Lew to symbol potęgi, rozpoznawany po gęstej grzywie. Bez wątpienia jest jedną z największych atrakcji w ogrodach zoologicznych. Lwy są zwierzętami społecznymi, żyjącymi w stadach liczących do trzydziestu osobników, które mogą składać się z wielu rodzin. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tych zwierzętach!

Lew afrykański – podstawowe informacje

? Masa ciała	samice od 100 do 160 kg, samce od 150 do 250 kg
? Długość z ogonem	do 350 cm
❤️ Długość życia	samice od 15 do 16 lat, samce do 8 do 10 lat
⭐️ Tryb życia	grupy rodzinne
? Pożywienie	zwierzęta kopytne, ptactwo, małe ssaki, padlina
? Szybkość	do 60 km/h

Podgatunki lwa i obszary występowania

Lwy zamieszkują łąki i sawanny na większości obszaru Afryki Subsaharyjskiej. Systematyczne badania tych zwierząt ujawniły wiele na temat ich ewolucji, siedlisk, diety i zachowania.

Lew jest jednym z najbardziej interesujących gatunków na świecie, a jego systematyka jest fascynującym badaniem ewolucji biologicznej.

Podgatunki lwa

Wyróżnia się następujące podgatunki lwa afrykańskiego:

• lew wschodnioafrykański;
• lew południowoafrykański;
• lew angolski;
• lew senegalski;
• lew kameruński;
• lew masajski;
• lew azjatycki;
• lew azandyjski;
• lew kongijski;
• lew ugandyjski;
• lew kalaharyjski.

Ostatnie badania nad różnicami genetycznymi między lwami ujawniły, że lwy afrykańskie mogą być podzielone na dwie odrębne linie ewolucyjne oparte na haplotypach. Haplotyp to pojęcie z dziedziny genetyki oznaczające grupę genów, którą organizm odziedziczył po jednym z rodziców. To odkrycie jeszcze bardziej podkreśla, jak cenne są badania nad systematyką lwów, ponieważ pozwalają nam one lepiej zrozumieć ich ewolucję i ochronę.

Lew – opis wyglądu

Umaszczenie sierści lwów waha się od bladego złota do głębokiego brązu. Kolory te są niezwykle atrakcyjne na tle surowo białych podbrzuszy. Lwy mają małe uszy i silnie umięśnione ciała. Wiele lwów ma nawet kępki czarnych włosów na czubku ogona.

Lew jest drugim co do wielkości spośród żyjących kotów i może ważyć nawet 200 kg. Największy znany samiec ważył aż 375 kg! Samce mają charakterystyczną grzywę, która czyni je łatwo rozpoznawalnymi. Lwy mają również krótsze nogi niż inne duże koty.

Leucyzm u lwów

W wielu rezerwatach przyrody (głównie w RPA) można także spotkać białe lwy. Kolor ich sierści jest spowodowany przez leucyzm, czyli niedobór ciemniejszych pigmentów w sierści i skórze. Takie lwiątka rodzą się całkowicie białe, a z czasem kolor ich sierści wybarwia się do kremowego lub barwy kości słoniowej. Niegdyś takie lwy żyły w naturze, dziś występują głównie wokół Parku Krugera w RPA. To tam odmiana ta była introdukowana. Białe lwy można spotkać również w ZOO na całym świecie.

Tryb życia lwów

Lew zalicza się do wielkiej piątki Afryki, czyli dużych ssaków zamieszkujących ten kontynent i uznawanych za najgroźniejsze (co nie jest prawdą). Pozostałe ssaki to:

• słoń afrykański;
• bawół afrykański;
• nosorożec czarny;
• lampart.

Szacuje się, że liczebność lwów zmniejszyła się o około 42% w ciągu ostatnich dwóch dekad i obecnie gatunek ten żyje tylko w niektórych krajach afrykańskich.

Według badań przez większość doby, nawet do 20 godzin, lwy po prostu śpią lub drzemią.

Grupa osobnicza i role w stadzie

Lew należy do najwcześniej wykształconej gałęzi współczesnych kotowatych. Jest majestatycznym gatunkiem nie tylko ze względu na imponujące rozmiary i siłę, ale także ze względu na strukturę społeczną, w której żyje. Zwierzęta te łączą się w grupy rodzinne, a czasami tworzą społeczności. Mogą one liczyć od 2 do 12 dorosłych osobników i młode. W takiej grupie jest zazwyczaj jeden samiec lub do czterech samców w ramach tak zwanej koalicji.

Incydentalnie zdarza się, że lwice w stadzie nie są ze sobą spokrewnione. Samców natomiast prawie nigdy nie łączy pokrewieństwo ani między sobą, ani z samicami, co pozwala utrzymać dobre cechy potomstwa. Wbrew obiegowej opinii samce nie chronią całego stada przed potencjalnymi zagrożeniami – bronią jedynie własnego potomstwa. Obroną wszystkich młodych zajmują się natomiast samice. Rola samców ogranicza się do zapładniania samic i obrony terytorium. Samice z kolei dodatkowo polują.

Rozmnażanie lwów

Lwica osiąga dojrzałość płciową w wieku 4 lat, a samce w wieku 5 lat. Lwice mogą rodzić dwa mioty rocznie. Samice mają zazwyczaj do czterech młodych po okresie ciąży trwającej około 110 dni. Młode lwy ważą około 2 kg i przez 3–11 dni są ślepe. Lwiątka pozostają z matką do czasu, gdy staną się niezależne w wieku około 2–3 lat. Potem samice pozostają zwykle w stadzie, a samce z niego odchodzą w poszukiwaniu własnego terytorium.

Pożywienie – czym żywią się lwy?

Lwy żywią się głównie zwierzętami takimi jak:

• antylopy, w tym gnu;
• zebry;
• gazele;
• guźce;
• bawoły.

