Panleukopenię często określa się jako koci tyfus. Choroba ta nie jest groźna dla ludzi, psów ani innych zwierząt, jednak zapadają na nią kotowate na całym świecie. Najgroźniejsza jest dla młodych kotów, szczególnie kociąt, które nie mają jeszcze rozwiniętego układu immunologicznego. Można skutecznie zapobiegać jej poprzez szczepienia ochronne, jednak w wielu przypadkach dotyka zwierząt zbyt młodych na szczepionkę – kilkudniowych lub kilkutygodniowych. Bywa śmiertelna dla całych miotów i budzi postrach hodowców. 

Panleukopenia kotów – co to za choroba? 

Panleukopenia znana jest pod wieloma określeniami. Nazywa się ją także kocim tyfusem, agranulocytozą albo po prostu zapaleniem nabłonka jelit. To schorzenie wirusowe, bardzo zakaźne. Powodowane jest przez patogen z grupy parwowirusów – feline panleukopenia virus (FPV).Choroba jest odpowiednikiem atakującej szczeniaki parwowirozy. Nazwa choroby pochodzi od obniżonego poziomu białych krwinek – leukopenii. 

Wirus FPV jest bardzo groźny i odporny na działanie czynników środowiskowych. Poza organizmem zwierzęcia może bytować nawet przez okres około roku. Właśnie dlatego po rozpoznaniu choroby nie poleca się przyjmowania pod swój dach nieszczepionych kotów przed upływem dwunastu miesięcy. 

Panleukopenia – jak się przenosi?

Wirus panleukopenii wydalany jest z organizmu nosiciela razem z wydzielinami: kałem, moczem, śliną czy wymiocinami. Zarażenie następuje najczęściej poprzez drogę pokarmową. Bardzo często jednak przenosi się z matki na dzieci. Jeżeli kotka zarazi się wirusem na początku ciąży, dochodzi do obumarcia płodów. Na późniejszych etapach zdarzają się poronienia i bardzo poważne wady – między innymi obumarcie móżdżku kociąt. 

Wirus FPV jest niezwykle problematyczny, ponieważ nie poddaje się wysokim temperaturom i bardzo trudno go zwalczyć. Pośrednikiem może być nawet człowiek, który miał kontakt z chorującym zwierzęciem i może przenosić go dalej na inne koty. 

Panleukopenia – choroba kociąt

Panleukopenia nie bez powodu nazywana jest chorobą kociąt. Najbardziej zagraża młodym zwierzętom – od szóstego tygodnia do czwartego miesiąca życia. Kocie niemowlęta przez pierwszych sześć tygodni życia otrzymują przeciwciała z mlekiem matki (jeżeli oczywiście nie są odkarmiane ręcznie przez człowieka). Po tym okresie stają się bardziej podatne na różne schorzenia. Nie tylko nosówkę, ale także inne choroby zakaźne. 

Panleukopenia nie stanowi szczególnego zagrożenia dla kotów powyżej drugiego roku życia. Ich układ immunologiczny jest już rozwinięty, dlatego chorobę przechodzą bardzo łagodnie, czasami wręcz bezobjawowo. Warto jednak pamiętać, że stanowią zagrożenie dla młodszych zwierząt, dlatego nie zaleca się kontaktu z obcymi kotami, jeżeli w naszym domu znajdują się nieszczepione kocięta. 

Nosówka u kota – objawy

Panleukopenia jest chorobą zdradliwą, której pierwsze objawy mogą wydawać się nieswoiste. Kociak staje się apatyczny, odmawia jedzenia lub jego apetyt znacząco spada. Kocia nosówka powoduje silny ból brzucha, dlatego zwierzak może przyjmować tak zwaną pozycję bólową. Łapki ustawione są wtedy przed korpusem, grzbiet wygięty, a głowa pochylona. Kot mruży oczy, a jego mięśnie są wyraźnie napięte. Futro chorego zwierzaka matowieje, pojawiają się wymioty. 

Panleukopenia to choroba, która zabija niezwykle szybko. Już trzy dni od wystąpienia pierwszych objawów zwierzę może umrzeć. W skrajnych przypadkach, zwanych nadostrymi, kot umiera już po upływie kilkunastu godzin. Nie ma wtedy możliwości udzielenia żadnej pomocy.

Charakterystycznym objawem panleukopenii jest biegunka. Nie musi być szczególnie nasilona, jednak bywa ostra i czasami pojawia się w niej krew. Rozwolnienie u młodego kociaka zawsze powinno wzbudzić twoją czujność, nawet jeżeli nie towarzyszą mu inne objawy. Gdy się pojawi, warto udać się na wizytę do lekarza weterynarii. 

Szczególnym wypadkiem jest zarażenie się kociąt od matki w życiu płodowym. Jeżeli urodzą się żywe, posiadają wady związane głównie z układem nerwowym. Najczęściej wymienia się:

• kręcenie się w kółko,
• ślepotę,
• paraliż części ciała
• brak słuchu.

Panleukopenia kotów – leczenie

Koci tyfus to choroba bardzo zaraźliwa i niezwykle śmiertelna. Istnieją jednak przypadki wyleczenia, nawet u bardzo młodych kotów. Musisz jednak mieć świadomość, że są one rzadkie, a leczenie wymaga ogromnego wysiłku i ścisłej współpracy opiekuna z lekarzem weterynarii. 

Jak diagnozuje się panleukopenię?

