Owczarek niemiecki zyskał sławę głównie ze względu na swoją szeroką reprezentację w popkulturze. Na polskim podwórku znany jest przede wszystkim jako Szarik z kultowego serialu „Czterej pancerni i pies” oraz tytułowy bohater „Przygód psa Cywila”. Dowiedz się więcej o tej rasie psów.
Jaka jest ogólna charakterystyka rasy?
Ogólny wygląd | średniej wielkości, umięśniony pies o zwartej, nieco wydłużonej sylwetce |
Rozmiar | wysokość: psy – 60–65 cm, suki – 55–60 cm; waga: psy – 30–40 kg, suki – 22–32 kg |
Sierść | krótka lub długa, zawsze z podszerstkiem |
Umaszczenie | czarne podpalane (z czerwonawym, płowym i żółtym podpalaniem), jednolicie czarne, czaprakowe, śniade, szare |
Charakter | zrównoważony, pewny siebie, odważny, czujny, łatwy do wyszkolenia, oddany właścicielowi i łagodny |
Długość życia | 9-13 lat |
Użytkowość | wszechstronny pies użytkowy, pasterski i służbowy |
Pochodzenie | Niemcy |
Klasyfikacja FCI | grupa 1 (psy pasterskie i zaganiające), sekcja 1 (psy pasterskie); próby pracy wymagane |
Rasa zapisała się jednak na mrocznych kartach historii, ponieważ była wykorzystywana przez elitarną formację nazistowską – SS. Niezależnie od tego, z której strony patrzymy, wilczur jawi się nam jako zwierzę o niemal ludzkiej inteligencji i sprycie. A jak jest w rzeczywistości? Dowiedz się więcej o owczarkach niemieckich!
Jak wygląda owczarek niemiecki?

Owczarek niemiecki pierwotnie był nieco podobny do wilka. Stąd określenie, które przylgnęło do niego już na dobre – wilczur. Pies tej rasy jest średniej wielkości, a jego sylwetka powinna być harmonijnie zbudowana. Klatka piersiowa jest głęboka, grzbiet wydłużony, a zad – spadzisty. Głowa ma wielkość proporcjonalną do ciała, a uszy są stojące i spiczaste.
Jak duże są te psy?
Wysokość w kłębie u suk wynosi od 55 do 60 centymetrów. Samce są nieco wyższe i mierzą od 60 do 65 centymetrów. Idealna masa ciała powinna zamykać się w granicy od 22 do 40 kilogramów w zależności od płci i cech osobniczych.
Jaką sierść mają owczarki niemieckie?
Szata zawsze jest dwuwarstwowa. Włos okrywowy powinien być prosty i dłuższy od podszerstka, który jest gęsty i obfity. Obecnie owczarki niemieckie występują w dwóch typach owłosienia. Przez wiele lat kwestia to była zresztą kością niezgody pomiędzy hodowcami a FCI, według której kryteria wzorca spełniał jedynie owczarek niemiecki krótkowłosy. W końcu Federacja uznała także długowłosą odmianę.
Jaki jest owczarek niemiecki krótkowłosy?
Krótkowłosy owczarek niemiecki (stockhaar) ma twardy i przylegający włos okrywowy. Całkiem krótka sierść występuje wyłącznie na głowie i przodzie kończyn. Dłuższy jest na udach, gdzie tworzy portki, a także na szyi oraz tylnej stronie przednich kończyn.
Jaki jest owczarek niemiecki długowłosy?
Owczarek niemiecki długowłosy (langstockhaar) różni się przede wszystkim włosem okrywowym, który jest u niego dużo dłuższy. Jest on także dużo bardziej miękki niż u odmiany krótkowłosej i nie powinien przylegać do ciała. Langstockhaara wyróżnia majestatyczna kryza, pięknie owłosiony ogon oraz dłuższe włosy z tyłu uszu.
Jakie jest umaszczenie owczarka niemieckiego?