Zdarza się, że polują na młode słoni, żyraf, hipopotamów czy nosorożców. Czasami spożywają również mniejsze kręgowce takie jak gryzonie, gady i ptaki, a także padlinę. W razie dużego, długotrwałego wygłodzenia mogą atakować ludzi i zwierzęta hodowlane, choć zwykle trzymają się od nich z dala.

Samice polują przede wszystkim nocą, zwłaszcza na otwartym terenie. Na obszarach trawiastych i bardziej zarośniętych zdarza się im polować w dzień. Nie jest jednak prawdą, że zawsze polują w stadzie. Dość często pojedyncze lwy obu płci wypuszczają się na polowanie samodzielnie, bo oznacza to większą porcję jedzenia.

Podczas polowania lwy są w stanie rozwinąć prędkość do 60 km/h.

Lew – status ochrony

Lwy od dawna zajmują szczególne miejsce w kulturze afrykańskiej, dlatego nie dziwi fakt, że wielokrotnie podejmowano próby zapewnienia im ochrony. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody określa lwy w Afryce jako narażone na wyginięcie. Rządy i obrońcy przyrody podejmują aktywne działania w postaci zachęcania do tworzenia lwich rezerwatów, zakazu polowań i zniechęcania do nielegalnego handlu dzikimi zwierzętami.

Oprócz tego gatunek jest introdukowany w rezerwatach i ZOO na całym świecie. W tym przypadku ważne jest, by w stadzie hodowlanym zachowana była czystość gatunku. Pozwala to też opiekować się zwierzętami, które nie są w stanie samodzielnie złapać zdobyczy, np. z powodu wychowania w niewoli czy osierocenia.

Ciekawostki o lwach

Lwy mają dobry wzrok i są bardzo głośne – ich ryk można usłyszeć nawet z odległości 8 km. Co ciekawe, ryczący lew nie jest groźny, ponieważ ryczy tylko wtedy, gdy jest zaniepokojony albo najedzony – w takich przypadkach nigdy nie atakuje.

Lwy mają charakterystyczne, bujne grzywy, które zapewniają im ciepło w chłodniejszych porach roku. Warto dodać, że żadne dwa afrykańskie lwy nie wyglądają dokładnie tak samo! Lwy z ciemniejszą grzywą są uważane przez samice za bardziej atrakcyjne. Ze względu na swoją odwagę i siłę to właśnie lew, a nie tygrys stał się narodowym symbolem Indii. Natomiast w chrześcijaństwie jest on symbolem władzy królewskiej i wzniosłości Boga.

Lew od wieków jest uosobieniem potęgi. Jego zasięg występowania wciąż jednak maleje. Zwierzęta te są drapieżnikami i jako jedyne kotowate żyją w grupach rodzinnych z dominującym samcem lwa na czele. Niestety są one narażone na prześladowania ze strony ludzi, dlatego powstaje wiele cennych inicjatyw, które są absolutną koniecznością dla ich przetrwania.

Tygrysy żyją w różnych środowiskach, w tym w lasach tropikalnych, podzwrotnikowych, wilgotnych, namorzynowych, na łąkach i sawannach. Są bez wątpienia jedną z największych atrakcji w ZOO. Tygrys ma charakterystyczną sierść, która jest pokryta ciemnymi, pionowymi pasami. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tym drapieżnym zwierzęciu!

Tygrys – podstawowe informacje

? Masa ciała	samice od 65 do 170 kg, samce od 90 do 420 kg
? Długość z ogonem	od 1,7 do 3,3 m, przy czym samice są krótsze
❤️ Długość życia	10–15 lat na wolności, 16–20 lat w niewoli
⭐️ Tryb życia	samotniczy
? Pożywienie	zwierzęta kopytne, ptactwo, ryby, padlina
? Szybkość	do 60 km/h

Podgatunki tygrysa i zasięg występowania

Główny obszar występowania tygrysa rozciąga się od Indii i Nepalu na zachodzie do Rosji i Chin na północy i wschodzie. Obszary te zazwyczaj składają się z lasów tropikalnych, łąk wraz z rzekami i mokradłami, gdzie tygrysy mogą znaleźć pożywienie.

Biolodzy odnotowali pięć podgatunków tygrysów, które już wymarły. Wśród żyjących wymieniane są:

• tygrys bengalski;
• tygrys syberyjski (znany też jako tygrys amurski);
• tygrys sumatrzański;
• tygrys indochiński;
• tygrys malajski;
• tygrys chiński.

Tygrys – opis wyglądu

Tygrys znany jest ze swojego majestatycznego wyglądu. Jest to największy na świecie gatunek kota. Ma pomarańczowe lub białe futro z pasami, które różnią się kształtem i wielkością, co pozwala na identyfikację poszczególnych zwierząt. Uszy tygrysa są zaokrąglone na końcach i mają „łyżkowaty” kształt, co pozwala zwierzęciu zachować czujność nawet podczas długich okresów odpoczynku.

Białe tygrysy

Biały tygrys w warunkach naturalnych spotykany jest na południu Azji, głównie w północno-wschodnich Indiach. Należy do gatunków zagrożonych wyginięciem. Żyjąca w niewoli liczna populacja tych zwierząt to efekt wieloletniego kojarzenia osobników, które są ze sobą blisko spokrewnione. W wyniku takiego działania zwierzęta są narażone na różnego rodzaju deformacje układu kostnego, problemy gastryczne, wady układu sercowo-naczyniowego, zaburzenia neurologiczne i problemy z odpornością.

Tygrysy – inne umaszczenia

Według doniesień wyróżniane są co najmniej trzy inne umaszczenia tygrysów:

• czarne;
• niebieskie
• golden tabby.