W leczeniu panleukopenii liczy się czas, dlatego tak istotne jest, aby reagować już przy pierwszych objawach. Biegunka, osłabienie czy brak apetytu u bardzo młodego kotka to niezwykle niepokojące objawy, które powinny być jak najszybciej poddane odpowiedniej diagnostyce. 

W celu wykrycia kociego tyfusu najczęściej stosuje się test płytkowy. W kale chorego kota znajdują się antygeny, które wykrywane są przez badanie. Nie jest ono jednak w stu procentach miarodajne, dlatego w celu potwierdzenia diagnozy zawsze stosuje się badanie krwi. O panleukopenii świadczy znacznie obniżony poziom leukocytów – od 2000 do 4000/dl. 

Leczenie kociego tyfusu

Panleukopenia to groźna choroba. Rokowanie określa się na podstawie ogólnego stanu kota oraz wyników badań. Musisz mieć świadomość, że im niższy poziom leukocytów we krwi, tym mniejsze szanse na wyzdrowienie. Najgorzej rokują koty o wynikach poniżej 2000/dl.

Koci tyfus to choroba wywoływana przez wirusa, dlatego stosuje się przede wszystkim leczenie objawowe. Schorzenie powoduje ostre biegunki i wymioty, dlatego wszystkie leki podawane są dożylnie lub podskórnie. Bardzo istotną kwestią jest zmniejszenie ryzyka odwodnienia i utraty elektrolitów. Podawane są środki przeciwwymiotne. 

Podstawą leczenia jest podawanie kotu kroplówek, które wzmacniają i odżywiają osłabiony organizm. Dożylnie podawane są:

• glukoza,
• płyny, które uzupełniają elektrolity,
• wlewy z aminokwasami (w sytuacji przedłużającej się głodówki).

Brak przyjmowania pokarmu przez dłuższy czas stwarza ryzyko dla wątroby, dlatego suplementacja aminokwasów może okazać się niezbędna. Zaleca się także podawanie wlewów witaminowych. Szczególnie istotne są witaminy z grupy B, które wspomagają regenerację nabłonka jelit. W celu zapobiegania wtórnym infekcjom bakteryjnym czasami stosowane są antybiotyki.

Bardzo istotnym elementem kuracji jest ręczne karmienie kota. Pokarm w formie płynnej podawany jest przez strzykawkę lub w postaci sondy żołądkowej (tylko w sytuacji, kiedy zwierzę znajduje się w szpitalu). W celu ochrony i odpowiedniej odbudowy flory jelit podawane są probiotyki. 

W terapii panleukopenii często stosuje się surowicę od ozdrowieńców, czyli kotów, które przeszły przez chorobę i zdołały wytworzyć przeciwciała. Można znaleźć ją w bankach krwi psów i kotów, jednak instytucje te są dosyć rzadkie i znajdują się przede wszystkim w dużych miastach. Opiekunowie często szukają ozdrowieńców za pośrednictwem internetu, szczególnie mediów społecznościowych. 

Parwowiroza kotów – zapobieganie 

Panleukopenia to niezwykle zaraźliwa choroba, która powoduje bardzo dużą śmiertelność wśród młodych kotów – najczęściej takich, które nie ukończyły jeszcze czwartego miesiąca życia. Opiekunowie małych kociąt zastanawiają się, jak jej zapobiec.

Najbardziej skutecznym sposobem jest podanie kotu szczepionki na panleukopenię. Jest ona jednym ze składników podstawowego szczepienia, które powinien otrzymać w dzieciństwie każdy kot. Wytwarzania odporności jest jednak procesem, który trwa, a koty przed czwartym miesiącem życia są wyjątkowo podatne na zachorowania. Czy możemy w jakiś sposób je ochronić? 

Przede wszystkim kotek, który nie otrzymał jeszcze wszystkich szczepień, nie może wychodzić na dwór. Nawet spacer na szelkach jest w tym okresie bardzo ryzykowny. Także balkony i tarasy, po których mogą przechadzać się bezdomne koty (czy nawet wychodzące koty sąsiadów) nie są dla niego bezpiecznym miejscem. W tym kluczowym okresie nie dopuszczaj do stykania się malucha z innymi kotami. Jeżeli bywasz w schroniskach lub domach tymczasowych, staraj się przebierać po powrocie do domu i dokładnie myć ręce. 

Niestety, parwowirus jest niezwykle odporny i może zostać przez nas przyniesiony do domu „na butach”. Nie można całkowicie wykluczyć zachorowania, możesz jednak zminimalizować jego ryzyko. W okresie dorastania kot powinien przebywać w bezpiecznym środowisku, czyli w domu. Nie zaniedbuj także szczepień. Powinny być wykonywane w następującej kolejności:

• pierwsza dawka w wieku od 6 do 8 tygodni,
• druga dawka po trzech tygodniach,
• szczepienie przypominające po roku,
• kolejne szczepienia co trzy lata.

Elementem profilaktyki jest unikanie stresu. Koty to zwierzęta niezwykle wrażliwe na wszelkie zmiany, a sytuacje stresogenne mają destrukcyjny wpływ na ich układ immunologiczny. Kotek powinien dorastać w przewidywalnym środowisku, pełnym dobrego jedzenia i zabawek. 

