej diagnostyce. 

Czy nadczynność tarczycy i rak to częste schorzenia czworonogów?

Niedoczynność nie jest jedyną chorobą tarczycy, jaka spotyka szczekające zwierzaki. Sporadycznie zdarza się także nadczynność tarczycy u psa, która objawia się nadmierną aktywnością i utratą masy ciała przy jednocześnie zwiększonym apetycie. Bardzo rzadko występuje także rak tarczycy u psa, który warto wykluczyć podczas diagnostyki. 

Chora tarczyca u psa – przyczyny

Trudno określić jednoznaczne przyczyny niedoczynności tarczycy u psa. Ta choroba metaliczna może bowiem być wynikiem różnorodnych zmian hormonalnych, które zachodzą w ciele. Czasami źródłem problemu są guzy nowotworowe, jednak w przeważającej większości przypadków podłoże choroby leży zupełnie gdzie indziej. Jako przyczynę chorej tarczycy u psa można wymienić: 

• przyczyny idiopatyczne;
• wrodzony niedorozwój tarczycy;
• karłowatość przysadkową;
• chirurgiczne usunięcie tarczycy;
• radioterapię.

Chora tarczyca u psa – objawy

Objawy niedoczynności tarczycy u psa bardzo często przypominają te, które można zaobserwować w przypadku analogicznej choroby u ludzi. Najbardziej charakterystyczne symptomy, które powinny zwrócić twoją uwagę, to:

• ogólne spowolnienie u zwierzęcia, zmęczenie, ospałość;
• przybieranie na wadze pomimo braku zmian w diecie;
• apatia i brak energii;
• problemy skórne.

Objawy najczęściej występują u dorosłych psów, które przekroczyły już szósty rok życia, dlatego bywają wielokrotnie mylone z oznakami starzenia się. Pies z niedoczynnością tarczycy staje się mniej chętny do zabawy i aktywności, tyje, chociaż jego apetyt się nie zmienia. Często pojawiają się u niego zmiany skórne. Sierść się przerzedza, szczególnie na grzbiecie i brzuchu. Co jeszcze? Spada jego podatność na zimno – często można zaobserwować, że pies trzęsie się nawet pomimo niewielkiego spadku temperatury.

Niedoczynność tarczycy u psa i jej nietypowe objawy

Symptomem kardiologicznym niedoczynności tarczycy u psa jest przede wszystkim zmniejszona kurczliwość serca. Za dosyć nietypowe uznawane są objawy ze strony układu neurologicznego. Występują one rzadko, znacznie, dlatego czasem trudno postawić odpowiednią diagnozę. 

Dlaczego niedoczynność tarczycy u psa trzeba w porę wykryć?

Niestety, w wielu przypadkach żadna diagnostyka w ogóle nie zostaje podjęta, ponieważ opiekunowie wychodzą z założenia, że organizm czworonóg daje standardowe objawy starzenia się. To może być zgubne, ponieważ nieleczona niedoczynność tarczycy może bardzo negatywnym wpłynąć na cały organizm – w tym układ sercowo-naczyniowy i neurologiczny.

Niedoczynność tarczycy u psa – diagnostyka

Zanim zaczniesz leczenie niedoczynności tarczycy u psa, choroba musi zostać poprawnie zdiagnozowana. Jeżeli zauważysz, że u twojego zwierzaka pojawiają się wymienione powyżej symptomy, warto zabrać go do lekarza weterynarii na badanie krwi rozszerzone o profil tarczycowy. Zbadanie poziomu hormonów tarczycy da szybką odpowiedź na pytanie, czy to właśnie ten organ jest odpowiedzialny za problemy twojego zwierzaka. 

Objawy takie, jak utrata energii czy zmiana wagi powinny cię zaniepokoić niezależnie od wieku psa. Niedoczynność tarczycy u psa to choroba, którą stosunkowo łatwo opanować, jednak konieczna jest wczesna diagnoza. Można ją postawić na podstawie badania krwi, dlatego przy pojawieniu się podejrzanych objawów wystarczy udać się do przychodni weterynaryjnej. 