Tygrysy czarne są raczej legendą aniżeli prawdą. Jeśli kiedykolwiek istniały takie koty, mogły być mieszanką dwóch gatunków. Obecnie uważa się wzmianki o ich istnieniu raczej za element kryptozoologii aniżeli faktycznej zoologii. Niebieskie tygrysy również nie zostały nigdy zbadane ani schwytane. Istnieją pojedyncze informacje na temat ich występowania w Chinach, w prowincji Fujian.

Inaczej wygląda sprawa tygrysów w umaszczeniu golden tabby. Tego rodzaju umaszczenie, znane również u kotów domowych, jest efektem krzyżowania osobników leucystycznych i tradycyjnie umaszczonych. W efekcie tygrysy takie są jaśniejsze od innych, w złocistym odcieniu i z pomarańczowymi pasami.

Czym się charakteryzuje tryb życia tygrysa?

Tygrysy azjatyckie prowadzą dość samotniczy tryb życia – każdy z nich woli polować i żyć w pojedynkę. Wchodzą w krótkotrwałe interakcje tylko w celach godowych. Terytorium zwierząt tej samej płci nigdy nie nakłada się na siebie. Warto jednak zaznaczyć, że obszar zajmowany przez samce jest często pięciokrotnie większy niż ten, którego pilnuje samica. Jednocześnie na obszarze samca mogą znajdować się enklawy samic.

Dorosły tygrys jest bardzo terytorialnym zwierzęciem. Zazwyczaj określa granicę swojego terytorium poprzez rozpylanie moczu. Ma on silny zapach, który może utrzymywać się nawet do 40 dni. W celu znakowania otoczenia tygrysy używają też kału i śladów po pazurach. Tygrysy spędzają dużo czasu na spaniu – w rzeczywistości mogą spać do 16 godzin dziennie!

Tygrys – grupa osobnicza i rozmnażanie

Dzięki bliskiemu pokrewieństwu z innymi kotami tygrys może się z nimi krzyżować. Wiele samic pochodzących z takich połączeń zachowuje płodność, jednak samce są zazwyczaj bezpłodne.

Ciąża i potomstwo

Ciąża u tygrysicy trwa około 100 dni. W miocie rodzi się do 6 młodych, ale statystycznie przeżywa tylko jedno, rzadziej dwa do trzech. To efekt:

• naturalnej selekcji – najsłabsze osobniki umierają krótko po narodzinach;
• działania człowieka – zwłaszcza podpalania lasów;
• kataklizmów typu powodzie;
• działania samców tygrysów – dorosły tygrys obejmujący nowe terytorium, na którym przebywają samice, zabija młode, aby przyspieszyć ruję u samicy. 

Grupa rodzinna u tygrysów

Tygrysy nie zbierają się w stałe grupy rodzinne, tak jak ma to miejsce w przypadku lwów. Samiec jednak łączy się z samicą i przebywa w jej okolicy przez okres wczesnego wychowania potomstwa. Zwiększa to szanse na przetrwanie, np. z uwagi na łatwiejszy dostęp do pożywienia. Samiec tygrysa broni także terytorium i młodych przed zagrożeniami.

Tygrysica wychowuje młode przez ok. 2–3 lata, choć osiągają one dojrzałość ok. 18. miesiąca życia. Po dwóch latach potomstwo płci męskiej odchodzi w poszukiwaniu terytorium. Z kolei potomstwo płci żeńskiej pozostaje blisko matki. Może zarówno obrać sąsiadujące terytorium, jak i pozostać z nią w parze.

Warto zaznaczyć, że w naturze nie spotyka się niespokrewnionych ze sobą, a żyjących na tym samym terytorium przedstawicieli tej samej płci. Jest to możliwe tylko w rezerwatach i ZOO, gdzie trudno rozmieścić zwierzęta na adekwatnej przestrzeni.

Pożywienie – czym żywią się tygrysy?

Tygrysy to niesamowite drapieżniki, których zdrowie i siła zależą od wielu różnych rodzajów pożywienia. Głównie polują na zwierzęta kopytne, w tym:

• bawoły;
• dzikie świnie;
• gaury;
• sambary (azjatycki odpowiednik jeleni).

Z uwagi na fakt, że tygrysy cechuje duża żarłoczność – są w stanie zjeść jednorazowo do 50 kg mięsa, choć zwykle jest to ok. 25 kg – polują też na inne zwierzęta. Ich łupem padają:

• krokodyle;
• młode i słabe niedźwiedzie;
• młode i odosobnione od stada nosorożce;
• duże ryby;
• bydło, jeśli ludzkie siedziby wchodzą w jego terytorium.

Ataki na ludzi zdarzają się bardzo rzadko. Dotyczą zazwyczaj młodych osobników.

Tygrys – status ochrony

Tygrys jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej unikalnych zwierząt na świecie, jednak jego status ochronny jest niebezpiecznie niski. Na przełomie XX wieku na świecie żyło 100 tys. tygrysów, jednak obecnie ich populacja zmniejszyła się krytycznie o 95%, pozostawiając w naturze zaledwie 3 900 żywych osobników. Ten gwałtowny spadek został przypisany różnym czynnikom, w tym:

• zabijaniu przez kłusowników;
• nielegalnemu handlowi dzikimi zwierzętami;
• fragmentacji siedlisk.

Dodatkowym zagrożeniem są dla nich sidła masowo zakładane dla upolowania innych gatunków zwierząt, np. na Sumatrze. Obecnie wiele organizacji współpracuje na rzecz ochrony tygrysów poprzez:

• zwalczanie kłusownictwa;
• dostarczanie lokalnym społecznościom bodźców do wspierania różnych inicjatyw ochrony;
• ochronę obszarów zasiedlanych przez tygrysy.