Niezwykle istotny jest okres pozostawania kociąt z matką i rodzeństwem. Dolną granicę wyprowadzki do nowego domu stanowi dwunasty tydzień życia i powinna być ona bezwzględnie przestrzegana. Nie bierz kota od osób, które koniecznie chcą wydać go wcześniej, a już w żadnym wypadku nie płać takim hodowcom. Zwierzak jest gotowy do odłączenia od matki w wieku trzech miesięcy, w dobrych hodowlach często granicą jest dopiero szesnasty tydzień życia. 

Panleukopenia to zdradliwa, bardzo zaraźliwa i często śmiertelna choroba. Warto zminimalizować ryzyko zachorowania i zawsze dokładnie obserwować kota, szczególnie tego który nie skończył jeszcze czterech miesięcy. Każda biegunka i wymioty, szczególnie te nawracające, powinny wzbudzić twoją czujność. Chociaż poziom medycyny weterynaryjnej z każdym rokiem jest wyższy, na nosówkę wciąż umiera bardzo wiele kociąt. Im wcześniej zareagujesz, tym większa szansa na wyleczenie.

Najczęściej zadawane pytania

Czy panleukopenia jest groźna dla człowieka?

Wirus jest groźny jedynie dla kotowatych. Człowiek nie jest w stanie zarazić się panleukopenią.

Ile trwa panleukopenia kotów?

Postać ostra trwa zwykle ok. tygodnia. Zdarza się jednak, że może przedłużać się nawet do dwóch tygodni. Nieleczona choroba jest śmiertelna, zwłaszcza dla kociąt.

Czy szczepiony kot może zachorować na panleukopenię?

Jest to możliwe, bo szczepienie nie chroni całkowicie przed zachorowaniem. Jeśli jednak zaszczepiony kot złapie wirusa, chorobę przejdzie krótko, lekko, a czasem ze skąpymi objawami.

Jak długo rozwija się panleukopenia?

Okres wylęgania choroby sięga nawet do 10 dni.

Kocim katarem określamy wirusową chorobę górnych dróg oddechowych. Z pozoru wydaje się ona niegroźna, jednak bywa zdradliwa, uciążliwa w leczeniu, a często nawet śmiertelna. Atakuje przede wszystkim bezdomne koty w różnym wieku. Podpowiadamy, jak ją rozpoznać i jakie leczenie jest najbardziej skuteczne.

Katar u kota – co to za choroba?

Koci katar jest zakaźną chorobą wirusową, którą powoduje herpeswirus typu 1 (FHV–1) oraz kaliciwirus kotów (FCV–1). Bardzo często zapadają na nią koty, które żyją w dużych skupiskach, np. w schroniskach oraz w dużych koloniach kotów wolnożyjących.

Istotnym czynnikiem ryzyka jest obniżona odporność. Na koci katar narażone są zwierzęta, które przez długi czas doświadczają silnego stresu. Często dotyka on także kociąt między szóstym a dwunastym tygodniem życia. Nie otrzymują one już przeciwciał z mleka matki, a jeszcze nie zdążyły wykształcić własnej odporności.

Jeśli kot choruje przewlekle, ryzyko rozwoju wirusa jest u niego bardzo duże. Nabyty niedobór immunologiczny (koci wirus FIV) oraz kocia białaczka (FeLV) sprawiają, że zwierzę jest bezustannie narażone na zachorowanie.

Koci katar – źródła zakażenia

Wiesz już, że koci katar jest chorobą wywoływaną przez wirusa. Koty najczęściej zarażają się poprzez kontakt ze zwierzęciem chorym lub nosicielem bezobjawowym. Drobnoustroje powodujące schorzenie bytują w moczu, kale, ślinie i wydzielinie z oczu. Zwierzę może więc zarazić się pośrednio poprzez używanie wspólnych kuwet, posłań i innych akcesoriów. Zdarza się, że do zakażenia dochodzi także podczas kopulacji.

Czasami wektorem wpływającym na zarażenie jest człowiek. Wirusy, które sprawiają, że kot ma katar, nie są groźne dla niego ani innych gatunków. Mogą się jednak przenosić na butach, ubraniach czy nieumytych rękach.

Objawy kociego kataru. Zaczyna się od kichania

Wydawać by się mogło, że oznaki choroby są oczywiste: kot kicha i ma katar. Tymczasem nie jest to takie proste – raczej nie da się porównać tego schorzenia do ludzkiego przeziębienia. Objawy kociego kataru mogą być o wiele bardziej spektakularne. Wśród nich najczęściej wymienia się:

• wydzielinę z nosa – surowiczą lub ropną;
• kichanie;
• opuchliznę oczu;
• łzawienie i ropny wypływ z oczu;
• brak energii;
• owrzodzenia języka;
• spadek apetytu.

Oprócz objawów widocznych na pierwszy rzut oka pojawia się także bardzo wyraźne osłabienie. Kot traci apetyt, a co za tym idzie, chudnie, staje się bardziej senny i nie ma ochoty na zabawę. W niektórych przypadkach na dalszym etapie choroby mogą pojawić się także symptomy ze strony układu pokarmowego.

Koci katar – niebezpieczne powikłania

W przeciwieństwie do przeziębienia, które znasz z własnego doświadczenia, koci katar nie mija samoistnie po kilku dniach. To bardzo niebezpieczna choroba, która postępuje szybko i zagraża nie tylko zdrowiu, ale także życiu zwierzaka. Właśnie dlatego już pierwsze objawy powinny być dla ciebie sygnałem do szybkiego kontaktu z lekarzem weterynarii. Jakich powikłań możesz się spodziewać, jeśli zaniechasz leczenia lub zabierzesz się za nie za późno? Są to:

• wtórne zakażenia bakteryjne;
• owrzodzenia jamy ustnej;
• owrzodzenia rogówki;
• utrata wzroku;
• konieczność amputacji gałek ocznych;
• podrażnienie wątroby wywołane głodówką.