Niedoczynność tarczycy u psa – leczenie

Poprawna diagnoza jest kluczem do szybkiego zaradzenia chorobie. Hipotyroidyzm u psów daje bardzo dobre rokowania. Leczenie chorej tarczycy u psa nie jest trudne, a przy tym ani długość życia zwierzaka, ani jego komfort nie zostają zaburzone. Proces leczenia oparty jest na suplementowaniu hormonów tarczycy. Pies codziennie przyjmuje doustne leki. Regularne ich podawanie hamuje rozwój choroby, a co więcej – może ją nawet cofnąć. 

Jak długo pies powinien dostawać leki na chorą tarczycę?

Po postawieniu diagnozy lekarz weterynarii przepisuje leki w odpowiedniej dawce. Pies powinien przyjmować je przez okres od czterech do sześciu tygodni. Po upływie tego czasu zaleca się powtórzenie badań w celu sprawdzenia, czy leczenie daje spodziewane efekty. W wielu przypadkach dawkę leków trzeba zmodyfikować. Dlaczego?

Poziom hormonów, w tym także tych tarczycowych, jest kwestią indywidualną. Sposób leczenia, jego długość i dawka leków zawsze muszą być dostosowane do konkretnego przypadku. Ustalenie odpowiedniej dawki to proces, który często jest długotrwały, ale ostatecznie przynosi bardzo dobre efekty. Czy niedoczynność tarczycy u psa może całkowicie ustąpić? 

Chora tarczyca u psa – kiedy objawy zaczynają ustępować? 

Leczenie chorej tarczycy u psa za pomocą suplementowania brakujących hormonów sprawia, że niepokojące objawy zazwyczaj zaczynają ustępować. Nie wszystkie jednak przechodzą w tak samo krótkim czasie. Jeżeli dawka hormonów została dobrana prawidłowo, to:

• pies powinien zacząć odzyskiwać energię po pierwszym tygodniu kuracji;
• po upływie miesiąca powinien rozpocząć się proces powrotu do prawidłowej wagi;
• w ciągu kilku miesięcy ustępują objawy skórne. 

Niedoczynność tarczycy u psa to jedna z najczęściej występujących chorób tego narządu wśród czworonogów. Chociaż w jej przypadku rokowania są bardzo dobre, często bywa diagnozowana bardzo późno. Wynika to z nieswoistych objawów, które wielu opiekunów myli z symptomami starzenia się ich pupila. Znasz już przyczyny tych tych problemów, więc będziesz mógł szybciej zareagować, gdy zauważysz niepokojące oznaki.

Powiększona prostata u psa powyżej dziesiątego roku życia to bardzo powszechny problem, który dotyka znaczną większość psich seniorów. Wielu opiekunów hasło „prostata” kojarzy przede wszystkim z nowotworem, jednak rak jest tylko jednym z wielu problemów z gruczołem krokowym u czworonoga.

Sprawdź, jakie są objawy kłopotów z prostatą u psa i w jaki sposób na nie reagować. Czytaj nasz artykuł!

Prostata u psa – co to jest?

Prostata u psa to gruczoł krokowy, który ulokowany jest wokół cewki moczowej. Podobnie jak u ludzi, z wiekiem prostata rozrasta się i zmienia, co może powodować dyskomfort oraz różne choroby. Prostata pełni różne funkcje w psim organizmie. Warunkuje między innymi płodność i reguluje metabolizm. 

Prostata u psa – objawy, które powinny niepokoić

Zmiany gruczołu krokowego u psa mogą powodować bardzo różne schorzenia, które jednak zazwyczaj dają podobne objawy. Kiedy w obszarze prostaty zachodzą zmiany, symptomy nie pojawiają się nagle i raczej nie są gwałtowne. To powolne i stosunkowo niewielkie zmiany w zachowaniu i psa, które można łatwo przeoczyć. 

Kiedy zwierzak zbliża się do dziesiątych urodzin, warto być szczególnie wyczulonym na wszelkie nieprawidłowości. Ta granica jest oczywiście umowna. W przypadku ras dużych i olbrzymich może przypadać nawet na szósty rok życia.

Symptomy problemów z prostatą u psa – co powinno zwrócić twoją uwagę?