Owczarek niemiecki umaszczenie może mieć różne. Wzorzec dopuszcza następujące typy umaszczenia. Najczęściej jest to owczarek niemiecki czarny podpalany, jednak są także takie umaszczenia jak:
- czarne z czerwonawym podpalaniem;
- czarne z płowym podpalaniem;
- czarne z żółtym podpalaniem;
- jednolicie czarne – owczarek niemiecki czarny;
- czaprakowe;
- śniade;
- szare.
Rzadko, ale można spotkać także owczarek niemiecki brązowy.
Jakie są mniej pożądane i niezgodne ze wzorcem cechy owczarka niemieckiego?
Dopuszczalne jest niewielkie białe znaczenie w okolicach piersi. Na wystawach niechętnym okiem patrzy się także na jaśniejszą sierść po wewnętrznej stronie nóg. Niepożądane, ale dopuszczalne cechy to również jasne oczy, ruda końcówka ogona oraz jasny nos i brak maski. Zdecydowanie niedopuszczalna jest biała maść. Wprawdzie kiedyś w miotach przychodziły na świat białe osobniki, które jednak stały się z czasem podstawą do stworzenia nowej rasy – białego owczarka szwajcarskiego. Są one często mylone i nazywane – owczarek niemiecki długowłosy biały. Ponadto występuje owczarek niemiecki panda, który charakteryzuje się trójkolorowym umaszczeniem.
Jaki charakter ma owczarek niemiecki?

Jaki jest owczarek niemiecki? Usposobienie tej rasy według wzorca to wszechstronność i duża inteligencja. Dodatkowo odwaga, nieustępliwość i zrównoważenie to cechy jakie posiada owczarek niemiecki. Charakterystyka tego psa to właśnie siła, spokój i opanowanie w połączeniu z dużą mądrością sprawiły, że psy tej rasy stały się tak popularne niemal na całym świecie. Niestety, o ile tej mądrości nie można tym czworonogom odmówić, o tyle o opanowanie i odwagę jest obecnie w rasie naprawdę trudno.
Jakie są mniej pozytywne cechy owczarków niemieckich?
Owczarek niemiecki bardzo często jest psem, u którego trzeba walczyć z cechami takimi, jak lękliwość i wynikająca z niej agresja w stosunku do ludzi i innych psów. Miłośnicy rasy często zwracają uwagę na to, że teksty psychologiczne, które przechodzą psy przeznaczone do rozrodu, nie są wystarczające. Właśnie dlatego owczarki niemieckie bywają zbyt wrażliwe i niepewne siebie.
Czy owczarki niemieckie to aktywne i towarzyskie psy?

Jak większość owczarków, te energiczne zwierzęta potrzebują wiele ruchu. Świetnie sprawdzają się u aktywnych właścicieli, którzy lubią spędzać z psem czas na zewnątrz. Często jednak brak pewności siebie u psa staje na przeszkodzie rozwijającej wspólnej aktywności. Jednak istnieje wiele aktywności, co lubią owczarki niemieckie. Warto je poznać i wspólnie spędzać czas.
Duży czy mały owczarek niemiecki to posłuszny i lojalny pies, który z założenia jest doskonałym stróżem. W żadnym wypadku nie nadaje się jednak do kojca. Potrzebuje stałej obecności swojego przewodnika i cierpi, kiedy jest wyłączany z codziennego życia rodziny. Owczarek sprawdza się jako pies służbowy czy do wypasu owiec, jednak potrzebuje odpowiedniego prowadzenia. Musisz zapewnić mu właściwą dawkę aktywności fizycznej.
Ile żyje i na co choruje owczarek niemiecki?
Większość owczarków i psów pasterskich wyróżnia się dosyć dobrym zdrowiem. Bardzo długo słynęły z doskonałego zdrowia, jednak ostatnie lata zdecydowanie zweryfikowały ten pogląd. Odpowiedzialnością za to obarcza się prace hodowlane, które skupiały się przede wszystkim na zabiegach kątowania i ciągłym obniżaniu linii grzbietu w okolicach zada. Do tego należy dodać stopniowe wydłużenie tylnych kończyn. Osobniki, które zdobywają najwyższe noty na wystawach, wyglądają dobrze i nie mają problemów z poruszaniem się. Niestety, większość owczarków niemieckich nie ma już takiego szczęścia. Ile żyją owczarki niemieckie? Około 9-13 lat!

Jakie problemy zdrowotne są najczęstsze?
Choroby, które najczęściej trapią rasę, dotyczą aparatu ruchu. Owczarkom niemieckim często dolega dysplazja stawów biodrowych i łokciowych. Pojawiają się problemy z nadgarstkami i różnego rodzaju schorzenia kręgosłupa. Fora i grupy w social mediach poświęcone rasie są pełne wypowiedzi rozżalonych opiekunów. Pies miał być sprawnym i aktywnym sportowcem, a w stosunkowo młodym wieku ma problemy z poruszaniem się.
W rasie zdarzają się także alergie pokarmowe i problemy z trawieniem. Problemem jest jednak układ kostny owczarków niemieckich, który często sprawia, że stosunkowo młode zwierzęta wyglądają na bardzo stare i schorowane. Jeżeli zdecydujesz się na psa tej rasy, bardzo ostrożnie wybieraj hodowlę i dokładnie sprawdzaj, na jakie choroby zapadali rodzice szczeniaka. Warto wiedzieć jakie symptomy przejawia bliska śmierć owczarka oraz jak umiera owczarek niemiecki.
Jak pielęgnować owczarka niemieckiego?