W przypadku kotów chorujących przewlekle, tych zakażonych FeLV lub FIV, a także młodych kociąt bez wykształconej odporności zachodzi ryzyko śmierci zwierzęcia. Bardzo ważne jest więc to, aby nie zwlekać z leczeniem. Koci katar to choroba, która z pewnością sama nie przejdzie.

Leczenie kociego kataru

Leczenie kociego kataru zawsze będzie uzależnione od tego, na jakim etapie choroba została wykryta. Jeżeli kot trafi do weterynarza, kiedy objawy nie są jeszcze bardzo rozwinięte, najpewniej skończy się podawaniu leków przeciwzapalnych. Dodatkowo czasami włącza się preparaty, które wspierają układ immunologiczny w walce z chorobą.

Koci katar a leczenie wtórnych infekcji

Sytuacja komplikuje się, kiedy pojawia się wtórna infekcja bakteryjna. Oczy zaczynają wówczas puchnąć, pojawia się w nich także ropna wydzielina. Podawane są antybiotyki, również w formie kropel. Najczęściej na początku wykonywane jest badanie bakteriologiczne, które pozwala ustalić to, jaki antybiotyk zadziała najlepiej. Dodatkowo prowadzona jest terapia objawowa, na przykład przeciwgorączkowa. Leczenie kociego kataru na takim etapie generuje o wiele wyższy koszt.

Koci katar – higiena podczas choroby

Wydzielina z oczu i nosa jest głównym wektorem wirusa. Właśnie dlatego powinna być regularnie usuwana. Staraj się zachować jak najwyższy poziom higieny. Po kontakcie z chorym kotem zawsze dokładnie myj ręce. Bardzo ważne jest także czyszczenie wszystkich akcesoriów, z którymi zwierzak ma kontakt – w tym kuwet i kocyków. W przeciwnym razie koci katar łatwo się rozniesie.

Koci katar – czas trwania leczenia

Leczenie kociego kataru zazwyczaj trwa kilka tygodni i, podjęte szybko, ma dużą szansę na powodzenie. Bardzo często zdarza się, że kot pozostaje nosicielem wirusa na zawsze. W momencie silnego stresu lub spadku odporności choroba może cyklicznie powracać. 

Właśnie dlatego tak istotne jest ograniczenie stresorów w otoczeniu kota.

Zwierzę powinno na co dzień przebywać w bezpiecznym domu. Zamiast zabierać kota w podróż, najlepiej poprosić kogoś o wizyty i karmienie go pod twoją nieobecność. Warto zaprzestać również wypuszczania kota na dwór bez nadzoru.

Jak zwalczać koci katar domowymi sposobami?

Dla wielu opiekunów istotne jest to, w jaki sposób mogą pomóc swojemu kotu w warunkach domowych. Warto jednak zaznaczyć, że nie ma żadnego skutecznego sposobu na samodzielne wyleczenie kociego kataru domowymi sposobami. Z pewnością sam nie minie, ludzkie leki przeciwzapalne są zaś kategorycznie zabronione. Nigdy nie podawaj ich zwierzęciu.

Nie oznacza to jednak, że nie możesz w żaden sposób pomóc swojemu kotu. Zapewnienie mu komfortu i dobrej, zbilansowanej diety na pewno wpłynie pozytywnie na proces zdrowienia. Podawaj posiłki w małych porcjach, kilka razy dziennie. Dobrym rozwiązaniem będzie zapewnienie zwierzakowi z kocim katarem regularnych inhalacji oraz czystego, wilgotnego powietrza.

Pamiętaj o zachowaniu higieny w czasie, gdy katar u kota nadal występuje. Dobrym pomysłem będzie korzystanie z podkładów higienicznych. Wszystkie koce, z którymi kot ma do czynienia, należy potem prać w wysokiej temperaturze. To szczególnie istotne, kiedy w domu mieszkają także inne koty. 

Profilaktyka kociego kataru — szczepienia

Koci katar bywa naprawdę groźny, dlatego warto mu po prostu zapobiegać. Na szczęście dostępna jest szczepionka, która przeciwdziała zarówno kaliciwirusowi, jak i herpeswirusowi. Szczepić można kocięta, które ukończyły ósmy tydzień życia. Tak jak w przypadku innych szczepień, konieczne jest wcześniejsze odrobaczenie kota. Zwierzak musi być zdrowy w momencie podawania szczepionki. 

Koszt leczenia kociego kataru zależny jest od wielu kwestii, zwłaszcza nasilenia objawów. Dlatego bardzo ważne jest to, aby nie zwlekać z pójściem do weterynarza. Im dłużej czekasz, tym koszta będą wyższe.

Kot wychodzący a koci katar

Koty zarażają się wirusami od innych zwierząt, szczególnie tych nieszczepionych i wolnożyjących. Właśnie dlatego nie zaleca się wypuszczania ich samopas na zewnątrz. Niestety, dla wielu właścicieli ciągle jest to oczywista praktyka, która nie podlega żadnej dyskusji. Prawda jest taka, że kot wychodzący jest szczególnie narażony na zarażenie wirusami – nie tylko tymi, które powodują koci katar. 