Hodowla tygrysów – sposób na ich przetrwanie

W środowisku naturalnym żyje obecnie niespełna 4 tys. tygrysów. Ich hodowla jest niezwykle ważnym przedsięwzięciem, które ma na celu zapewnienie przetrwania tego wielkiego kota. Wiąże się to ze ścisłą współpracą ekspertów ds. ochrony przyrody, biologów i opiekunów zwierząt, którzy wspólnie tworzą idealne warunki hodowlane dla tych drapieżników. Przestrzeń siedliska tygrysów powinna być zaprojektowana tak, aby zapewnić eksplorację, bezpieczeństwo i komfort ich mieszkańcom. Powinna także zawierać wiele prawdziwych kryjówek, powierzchni do drapania i zabawy, jak również wiele elementów wodnych.

Samce i samice biorące udział w hodowli tygrysów muszą mieć zgodne temperamenty. Jeśli tak nie jest, specjaliści mogą być zmuszeni do interwencji poprzez zarządzanie wprowadzaniem innych zwierząt lub rozdzielanie „trudnych” par. Hodowcy tygrysów potrzebują dostępu do wystarczająco dużej puli potencjalnych partnerów, aby utrzymać zróżnicowaną pulę genów i uniknąć potencjalnych wad wrodzonych.

Wszystkie te działania wymagają poświęcenia oraz poszanowania indywidualnych potrzeb tygrysów, a także ciągłych konsultacji z ekspertami w dziedzinie zachowania zwierząt. Genetyka, dieta, warunki mieszkaniowe oraz socjalizacja tygrysów odgrywają ważną rolę w prawidłowej hodowli tych zwierząt. Dzięki badaniom, skutecznym praktykom i oddanej opiece ze strony ludzi, odpowiedzialne programy hodowli tygrysów mogą doprowadzić do bardziej zrównoważonych populacji tego majestatycznego gatunku.

Hodowla tygrysów a etyka

Niestety hodowle mają też swoją mroczną stronę. Białe tygrysy będące wynikiem kojarzenia krewniaczego bardzo często rodzą się martwe albo umierają w ciągu miesiąca. Dość często są również poddawane eutanazji ze względu na znaczne upośledzenie. Organizacje, które zajmują się ochroną zwierząt (np. WWF), sprzeciwiają się takiemu rozmnażaniu białych tygrysów.

Ciekawostki o tygrysach

Czy wiesz, że pręgi na ciele tygrysa są tak samo unikalne, jak ludzkie odciski palców? Żadne dwa tygrysy nie mają tego samego wzoru, tak jak nie ma dwóch osób, które mają takie same odciski palców!

Tygrysy mają tendencję do ryczenia częściej w nocy niż w ciągu dnia, ponieważ ich główne ofiary są aktywne właśnie w nocy.

Zwierzęta te mają potężny zgryz. Siła ugryzienia tygrysa to aż 73 kgf/cm², co sprawia, że jego zdobycz jest praktycznie bez szans. Do tego może on poszczycić się najdłuższymi kłami wśród kotów. Dorastają one do 10 cm.

W odróżnieniu od większości kotów tygrys uwielbia wodę i jest świetnym pływakiem. Młode tygrysy potrafią też wspinać się na drzewa. Z czasem jednak przestają to robić z uwagi na rosnącą wagę. Oznacza to, że są to przedstawiciele rodziny kotowatych zaliczani do tak zwanych naziemnych drapieżników.

Przednie łapy tygrysów są wyposażone w pięć palców, natomiast tylne – w cztery.

Rząd indyjski szukał sposobów, które by skutecznie zapobiegały atakom tygrysów. Jednym z pomysłów było wypuszczanie świń w rejonach zamieszkanych przez tygrysy. Świnie miały stać się ofiarami zastępczymi, tym samym zmniejszając częstotliwość ataków na ludzi.

Tygrys jest jednym z najbardziej znanych zwierząt. Można go zobaczyć niemal w każdym zoo. Niestety jest on zagrożony wyginięciem. Wiele osób zajmuje się hodowlą tygrysów, by zwiększyć ich populację. Jest to trudne przedsięwzięcie wymagające dokładnego rozważenia zarówno biologii, jak i zachowania drapieżników.

Łoś może mierzyć ponad 2 m i ważyć nawet 700 kg. Ten roślinożerny ssak jest jednym z symboli dolin Narwi i Biebrzy. Wzbudza podziw i szacunek – do tego stopnia, że w Polsce ma tylko jednego naturalnego wroga, czyli wilka. I tak jednak najbardziej zagraża mu człowiek. Dowiedz się więcej o łosiach!

Łoś euroazjatycki – podstawowe informacje

? Masa ciała	samice ok. 400 kg, samce od 550 do 750 kg
? Rozmiary	wysokość w kłębie od 1,5 do 2,4 m; długość ciała od 2,4 do 3,1 m
❤️ Długość życia	od 15 do 25 lat
⭐️ Tryb życia	u samców samotniczy; samice z młodymi żyją w małych stadach
? Pożywienie	rośliny zielone, trawy, turzyce, liście, pąki kwiatowe, owoce, pędy drzew iglastych i liściastych
? Szybkość	kłusem do 30 km/h, sprintem do 60 km/h

Podgatunki łosia

Zrozumienie systematyki łosi jest korzystne dla prawidłowej identyfikacji tych zwierząt w środowisku naturalnym i w ogrodach zoologicznych. Wyróżnia się następujące podgatunki tego zwierzęcia:

• łoś europejski (A. a. alces);
• łoś ussuryjski (A. a. cameloides);
• łoś kamczacki (A. a. buturlini);
• łoś alaskański (A. a. gigas);
• łoś wschodniosyberyjski zwany jakuckim (A. a. pfizenmayeri);
• A. a. americana;
• A. a. andersoni;
• A. a. shirasi.