Powiększająca się prostata u psa daje najczęściej obawy ze strony układu moczowego, jednak nie tylko:

1. Najbardziej powszechnym objawem jest częstsze oddawanie moczu, który może ograniczać się jedynie do kilku kropel. 
2. Czasami w moczu pojawia się krew, co jest wskazaniem do jak najszybszej wizyty u weterynarza. 
3. Powiększająca się prostata u psa wpływa także na oddawanie kału. W takich przypadkach możesz zaobserwować bolesność i napinanie się, a sam stolec jest bardzo cienki. 

Mniej typowe objawy problemów z prostatą u psa

Choroby prostaty dają jednak szereg innych i zdecydowanie mniej swoistych objawów. W wielu przypadkach psy mają problemy z układem ruchu. Można wówczas zaobserwować, że zwierzak mniej chętnie spaceruje i stroni od aktywności fizycznej. Problemy z prostatą mogą skutkować także:

• niechęcią do jedzenia;
• wymiotami;
• utratą masy ciała oraz innymi objawami ze strony układu pokarmowego.

Zazwyczaj tego typu problemy trudno od razu połączyć z prostatą i dopiero kompleksowa diagnostyka rozjaśnia wszystkie wątpliwości. 

Typowym objawem problemów z prostatą u psa jest obniżenie płodności. Dla przytłaczającej większości opiekunów jest to jednak kwestia całkowicie niezauważalna, ponieważ samce w słusznym wieku (szczególnie te niehodowlane) rzadko bywają wykorzystywane do rozrodu. 

Prostata u psa – najczęstsze schorzenia

Zapalenie prostaty

Stany zapalne wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych stają się z wiekiem coraz bardziej prawdopodobne, chociaż zdarzają się raczej rzadko. Zapalenie jąder u psa czy zapalenie prostaty wymagają szybkiej diagnozy i leczenia. Mogą mieć charakter ostry lub przewlekły i mogą powodować szereg niebezpiecznych powikłań. 

Łagodne powiększenie prostaty

Jednym z najczęstszych schorzeń prostaty u psa jest jej łagodne powiększenie (BPH). Niektóre źródła wskazują na to, że problem może dotykać ponad 90% procent samców w podeszłym wieku. Nie u wszystkich psów powiększona prostata daje objawy, jednak najczęściej wskazują na nią stożkowaty kał, zaparcia i problemy z oddawaniem moczu. 

Rak prostaty u psów

Nowotwory prostaty występują na szczęście stosunkowo rzadko, jednak ich rokowania nie są najlepsze. Na domiar złego, rak prostaty u psów jest to choroba, która dotyka zwierząt w podeszłym wieku. Najczęściej więc stosowane jest przede wszystkim leczenie paliatywne, które polega na minimalizowaniu bólu i dyskomfortu w ostatnich miesiącach życia czworonoga. 

Prostata u psa – leczenie

Leczenie problemów z prostatą u psa oparte jest zawsze o diagnostykę i wyróżnienie konkretnej jednostki chorobowej. W przypadku nowotworów, jak już zostało wspomniane, leczenia raczej się nie podejmuje, ponieważ jest ryzykowne, bolesne i najczęściej po prostu nieskuteczne. 

Jak rozwiązuje się problemy z prostatą u psa?

W przypadku łagodnego rozrostu prostaty lub innych związanych z nią problemów najskuteczniejszym rozwiązaniem jest kastracja. Zabieg odcina organizm od źródła testosteronu i tym samym hamuje rozrost gruczołu krokowego. 

W przypadku psów, u których ryzyko narkozy jest zbyt duże (w bardzo podeszłym wieku lub z chorobami przewlekłymi), można stosować farmakoterapię. Jest to jednak rozwiązanie nieskuteczne na dłuższą metę i może powodować szereg skutków ubocznych. 
Objawy problemów z prostatą u psa można łatwo przeoczyć.

Dlatego kiedy zwierzak zaczyna się starzeć, warto dokładnie zwracać uwagę na wszystkie zmiany w jego zachowaniu. Kłopotom można przeciwdziałać prewencyjnie poprzez kastrację dorosłego, ale ciągle jeszcze zdrowego osobnika.