Koci katar – choroba, której warto unikać

Koci katar to tylko z pozoru lekka choroba. Jest szczególnie niebezpieczny dla kociąt i kotów przewlekle chorych. Im wcześniej podejmiesz leczenie, tym większa szansa na to, że się ono powiedzie. Nieleczona choroba powoduje szereg powikłań, między innymi utratę gałek ocznych. Kocięta naraża nawet na śmierć.

Najczęściej zadawane pytania

Ile kosztuje szczepienie na koci katar?

Kwota za szczepienie zależy przede wszystkim od preparatu i tego, czy jest to pierwsze szczepienie, czy kolejne. Może zamknąć się w przedziale od 50 zł do 150 zł na rok, a potem – co dwa lata.

Czy kot może zarazić się katarem od człowieka?

Kot jest w stanie zarazić się niektórymi wirusami od człowieka, w tym takimi, które wywołują katar. Jest to jednak dość rzadkie.

Czy koci katar jest niebezpieczny dla ludzi?

Jak sama nazwa mówi, jest to koci katar. Choroba nie przenosi się na człowieka i nie jest dla niego niebezpieczna.

FIP, czyli Feline Infectious Peritonitis u kota to choroba zdradliwa i nieprzewidywalna. Może przybierać różne formy i pojawić się w każdej chwili. Szczególnie narażone są na nią młode koty w wieku od sześciu miesięcy do dwóch lat. FIP wywoływany jest przez FcoV, który jest kocim koronawirusem i atakuje jedynie zwierzęta tego gatunku. Nie jest niebezpieczny dla innych zwierząt i ludzi, jednak dla opiekunów kotów nie stanowi to żadnego pocieszenia. 

FIP u kota. Co to jest zakaźne zapalenie otrzewnej?

Zakaźne zapalenie otrzewnej u kota to choroba, która budzi grozę wśród miłośników tych zwierząt. Jeszcze do niedawna oznaczała bowiem wyrok śmierci najczęściej na młodych i do tej pory zdrowych zwierzakach. Choroba wywoływana jest przez koronawirusa FcoV, którego nosicielami są koty żyjące w dużych skupiskach. Mogą to być kolonie kotów wolno żyjących, schroniska dla zwierząt, ale także – niekiedy etyczne i bardzo prestiżowe – hodowle. 

Jak dochodzi do zakażenia u kota?

Zakażenie występuje w momencie kontaktu z odchodami kota nosiciela. Wirus przenosi się ze śliną – może więc dostać się do organizmu podczas lizania ran lub w następstwie pogryzienia. Bardzo rzadko do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, czyli poprzez wdychanie. 

Szacuje się, że od dziesięciu do pięćdziesięciu procent kotów domowych, które nie wychodzą na zewnątrz i żyją samotnie, wytworzyło przeciwciała. Oznacza to, że są one w stanie z pomocą własnego systemu immunologicznego zwalczyć wirusa. 

Biotypy FIP 

Koci koronawirus dzieli się na dwie postaci (biotypy): fipogenny (FIPV) i jelitowy (FECV). 

Biotyp jelitowy występuje w momencie, kiedy wirus atakuje komórki nabłonka jelit. Namnaża się w nich i jest wydalany przez zakażone koty razem z kałem. Nawet dwa dni po dostaniu się wirusa do organizmu zakażone zwierzę może zacząć zarażać. W swojej pierwotnej postaci wirus wywołuje jedynie lekkie biegunki. Zakażenie może przebiegać całkowicie bezobjawowo. 

Groźnie zaczyna robić się w momencie, kiedy wirus mutuje i przeradza się w biotyp FIPV. Postać fipogenna zyskuje możliwość namnażania się w komórkach białych krwinek i tą drogą roznosi się po całym organizmie. W ten sposób dochodzi do rozwinięcia się choroby. 

W sąsiedztwie naczyń krwionośnych rozwija się stan zapalny, który prowadzi do powstawania zmian w narządach wewnętrznych. W zależności od przypadku mogą być to nerki, śledziona lub wątroba, ale także gałki oczne albo nawet mózg. Najbardziej charakterystyczny dla FIP jest wysięk płynu, który pojawia się w otrzewnej albo opłucnej kota. 

Objawy FIP – zakaźne zapalenie otrzewnej kotów

Zakaźne zapalenie otrzewnej kotów może przybierać dwie formy: wysiękową i bezwysiękową. To właśnie od postaci choroby zależne są jej objawy. W obydwu przypadkach bardzo częste objawy FIP to:

• gorączka – najczęściej wysoka i niereagująca na leczenie;
• spadek masy ciała spowodowany brakiem apetytu;
• apatia i brak energii;
• zmatowienie sierści;
• zażółcenie błon śluzowych, które mogą być blade jak przy odwodnieniu.

Najtrudniejsze jest zdiagnozowanie postaci bezwysiękowej, która nie daje jednoznacznych objawów. Zmiany wywołane chorobą lokują się w różnych narządach i dają różne objawy. Jeżeli zaatakowany zostanie mózg, FIP daje objawy ze strony układu nerwowego. Równie dobrze mogą być to jednak problemy z nerkami lub wątrobą. 