Określenie wieku, płci i specyfiki budowy poroża poszczególnych łosi pozwala je lepiej identyfikować.

Opis wyglądu łosia

Łoś jest dużym ssakiem. Pod względem budowy ciała jest podobny do jelenia, jednak jest bardziej masywny niż jego kuzyn. Jego głowa jest zwieńczona szerokim porożem znanym pod nazwą łopat albo badyli. Poroże w formie łopat składa się z trzech części:

• róży;
• tyk;
• pasynków – jest ich nawet do 20 w jednej łopacie.

Łopatacz to określenie samca z łopatami, natomiast badylarz oznacza samca, który nie wytworzył charakterystycznej formy poroża.

Od nosa do ogona łosie pokryte są gęstym i często kudłatym, ciemnym futrem. Zwierzęta mają długie, ale silne nogi, dzięki czemu pewnie poruszają się zarówno po lasach, jak i bagnach. Ich oczy są ciemne i duże, co zapewnia im niezwykłą szybkość i dokładność w badaniu otoczenia.Uzębienie dorosłego łosia składa się z 32 zębów.

Łoś – obszary występowania

Łosie występują w siedliskach na całym świecie. Można je spotkać na obszarze od zimnych lasów borealnych i lasów Europy Północnej, Syberii, Alaski, Kanady i Skandynawii do umiarkowanych lasów mieszanych i obszarów górskich północno-zachodnich Stanów Zjednoczonych. W Ameryce Północnej łosia można również spotkać w południowej Kanadzie na wschód od Gór Skalistych, na większości obszaru Minnesoty i Maine oraz w całej Nowej Anglii.

Łosie w Polsce

W Polsce łoś żyje w:

• Puszczy Bydgoskiej;
• Puszczy Dulowskiej;
• lasach lubelskich;
• Poleskim Parku Narodowym;
• Biebrzańskim Parku Narodowym;
• Kampinoskim Parku Narodowym.

Aktualna liczebność łosia w Polsce szacowana jest na 14 tys. osobników.

Łoś jako wskaźnik ekologiczny

Chociaż łosie mają tendencję do trzymania się blisko obszarów podmokłych takich jak jeziora i rzeki, siedliska łosi zmieniają się znacząco z roku na rok ze względu na wahania w dostępności pożywienia. Biorąc pod uwagę ich konieczność posiadania źródeł pokarmu takich jak rośliny wodne oraz bezpiecznych siedlisk w pobliżu źródeł wody, łosie stały się świetnymi „wskaźnikami” ekologicznymi w wielu częściach Ameryki Północnej.

Tryb życia i socjalność łosi

Byk z reguły porusza się samotnie. Klępy z cielakami zimą zbierają się w stada, jednak zachowują dużą niezależność. Grupa ta składa się z dwóch do dziesięciu osobników.

Łosie często wybierają obszary wzdłuż rzek, gdzie jest dużo osłon takich jak krzewy lub drzewostany. Robią to ze względu na swoje bezpieczeństwo. Na mokrym gruncie poruszają się bardzo hałaśliwie, ale na suchym potrafią przemieszczać się cicho. Świetnie pływają i nurkują.

Rozmnażanie łosi

Bukowisko to okres godowy łosi, a także obszar, na którym przebywają one w trakcie tego okresu. Gody rozpoczynają się w różnych okresach, zwykle jesienią, zależnie od miejsca bytowania. Zazwyczaj klępa przywołuje byka porykiwaniem, a samiec w odpowiedzi wydaje dźwięk zwany stękaniem. Spotkanie na jednym terenie dwóch samców kończy się w większości przypadku mierzeniem się i wydawaniem odgłosów. Walki pomiędzy bykami, które polegają na zderzaniu się porożami, zdarzają się rzadziej niż u innych jeleniowatych.

Ciąża i odchowanie potomstwa

Jeżeli samicy towarzyszą jej młode z poprzedniego roku, samiec musi je najpierw zaakceptować, by został dopuszczony do kopulacji. Okres ciąży trwa 226–244 dni, a samica rodzi jedno lub dwoje młodych (łoszaków). Młode przychodzą na świat w maju i na początku czerwca. Samica opiekuje się nimi do pierwszego roku życia. Po trzech dniach zaczynają podążać za matką. Są niezgrabne, ale szybko się rozwijają. Szczyt rozwoju fizycznego osiągają w wieku 6–10 lat.

Pożywienie – czym żywią się łosie?

Łosie żywią się głównie roślinnością wodną i lądową, przy czym ich dieta różni się w zależności od siedliska i pory roku. Zwykle żerują podczas wschodu i zachodu słońca. Pasą się na:

• trawie;
• turzycach;
• skrzypach;
• innych roślinach przybrzeżnych.

Latem łosie żywią się głównie:

• krzewami liściastymi;
• gałęziami wierzby;
• liśćmi osiki.

Zimą łosie używają swoich potężnych przednich nóg do kopania w poszukiwaniu pożywienia, przebijając się przez lód i śnieg. Zjadają:

• gałązki i korę drzew liściastych;
• gałązki jałowca;
• pędy sosny.

Łoś – status ochrony w Polsce

W Polsce między I a II wojną światową żyło jedynie 8 łosi na obszarze Bagien Biebrzańskich, gdzie zwierzęta te były pod ochroną. To właśnie wyłącznie tam gatunek przetrwał II wojnę światową. Pomimo tego nie był objęty ochroną.

Polowania na łosia – tak czy nie?

Dopiero w 2001 roku, na skutek działań wielu organizacji prozwierzęcych i działających na rzecz środowiska, obowiązuje w Polsce moratorium. Jest to zawieszenie polowań i rozciągnięcie okresu ochronnego na cały rok.