Pielęgnacja onka zależna jest w dużej mierze od tego, z jakim typem szaty mamy do czynienia. Owczarek niemiecki długowłosy powinien być wyczesywany raz w tygodniu. U krótkowłosych osobników można robić to rzadziej, a pielęgnację wzmagać w okresie linienia.
Warto wspomnieć, że psy tej rasy dosyć intensywnie linieją. U niewykastrowanych suczek zmiana sierści może pojawić się tuż przed cieczką. Psy, które dużą część życia spędzają na dworze, obficie linieją dwa razy w roku. W tym czasie konieczne jest częste szczotkowanie. Cieczka u owczarka niemieckiego wystękuje dwa razy w roku i w tym czasie należy odpowiednio pielęgnować i dbać o naszego pupila.
Od Redakcji
Owczarki niemieckie, prócz regularnego wyczesywania, potrzebują też innych zabiegów pielęgnacyjnych. Kluczowe jest przycinanie pazurów, które wpływają bezpośrednio na postawę psa. Niemniej ważna jest kontrola stanu uszu i oczu.
Jak karmić owczarka niemieckiego?
Dieta owczarka niemieckiego powinna składać się z najwyższej jakości pokarmów. Na co zwracać uwagę przed zakupem suchej karmy dla psa? Ważne kwestie to:
- wiek psa;
- przeznaczenie karmy;
- aktywność zwierzaka;
- waga pupila;
- ewentualna alergia owczarka niemieckiego.
Owczarek niemiecki – waga jest istotna przy doborze karmy. Prawidłowo dobrana karma to gwarancja zdrowia i szczęścia twojego pupila. Pamiętaj jednak, żeby przyzwyczajać swojego pieska już szczenięctwa do pokarmu, który będzie jadł w dojrzałym wieku. Dodatkowo, warto zastanowić się, jakie witaminy dla owczarka niemieckiego zastosować, aby uzupełnić dietę i wspomóc organizm naszego pupila.
Jak żywić szczenięta tej rasy?

Młode owczarki niemieckie do prawidłowego rozwoju potrzebują mięsa z dodatkiem warzyw, które zapewnią niezbędne składniki odżywcze. Psy te przybierają na wadze około kilograma tygodniowo, więc niezbędne jest im sporo białka. Właśnie dlatego wielu właścicieli owczarka niemieckiego decyduje się na konsultację z weterynarzem. Dzięki niej mogą uniknąć popełnienia błędu i właściwie zbilansować dietę swojego pupila. Dodatkowo, pomocna może się okazać tabela żywienia owczarka niemieckiego.
Od Redakcji
Twój owczarek niemiecki ma problemy trawienne i nie możesz dobrać dla niego odpowiedniej karmy? W takiej sytuacji udaj się na konsultację do zoodietetyka! Ten specjalista, po analizie wyników badań, będzie w stanie przygotować indywidualną dietę dla Twojego pupila.
Czego nie może jeść owczarek niemiecki?
Owczarek niemiecki to rasa, która ma skłonność do zaburzeń trawiennych. Właśnie dlatego jej przedstawiciele nie mogą jeść:
- tłustych potraw;
- czosnku;
- słodyczy (zwłaszcza czekolady);
- cebuli;
- wyrobów garmażeryjnych (m.in. kaszanki);
- roślin strączkowych (np. fasoli);
- jedzenia z przyprawami.
Ważne jest także podawanie psu świeżej wody, dbanie o pokojową temperaturę posiłków oraz podawanie ich o stałych porach.
Co warto wiedzieć o hodowli owczarków niemieckich?