Zdecydowanie częściej pojawia się postać wysiękowa, której przebieg jest gwałtowniejszy. Charakterystyczny objaw to wodobrzusze u kota, czyli pojawienie się płynu w otrzewnej. Wysięk może jednak gromadzić się także w innym miejscu klatki piersiowej – w jamie opłucnej. Wtedy kot oddycha z trudem, bardzo płytko i szybko. Płyn ma bardzo charakterystyczny wygląd i konsystencję. Zazwyczaj jest żółtawy i przejrzysty. Ciągnie się, może zawierać włóknik i dużą ilość białka. 

Diagnostyka kota z FIP – jak rozpoznać chorobę?

Diagnostyka FIP najczęściej jest kompleksowa, ponieważ ostateczne potwierdzenie choroby nie należy do łatwych. W przypadku postaci wysiękowej wykonuje się punkcję jamy brzusznej i pobranie płynu do badań. Postać bezwysiękowa jest bardzo trudna do zdiagnozowania. Najczęściej zleca się badania hematologiczne i biochemiczne. Na suchy FIP mogą wskazywać:

• podwyższona aktywność enzymów wątrobowych;
• niski stosunek albumin do globulin;
• podwyższona bilirubina;
• niedokrwistość;
• zbyt duża liczba neutrofili;
• obniżony poziom limfocytów.

Niekiedy lekarz weterynarii może zlecić badania serologiczne na przeciwciała przeciw FcoV. Nie ma jednak możliwości odróżnienia przeciwciał przeciw poszczególnymi biotypom, dlatego wartość diagnostyczna nie jest w tym przypadku duża. Można także wykonać badanie PCR, które jest w stanie określić, czy kot zetknął się z wirusem fipogennym. Ono również nie daje jednoznacznej odpowiedzi. 

Leczenie FIP u kota

Jeszcze do niedawna był chorobą śmiertelną, na którą nie było żadnego lekarstwa. Jedyne, co można było zaoferować choremu zwierzęciu, to opieka paliatywna. W przypadku formy wysiękowej czas od momentu wystąpienia objawów do śmierci wynosił zaledwie kilka tygodni. Koty chorujące na suchy FIP mogły przeżyć kilka miesięcy. Krótkotrwałą ulgę przynosiło upuszczanie płynu, jednak większość lekarzy weterynarii zalecała eutanazję. 

Na szczęście ostatnie lata przyniosły przełom i obecnie FIP jest chorobą wyleczalną. W 2018 roku Kansas State University wydał firmie Anivive Lifesciences Inc. z Kalifornii licencję na komercyjną sprzedaż leku GC376. 

Lek ten dopiero od niedawna dostępny jest polskim pacjentom. Musi być jednak sprowadzony z zagranicy, dlatego jego cena jest niezwykle wysoka. Lek podawany jest w formie zastrzyku, który kot musi przyjmować codziennie o tej samej porze przez dokładnie 84 dni. Następnie poddawany jest obserwacji i, jeżeli objawy nie powrócą, może być uznany za ozdrowieńca. 

Bardzo wysoka cena leku (w 2020 roku cała kuracja kosztowała od 10 do 20 tys. złotych) nie jest przeszkodą dla wielu opiekunów, którzy zrzeszają się, zakładają zbiórki na portalach crowdfundingowych i z dużym sukcesem walczą o życie swoich kotów. Terapia charakteryzuje się bardzo dużym poziomem skuteczności. Już pierwsze dawki leku stawiają kota na nogi, a raz zakończone kuracja zazwyczaj nie wymaga powtarzania. 

Jak przeciwdziałać zakażeniu FIP u kota

Nawet mimo postępów w leczeniu FIP wciąż budzi bardzo wiele negatywnych emocji. Terapia jest droga i wymagająca. Tylko szybka reakcja jest w stanie uratować życie zwierzaka. Właśnie dlatego wielu opiekunów zastanawia się, co może zrobić, aby zapobiegać chorobie. 

Niestety, nie istnieje szczepionka na FIP. Całkowite zabezpieczenie kota przed chorobą nie jest więc możliwe. Jako opiekun masz jednak wiele możliwości minimalizowania ryzyka zachorowania. 

Jeżeli kot nie miał jeszcze kontaktu z wirusem, możesz dołożyć wszelkich starań, aby go przed nim uchronić. Niezwykle istotna jest kwestia zachowywania higieny w obrębie kuwety. Przynajmniej raz dziennie należy usuwać z niej odchody. Jeżeli w domu jest więcej niż jeden kot, warto zadbać o to, aby zwierzaki miały do dyspozycji więcej kuwet. Ma to dobre skutki behawioralne i jednocześnie zmniejsza ryzyko kontaktu niezakażonego kota z wirusem. Raz na jakiś czas konieczne jest całkowite usunięcie żwirku i wyparzenie kuwety. Powinna być ona możliwie jak najbardziej oddalona od miejsca, w którym kot spożywa posiłki. 

Chociaż miłośnicy kotów twierdzą, że zwierzaki te są jak chipsy (raczej nie da się poprzestać na jednym), warto znać umiar. Unikaj dużych grup kotów zgromadzonych pod jednym dachem. Jeżeli prowadzisz dom tymczasowy, staraj się, aby na jednej powierzchni nie mieszkało więcej niż dziesięć kotów. Wirus przenosi się w dużych skupiskach, dlatego ograniczając je, ograniczasz także ryzyko choroby. 