Od 2014 roku rząd stara się przywrócić polowania na łosie. W 2017 roku Ministerstwo Środowiska przedstawiło statystyki, według których zwierząt tych miałoby być w Polsce aż 28000. Według naukowców jest to liczba przeszacowana i wychodząca poza możliwości biologiczne łosi. Argumentami za przywróceniem polowań mają być:

• zwiększone szkody w obszarach uprawnych;
• większa liczba wypadków komunikacyjnych z udziałem łosi.

Naukowcy są zdania, że oba te problemy da się rozwiązać bez odstrzału łosi, m.in. poprzez:

• ochronę populacji wilków, które są naturalnymi wrogami łosi;
• oczyszczanie poboczy i zwiększenie widoczności;
• zabezpieczenie siedlisk łosia z dala od siedzib ludzkich;
• prowadzenie działań naukowych, które mają za zadanie zbadanie faktycznej wielkości populacji.

W 2022 roku łoś został wpisany na Czerwoną Listę Kręgowców Polski z kategorią NT, czyli bliskiego zagrożenia.

Ciekawostki o łosiu

Łoś poza okresem godowym rzadko wydaje jakiekolwiek odgłosy. W połączeniu z faktem, że porusza się cicho, sprawia to, że łatwo go przegapić.

Jego naturalnym sposobem poruszania się jest inochód. Polega on na unoszeniu jednocześnie obu kończyn z jednej strony ciała, np. prawej przedniej i prawej tylnej, a następnie lewej przedniej i lewej tylnej. W trakcie takiego poruszania się słychać dwa takty.

Łoś to największy przedstawiciel rodziny jeleniowatych. Obszar jego występowania stale się zmniejsza. Warto wiedzieć, jaką funkcję pełni w ekosystemie i dlaczego trzeba go chronić.

Żyrafa ma bardzo długą, giętką i smukłą szyję. Jej długość wynosi ok. 2 m. Sierść żyrafy jest gęsta, krótka i żółtawobrązowa z ciemniejszymi plamami, które są rozmieszczone nierównomiernie na całym ciele. Samica jest zawsze nieco mniejsza od samca. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!

Żyrafa sawannowa – podstawowe informacje

? Masa ciała	samice średnio 828 kg, samce średnio 1192 kg
? Wzrost	samice od 4,5 do 5,2 m, samce od 5 do 5,9 m
❤️ Długość życia	do 28 lat
⭐️ Tryb życia	samce samotniczo, samice z cielętami w małych stadach
? Pożywienie	liście drzew, pędy, gałązki akacji, owoce, kora
? Szybkość	do 60 km/h sprintem

Żyrafa – systematyka

W 2016 roku naukowcy dokonali podziału na cztery odrębne gatunki na podstawie wzorów na ich ciałach i małych rogów, które wyrastają z ich głów. Wyróżniamy następujące gatunki:

• żyrafa południowa;
• żyrafa masajska;
• żyrafa siatkowana;
• żyrafa północna.

Jeszcze w 2010 roku uważano, że żyrafy dzielą się raczej na 9 podgatunków. Dopiero późniejsze badania genetyczne pozwoliły zmienić tę tezę.

Długie język, nogi i szyja, czyli opis wyglądu żyrafy

Żyrafy są rozpoznawalne dzięki swoim długim, wdzięcznym szyjom i cętkowanemu umaszczeniu. Mają największy zasięg wzroku spośród wszystkich gatunków na Ziemi.

Ogony żyraf osiągają długość do ponad 100 cm i są zakończone kępką czarnych włosów. Żyrafa porusza się dwoma krokami:

• inochodem w kłusie;
• galopem.

Na głowie żyrafy znajdują się ossikony, które przypominają rogi. Są to guzki czaszkowe zbudowane ze skostniałej chrząstki i pokryte owłosioną warstwą skóry. Biorą one udział w termoregulacji. Samiec używa ich również do walki z innymi osobnikami i poszturchiwania samic w trakcie godów.

Ossikony pozwalają odróżnić samca od samicy. U samców są łyse, natomiast u samic zakończone pędzelkowatymi kępkami włosów.

Żyrafa – tryb życia i występowanie

Zwierzęta te występują od Czadu na północy do RPA na południu oraz od Nigru na zachodzie do Somalii na wschodzie. Zamieszkują sawanny, otwarte lasy i trawiaste równiny. Pobierają pokarm przede wszystkim wcześnie rano i późno wieczorem.

Żyrafy śpią w nocy w przedziwny sposób – kładą głowę na zadzie. Ze względu na swoją wysoką posturę mają niewielu naturalnych przeciwników, choć lwy i hieny nadal są znane z atakowania młodych żyraf.

Żyrafy cechuje wiele różnych postaw i zachowań, które uważa się za metody komunikacji między osobnikami. Zachowania te obejmują rozdęcie nozdrzy i wydłużenie szyi podczas wpatrywania się w siebie. Żyrafy wydają się również szczególnie lubić interakcje z ludźmi, gdy mają taką możliwość.

Stada żyraf mają tendencję do zamieszkiwania dość dużych obszarów, aby mieć dostęp do pożywienia i źródeł wody.

Grupa osobnicza i rozmnażanie

Żyrafy można zazwyczaj spotkać podróżujące w małych grupach rodzinnych lub samotnie. Grupy są otwarte, składają się z nawet ponad 30 żyraf. Silniejsze więzi mają wyłącznie matki z młodymi. Rodziny tych zwierząt mogą składać się z kilku pokoleń. Istnieją również grupy mieszane, łączące samice z młodymi samcami. Wraz z wiekiem samce zwykle prowadzą coraz bardziej samotniczy tryb życia.

Zwierzęta te rozmnażają się głównie między październikiem a majem; konkretny termin zależy od obszaru występowania. Podczas zalotów samce często sprawdzają swoją siłę, biorąc udział w pojedynkach na szyje, w których opierają się o siebie i próbują wytrącić rywala z równowagi. 