Hodowcy owczarków niemieckich od dłuższego czasu robią wszystko, aby naprawić dawne błędy i wyeliminować częste w rasie problemy z układem ruchu. Niestety, jak na razie nic nie wskazuje na to, aby wysiłki miały zakończyć się sukcesem. Właśnie dlatego najlepsze, co możesz zrobić, to bardzo dokładne przemyślenie tego, czy taki pies będzie odpowiedni dla ciebie.
Jak znaleźć sprawdzoną hodowlę owczarków niemieckich?
Jeżeli tak, w celu znalezienia wiarygodnej hodowli skontaktuj się z miłośnikami rasy. Znajdziesz ich na forach internetowych i grupach w social mediach. Dobrym pomysłem może być także telefon do lokalnego oddziału ZKwP. Możesz zapytać okoliczne hodowle. Wybór zawsze warto jednak potwierdzić u osób, które znają środowisko hodowców.
W jakiej cenie kupimy owczarka niemieckiego?
Ile kosztuje owczarek niemiecki? Tak jak w przypadku każdej rasy, cena za szczeniaka uzależniona jest od indywidualnej decyzji hodowcy, który ustala ją na podstawie określonych kryteriów. Zazwyczaj za pieska tej rasy trzeba zapłacić od 2 do 4 tysięcy złotych.
Pamiętaj, żeby w żadnym wypadku nie kupować szczeniaka z niepewnego źródła. Ryzykujesz wtedy kupno psa, który obarczony jest chorobami genetycznymi i bardzo złą budową kośćca.
Od Redakcji
Niektóre owczarki niemieckie mogą kosztować nawet do kilkunastu tysięcy złotych. Mowa o psach wystawowych, które są wybitne pod względem wyglądu i charakteru. Również zwierzęta sprowadzane z innych krajów mogą być droższe z uwagi na koszty, które trzeba ponieść podczas ich zakupu.
Dla kogo odpowiedni będzie owczarek niemiecki?

Tak jak wszystkie owczarki, także onek będzie doskonałym psem dla osoby, która jest aktywna i chce pracować z psem. U owczarków niemieckich bardzo często zdarza się nadwrażliwość, lękliwość, a nawet histeria. Bardzo ważne jest więc to, aby psa od szczeniaka prawidłowo socjalizować i oswajać z sytuacjami, które mogą spotkać go w przyszłości. Powinien być to kontakt z innymi psami, ale także spacery po mieście, jazda środkami komunikacji czy poznawanie nowych osób. Głównym zadaniem opiekuna jest przystosowanie każdego psa do życia w społeczeństwie.
Co zrobić, gdy owczarek niemiecki szczeka zbyt głośno?
Z natury owczarek niemiecki jest dobrym stróżem. Warto pamiętać, że jest to pies dosyć szczekliwy. Bardzo często ta skłonność do głośnego szczekania (nie tylko na własnym podwórku, lecz także na spacerach) brana jest za chęć ochrony swojego pana. Niestety, u owczarków niemieckich bywa to po prostu objawem lęku i braku pewności siebie. Nadmierną jazgotliwość u onka trzeba koniecznie przepracować, najlepiej z behawiorystą.
Dla kogo owczarki nie będą dobrym towarzyszem?
Osoby starsze i bardzo zapracowane raczej nie powinny kupować sobie tego psa, ponieważ owczarek niemiecki wymaga stałej opieki i uwagi. Bardzo istotne są szkolenia owczarka niemieckiego z posłuszeństwa oraz odpowiednia socjalizacja. Owczarki niemieckie słyną z dużej inteligencji. Wiele osób jednak błędnie utożsamia ją z brakiem konieczności pracy z psem. Nawet najmądrzejszy zwierzak musi poznać zasady panujące w domu i nauczyć się ich przestrzegać. Konieczne jest także szkolenie z posłuszeństwa, podczas którego nauczysz się komunikować psu to, czego od niego oczekujesz.

Na koniec warto także wspomnieć, że jest to jedna z najbardziej intensywnie liniejących ras. Przed zakupem musisz koniecznie nastawić się na regularne wyczesywanie, które nie zawsze daje wymierne efekty. Sierść owczarków może być trudna do usunięcia z rozmaitych tekstyliów. W przypadku psów długowłosych wiele piachu i kurzu może znajdować się też na łapach, po spacerze.
Jaka jest historia rasy owczarek niemiecki?