FIP to choroba młodych kotów. One powinny być szczególnie chronione i wszelkie problemy zdrowotne warto natychmiast konsultować z lekarzem. Do rozwinięcia się biotypu fipogennego przyczynia się spadek odporności organizmu. W przypadku kotów najlepszym przyczynkiem do tego jest stres. Właśnie dlatego należy dbać o komfort życia kotka. Utrata odporności może być konsekwencją urazu, zmiany domu, wprowadzenia do niego nowego kota albo nawet zabieg taki jak kastracja kota. 

Nie oznacza to, że należy zaniechać zabiegu, a na kota chuchać i dmuchać. Bardzo ważne jest jednak zapewnienie mu dobrostanu, budowanie z nim poprawnej relacji i zapewnienie środowiska wolnego od gwałtownych zmian. FIP powinien skłonić cię do zastanowienia się nad tym, czy wypuszczanie kota na dwór samopas jest dobrym pomysłem. Wychodząc samodzielnie, kot nie tylko może zakazić się wirusem. Narażony jest także na mnóstwo sytuacji stresowych, które mogą doprowadzić do mutacji FcoV. 

Szacuje się, że na FIP częściej zapadają koty rasowe, jednak nie jest to regułą. Na mutację wirusa szczególnie narażone są koty rasy devon rex. 

FIP jest obecnie chorobą uleczalną, jednak nadal budzi ona wiele emocji. Dbanie o kota, zapewnienie mu dobrych i higienicznych warunków oraz ograniczenie sytuacji stresowych to jedyne prewencyjne działania, jakie możesz podjąć. Mają one jednak duże znaczenie. 

Bibliografia:

https://www.avma.org/javma-news/2020-01-15/fip-drugs-continue-show-promise-while-being-sold-black-market

Regulacja poczęć kotów domowych jest bardzo dużym wyzwaniem, które stoi przed całą naszą społecznością. W przypadku kocurów, szczególnie tych niewychodzących, opiekunowie często zakładają, że zabieg kastracji jest niepotrzebny. Nic bardziej mylnego! Życie z niewykastrowanym kotem płci męskiej jest bardzo trudne. Dodatkowo brak kastracji może mieć negatywny wpływ na jego zdrowie. Warto więc zdecydować się na zabieg, szczególnie że jest on prosty, rutynowy i całkowicie bezpieczny. 

Kastracja kota – na czym polega?

Czy kastrować kota – dylematy

Wiele osób wciąż zastanawia się nad tym, czy kastracja kota jest konieczna. W przypadku kotek zazwyczaj podnosi się argumenty dotyczące zapobiegania bezdomności zwierząt. Wiemy także, że częste porody są wyniszczające dla organizmu samicy. Co jednak w sytuacji, gdy mamy w domu pojedynczego kota płci męskiej, który nie wychodzi samodzielnie na dwór? Czy poddanie go zabiegowi jest konieczne? 

Oczywiście nie ma ustawowego obowiązku kastrowania żadnego zwierzęcia. Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że kot poddawany bezustannie działaniom hormonów może stać się naprawdę nieznośny. Tymczasem zabieg kastracji kocura jest bezpieczny, bardzo szybki i prawie nieinwazyjny. Może natomiast całkowicie zmienić jakość współistnienia z kotem pod jednym dachem. 

Wielu opiekunów staje przed moralnym dylematem, który wynika z ewentualnego pozbawienia kota męskości. Tymczasem warto pamiętać o tym, że nasze postrzeganie ról płciowych wynika przede wszystkim z kultury, a nie natury. Koty kierują się instynktami i w żaden sposób nie będą tęsknić za swoim popędem płciowym. Zwierzęta nie myślą w ludzkich kategoriach i większość dylematów tego typu jest projektowaniem naszej percepcji na zwierzę. 

Kastracja a sterylizacja – czym się różni?

Panuje powszechne przekonanie, że koty poddawane są kastracji, a kotki sterylizacji. Tymczasem są to dwa bardzo różne zabiegi. Każdy z nich może być wykonany na zwierzęciu niezależnie od płci. 

Zarówno kastracja, jak i sterylizacja mają na celu ograniczenie płodności, kastracja jednak polega na chirurgicznym usunięciu narządów płciowych. Kot płci męskiej jak najbardziej może zostać poddany sterylizacji, która polega na podwiązaniu nasieniowodów. Zapobiega to rozmnażaniu, jednak nie przerywa wydzielania się hormonów płciowych. Finalnie w żaden sposób nie zmienia zachowania kocura w przestrzeni domowej. Metoda ta praktycznie nie jest już stosowana. 

Jak przygotować kota do kastracji? 

Kastracja kota jest zabiegiem przeprowadzanym w znieczuleniu ogólnym, czyli pod pełną narkozą. Właśnie z tego powodu jeszcze przed umówieniem się na kastrację należy przeprowadzić badania, które upewnią nas, czy kot w ogóle kwalifikuje się do zabiegu. 

To, jakie badania zostaną przeprowadzone przed kastracją, zależy w dużej mierze od wieku kota. Bardzo małe kocurki powinny mieć wykonane badanie krwi z pełną biochemią. U kotów starszych warto dodatkowo przeprowadzić badanie echokardiograficzne, czyli popularne echo serca. Jest to wskazane, aby upewnić się, że zwierzak dobrze zniesie narkozę.

Zabieg kastracji powinien być wykonywany na czczo. To, przez ile godzin kot powinien nie jeść, zależne jest od metabolizmu i wieku. W przypadku bardzo młodych kotów wystarczą cztery godziny przed zabiegiem, jednak zazwyczaj lekarze rekomendują sześć godzin postu przed podaniem narkozy. 