Żyrafa – ciąża i odchów potomstwa

Okres ciąży trwa 14–15 miesięcy. Żyrafa rodzi jedno młode, które karmi przez 8–12 miesięcy. Młoda żyrafa waży 95–100 kg. Potrafi stanąć na nogi w ciągu kilku godzin od narodzin.Po 2 tygodniach może przyjmować stały pokarm. Matki żyraf opiekują się swoimi młodymi przez rok lub dwa, w zależności od płci.

Najczęściej w stada łączą się samice z cielakami. Mogą pozostawiać młode pod opieką innych samic, np. w trakcie żerowania.

Czym się żywią żyrafy?

Żyrafa dociera do pożywienia, do którego większość innych zwierząt nie ma dostępu. Jej dieta składa się głównie z liści z wysokich drzew, do których dostaje się za pomocą swojej długiej, umięśnionej szyi.Zazwyczaj spożywa tylko te najbardziej delikatne i odżywcze liście. Największy przysmak tego zwierzęcia stanowi akacja. Żyrafy są znane również z jedzenia traw, krzewów i owoców. Są w stanie zjeść do 34 kg liści dziennie.

Żyrafa – status ochrony

Żyrafy są jednymi z najbardziej ikonicznych stworzeń w królestwie zwierząt, a mimo to stan ich ochrony jest kwestią bardzo niepokojącą. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat populacja żyraf drastycznie zmalała z powodu wielu czynników, w tym kłusownictwa, utraty i fragmentacji siedlisk i chorób.

Żyrafy potrzebują obszarów chronionych z odpowiednim dostępem do pożywienia i wody, przy jednoczesnym zachowaniu naturalnych siedlisk niezbędnych dla innych gatunków. Wiele rządów i organizacji podejmuje kroki w celu ochrony populacji żyraf przed tymi zagrożeniami. Patrole antykłusownicze pomagają chronić te zwierzęta.

Obecnie większość programów ochrony skupia się na translokacji tych zwierząt, czyli przemieszczaniu ich na obszary rezerwatów. Jest to istotne, ponieważ żyrafy z uwagi na urbanizację Afryki same nie są w stanie przejść takich odległości. Dodatkowo ogrody zoologiczne są dobrym zapleczem dla puli genetycznej tych zwierząt.

Żyrafa – zdjęcia

Ciekawostki o żyrafach

Żyrafa ma ciemny język, który chroni ją przed oparzeniem słonecznym. Jest to bardzo ważne w przypadku tego zwierzęcia, ponieważ język jest praktycznie cały czas narażony na działanie promieni słonecznych podczas wysuwania i spożywania liści.

Żyrafa porusza się inochodem – jednocześnie podnosi obie kończyny z jednej strony ciała, np. prawą przednią i prawą tylną, a następnie lewą przednią i lewą tylną. Ten rodzaj chodu obserwuje się też np. u wielbłądów i wilków grzywiastych.

Jedynym żyjącym krewnym żyrafy jest okapi.

Serce żyrafy jest bardzo duże – waży 11 kg i mierzy ok. 60 cm. Pompuje prawie 4 litry krwi na minutę!

W kilku miejscach (np. w Tanzanii) zaobserwowano białe żyrafy, jednak nie są to albinosy. Przyczyną takiego koloru jest leucyzm, czyli niedobór pigmentu.

Przed 1600 r. żyrafę nazywano wielbłądopardem, ponieważ ze względu na umaszczenie uważano ją za krzyżówkę lamparta i wielbłąda. Obecna nazwa rodzaju zwierząt pochodzi od arabskiego „ten, który chodzi szybko”.

Żyrafa jest dobrze znana dzięki swojej długiej szyi. Jest najwyższym ssakiem na Ziemi. Występuje zazwyczaj w otwartych lasach i sawannach. Jej głównymi przeciwnikami są lwy i hieny.

Ryś ma duże, szerokie łapy, a chodząc, rozcapierza palce. Dzięki temu dobrze utrzymuje się na powierzchni śniegu. Żywi się głównie dzikimi ssakami kopytnymi, a czasami małymi zwierzętami takimi jak zające i nornice. Liczebność rysia stale maleje z powodu niszczenia jego siedlisk i polowań prowadzonych przez ludzi. W związku z tym działania ochronne są niezwykle ważne, aby zachować ten gatunek dla przyszłych pokoleń. Czytaj dalej!

Ryś euroazjatycki – podstawowe informacje

? Masa ciała	od 12 do 35 kg, zależnie od gatunku
? Rozmiary	długość od 100 do 150 cm; wysokość w kłębie od 50 do 75 cm
❤️ Długość życia	od 14 do 17 lat
⭐️ Tryb życia	samotniczy
? Pożywienie	dzikie ssaki kopytne, drobne ssaki
? Szybkość	do 80 km/h

Opis wyglądu rysia

Ryś ma gęste futro, którego kolor waha się od złoto-brązowego do szarego i czarnego w niektórych miejscach. Ma charakterystyczne kępki czarnych włosów na każdym uchu i bezwłose łapy, co nadaje mu wyjątkowy wygląd. Długie nogi rysia pozwalają mu skakać na odległość do trzech metrów i wysokość do dwóch metrów w poszukiwaniu ofiary.

Krótki ogon rysia wynika z jego naziemnego trybu życia. Ewolucyjnie nie wykształcił się u niego długi ogon, który pomagałby utrzymywać równowagę. W efekcie służy on głównie do komunikowania z innymi rysiami.

W Polsce występują rysie z dwoma rodzajami umaszczenia:

• intensywnie cętkowanym (obszary górskie);
• jednolitym z delikatnym cętkowaniem (na niżu).