Praca w służbach mundurowych oraz powszechne skojarzenia z wojskiem i policją sprawiają, że wiele osób bierze owczarka niemieckiego za psa obronnego i stróżującego. Tymczasem został on wyhodowany przede wszystkim do roli pasterza. Przez hodowców cenione były przede wszystkim cechy użytkowe tych psów. Właśnie dlatego w początkach swojego istnienia rasa miała bardzo zróżnicowany eksterier.
Dopiero na początku XIX wieku na terenie Niemiec rozpoczęły się prace hodowlane nad ujednoliceniem wyglądu tych owczarków. W pracach nad wzorcem służyły hodowcom przede wszystkim psy z terenów Wirtembergii.
Jaki pies był wzorcem dla rasy?
W roku 1899 Artur Mayer i rotmistrz Max von Stephanitz rozpoczęli pracę nad stworzeniem pierwszego psa, które miałoby służyć propagowaniu hodowli owczarków niemieckich. Dla Stephanitza był to też moment stworzenia związku poświęconego tej rasie. Numerem jeden w pierwszej księdze hodowlanej został pies HORAND von Grafrath.
Zwierzak ten został swoistym typem idealnym, do którego dążyli ówcześni hodowcy. Stał się reproduktorem, który przekazywał kolejnym pokoleniom swoje najlepsze geny. Z czasem znaleziono także suczki o pożądanych cechach i hodowla cieszyła się coraz większą popularnością. Obecnie prawie wszystkie owczarki mają w sobie krew Horanda, wyhodowanego przez Maxa von Stephanitza.
Jaką rolę odegrał ROLAND von Starkenburg?

Tak jak w przypadku większości ras, w początkach jej istnienia wykorzystywano kojarzenie krewniacze. Decyzje hodowlane były jednak bardzo rygorystyczne, dlatego rozmnażano wyłącznie te psy, które reprezentowały pożądane cechy. Za najważniejszego reproduktora uznaje się do dzisiaj ROLANDA von Starkenburga, którego krew płynie dzisiaj w żyłach wszystkich owczarków niemieckich.
Jak zmienił się wzorzec za sprawą KLODO von Boxberg?
Z czasem jednak zarówno sylwetka psa, jak i cechy jego charakteru zaczęły znacznie odbiegać od pożądanego wzorca. W 1925 roku we Frankfurcie nad Menem odbyła się wystawa, którą wygrał KLODO von Boxberg. Pies ten różnił się nieco od propagowanego wówczas wzorca. Pies ten był nieco niższy i miał mocno kątowane kończyny. To właśnie w tym momencie uznano, że KLODO jest psem, w którego kierunku powinna dążyć hodowla. HORAND von Grafrath stanowił idealny wzorzec cech użytkowych, KLODO zaś był wzorem eksterieru, w którego kierunku zdecydowano się prowadzić działania hodowlane.
Jaki jest współczesny owczarek niemiecki?

W ciągu ostatnich stu lat wzorzec rasy zmieniał się wielokrotnie. Od 2011 roku obowiązuje taki, który uznaje odmianę długowłosą owczarka niemieckiego jako pełnoprawnie rasową. Do tego momentu wszystkie psy w miotach, które rodziły się z długą sierścią, były uznawane za wadliwe. Dostawały rodowody, jednak nie miały szansy na wysokie noty na wystawach. Obecnie obydwa warianty rasy pokazywane są na wystawach oddzielnie. Nie można także ich ze sobą krzyżować.
Kiedy wilczur stał się popularny w Polsce?
Do naszego kraju pierwsze owczarki niemieckie trafiły jeszcze przed II wojną światową. Były to jednak częściej psy w typie niż prawidłowi przedstawiciele rasy. Pierwsze hodowle FCI zaczęły pojawiać się dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku. Popularność rasy poszybowała w górę na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Wówczas rekordy oglądalności bił serial „Czterej pancerni i pies”, którego tytułowym bohaterem był owczarek niemiecki – Szarik.
Czy owczarki niemieckie nadal są na topie?
Obecnie psy, które opisujemy, wciąż są dosyć popularne i nadal bardzo rozpoznawalne. Ze względu na powszechne w rasie spore problemy z kończynami i kręgosłupem, coraz więcej osób decyduje się raczej na zakup owczarka staroniemieckiego. Ta rasa ciągle jednak nie jest oficjalnie uznana przez FCI.

Jakie są ciekawostki o owczarkach niemieckich?
W latach dwudziestych XX wieku w Hollywood karierę robił owczarek niemiecki Rin Tin Tin. Zwierzak został zabrany przez amerykańskiego żołnierza z jednego z poniemieckich bunkrów pod koniec II wojny światowej.
Owczarki niemieckie to legendarna rasa, która do dzisiaj odczuwa skutki nie do końca udanych eksperymentów kynologicznych. Na szczęście, współcześni hodowcy FCI robią wiele, aby odwrócić stare błędy. Jest to jednak proces, który jeszcze trochę potrwa. Jeśli jesteś osobą, która może poświęcić psu dużo uwagi, możesz zastanowić się nad kupnem wilczura.
Bibliografia
Wzorzec FCI nr 166 23.12.2010/EN, https://www.zkwp.pl/wzorce/166.pdf, data publikacji obowiązującego wzorca: 11.08.2010.