Ryś – tryb życia

Ryś to samotnik, który zazwyczaj preferuje odległe o ludzkich siedzib miejsca, na przykład na skraju lasu lub w pobliżu jakiegoś skalistego terenu. Dzień spędza głównie na wypoczywaniu w kryjówce, natomiast w nocy wychodzi polować. Terytorium samca jest z zasady nawet dwa razy większe niż samicy. O ile jednak samce mogą ok. 30% jego obszaru dzielić z innym przedstawicielem tej samej płci, o tyle samice toczą między sobą krwawe walki o teren.

Gatunki rysia i obszary występowania

Rysie żyją w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Preferują obszary z gęstymi lasami i odpowiednią pokrywą śnieżną, dzięki czemu te odległe obszary są ich ulubionym domem. Największa populacja rysi przebywa w lasach Syberii (ponad 90%).

Ryś w Polsce

W Polsce żyją dwie populacje tego gatunku:

• karpacka (w górach i na pogórzu);
• bałtycka (zamieszkuje Puszczę Knyszyńską, Puszczę Augustowską, Puszczę Białowieską, Pojezierze Mazurskie, Roztocze i Polesie).

Na terenie Polski żyje ok. 200 osobników. Większość z nich występuje w Karpatach (ok. 120 osobników).

Przedstawiciele populacji karpackiej charakteryzują się wyraźnym plamistym wzorem, który tworzą cętki i pasy. Natomiast przedstawiciele populacji bałtyckiej mają przeważnie płowe, czasami niemal jednolite umaszczenie.

Gatunki rysia

Wyróżnia się następujące żyjące gatunki tego zwierzęcia:

• ryś kanadyjski;
• ryś rudy;
• ryś euroazjatycki;
• ryś iberyjski.

Grupa osobnicza i rozmnażanie rysia

Samce rysia patrolują obszar około pięciu kilometrów, podczas gdy samice mają zazwyczaj mniejszy, dwukilometrowy zasięg. Rysie wykorzystują oznaczenia takie jak zadrapania na drzewach i skałach oraz pozostawiony mocz i kał w celu określenia swoich terytoriów. Te zachowania pomagają im unikać wszelkich form konfliktów na tych samych obszarach i zapewniają im możliwość żerowania bez ryzyka interwencji innych osobników.

Rozród rysia

Ruja u rysi występuje raz w roku od końca stycznia do marca. Dorosłe rysie łączą się w pary jedynie na czas godów. Samica rysia rodzi raz w roku, po ciąży trwającej ok. 72 dni. Przeciętny miot jest złożony z dwóch lub trzech kociąt. Młode pozostają z matką aż do osiągnięcia niezależności w wieku maksymalnie roku. Następnie młode płci żeńskiej znajdują terytorium często blisko matki, a te płci męskiej odchodzą na znaczne odległości w poszukiwaniu własnego terenu.

Samica osiąga dojrzałość płciową w wieku od dziewięciu miesięcy do półtora roku, samce trochę później, w wieku od 1,5 do 2 lat. Warto dodać, że domowe koty i polskie rysie nie krzyżują się, przede wszystkim z uwagi na inny tryb życia.

Pożywienie – czym żywią się rysie?

Rysie żywią się przeważnie dzikimi ssakami kopytnymi (głównie sarny i jelenie). Jedzą również:

• norniki;
• zające;
• króliki;
• ptaki i ich jaja;
• ryby;
• padlinę.

Rysie zwykle polują w nocy. Główny sposób polowania to samotne podchody. Drapieżniki podkradają się jak najbliżej upatrzonej ofiary, wykorzystując osłonę krzewów. Terytoria rysiów są dość duże, więc podczas polowania na pokarm mogą pokonać nawet 20 km jednego dnia! Jeśli ryś poluje na mniejszy łup, podejmuje do 7 prób złapania zwierzyny dziennie. Udaje mu się to w średnio 3–4 przypadkach.

Co ciekawe, ryś często wciąga swoją ofiarę na drzewa. W ten sposób chroni się przed innymi drapieżnikami, np. wilkami. Warto wiedzieć, że nawet do 50% łupów rysia może być rozgrabianych przez inne zwierzęta.

Ryś – status ochrony

Rysie najczęściej giną z rąk ludzi (polowania, kłusownictwo) oraz w trakcie kolizji z pojazdami. Budowa inwestycji i sieci dróg powoduje, że tracą przestrzeń do życia i dostęp do pokarmu. W Polsce rysie są pod ścisłą ochroną od 1994 roku. Jako gatunek bliski zagrożenia znajdują się w Polskiej czerwonej księdze zwierząt.

Ryś – zdjęcia

Ciekawostki o rysiu

Ryś eurazjatycki to największy przedstawiciel rodziny kotowatych w Europie i w Polsce. Ma unikalny, „kołyszący” chód podczas poruszania się. Ta szczególna umiejętność pomaga rysiowi utrzymać równowagę podczas podróży przez trudny teren i regiony górskie.

Drapieżnik ten ma także świetny wzrok, który pozwala mu dostrzec inne zwierzęta z odległości nawet 500 m.

Mrucząc, ryś wyraża swoje zadowolenie. Kiedy jest wściekły, wygina ciało w łuk, stroszy sierść oraz ostrzegawczo fuka i parska. Głos rysia jest podobny do głosu kota domowego, ale jest bardziej doniosły i ochrypły.

Obecność wielu haczykowatych brodawek sprawia, że język rysia jest niezmiernie szorstki. To pomaga w dokładnym oczyszczaniu kości z mięsa.

Ryś, nazywany również duchem leśnych ostępów, jest jednym z największych drapieżników w Europie. Pozostaje krytycznie zagrożony w niektórych obszarach. Odgrywa bardzo ważną rolę w ekosystemie. Dzięki imponującym technikom polowania jest groźnym gatunkiem, z którym inne zwierzęta muszą się liczyć!