Jak przebiega kastrowanie kota?

Zabieg kastracji przebiega w pełnej narkozie. Na wygoloną łapkę lekarz zakłada wenflon, przez który dożylnie podawane są środki znieczulające. Ciekawostką jest to, że podczas zabiegu oczy kota są otwarte, dlatego bezpośrednio na gałkę oczną podaje się specjalny żel, który chroni ją przed wyschnięciem. Właśnie dlatego tuż po zabiegu możesz mieć wrażenie, jakby twój kot ronił łzy. Nie jest to jednak efekt bólu, a pozostałości środka medycznego. 

Kiedy kotek zaśnie, lekarz usuwa futro z okolic moszny i dezynfekuje ją. W następnej kolejności wykonywane jest niewielkie i bardzo delikatne nacięcie, które daje dostęp do jąder. W niektórych przypadkach nacięcia są dwa – przy obydwu z nich. Bardzo często jednak wykonuje się tylko jedno nacięcie dokładnie na szwie moszny. Wtedy lekarz podwiązuje nasieniowód i tętnicę jądrową nićmi chirurgicznymi i dokonuje amputacji jąder. 

Co ciekawe, kastracja kocura nie wymaga zakładania szwów. W przypadku tej rasy następuje tak zwane gojenie pierwotne, które polega na tym, że brzegi rany zbliżają się do siebie i stopniowo zrastają ze sobą. Tylko w niektórych przypadkach (bardzo rzadkich) konieczne jest szycie rany. Zazwyczaj po kastracji kot nie nosi kołnierza. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zwierzak zbyt mocno interesuje się raną i bardzo mocno ją wylizuje. 

Zabieg kastracji kocura jest zdecydowanie mniej inwazyjny niż kastracja kotki. Nie wymaga bowiem otwarcia powłok brzusznych. Finalnie trwa on – w zależności od doświadczenia lekarza i konkretnego przypadku – od kilku do kilkunastu minut. 

Przygotuj się jednak na to, że kot będzie musiał przez jakiś czas pozostać w lecznicy. Chodzi o pełne wybudzenie się z narkozy. Pamiętaj, aby nigdy nie odbierać kota, który nie jest w pełni wybudzony, ponieważ stanowi to zagrożenie dla jego życia. W razie ewentualnych komplikacji (które są bardzo rzadkie, ale nie można ich wykluczyć) lekarz weterynarii ma wszystkie środki, aby odpowiednio zareagować. 

Czas wybudzania się z narkozy jest zależny od osobniczych cech kota, w tym od jego metabolizmu. Znieczulenie obniża temperaturę ciała, więc po zabiegu trzeba podać kotu dożylnie kroplówki z ciepłym płynem. Poprawiają one krążenie i wyrównują ciśnienie krwi. Aplikowane są także środki przeciwbólowe i antybiotyki. Jeżeli są to leki o przedłużonym uwalnianiu, nie potrzebują ponownego podawania. 

Kiedy wykastrować kota? 

Wiemy już, że kastracja kota jest bardzo polecanym zabiegiem, który przebiega bezpiecznie i szybko. Wiele osób wciąż jednak ma bardzo dużo wątpliwości w stosunku do tego, kiedy właściwie warto wykonać zabieg. 

Tak jak w przypadku kotek, kastracja kocura powinna być wykonana jak najwcześniej. W przeciwieństwie do psów, koty nie muszą osiągać dojrzałości płciowej przed wykonaniem zabiegu. Najlepiej dokonać tego, jeszcze zanim kocur zacznie zdradzać pierwsze objawy dojrzewania. Optymalny czas to okres między trzecim a piątym miesiącem życia. 

Wczesna kastracja kota – co to znaczy? 

Wielu lekarzy weterynarii uznaje kastrację przed szóstym miesiącem życia za wczesną. Tymczasem termin „wczesna kastracja” jest interpretowany różnie w zależności od szerokości geograficznej. W Stanach Zjednoczonych już od wielu lat wykonuje się zabiegi kastracji u kociąt w wieku ośmiu tygodni. Jest to norma w schroniskach oraz organizacjach adopcyjnych i hodowlach. 

Nie ma więc żadnego ryzyka związanego z kastracją kociaka w wieku trzech–pięciu miesięcy. Nie warto czekać szczególnie w momencie, kiedy kotek zaczyna wcześnie dojrzewać i wykazywać zachowania podyktowane hormonami. 

Kot po kastracji – czy jego zachowanie się zmienia?

Kastracja kota – korzyści behawioralne 

Wiek od czterech do ośmiu miesięcy to czas, kiedy mały figlarny kotek zaczyna powoli zmieniać się w dorosłego kocura. W przypadku samców nieco trudniej jest zauważyć moment dorastania płciowego, ponieważ nie przechodzą one przez ruję. 

Najbardziej znamienne jest znaczenie terenu. Kot zaczyna oddawać mocz częściej w mniejszych ilościach. Posikuje poza kuwetą, znacząc pionowe powierzchnie bardzo intensywnie pachnącym moczem. Kot zaczyna być niespokojny, miota się z miejsca na miejsce i bardzo mocno wokalizuje. Jego jedynym celem staje się wydostanie na zewnątrz i znalezienie kotki gotowej do kopulacji. Niewykastrowane koty niewychodzące mogą zmienić życie swoich opiekunów w prawdziwe piekło. 

Jeszcze gorzej jest w przypadku kotów wychodzących. Te znikają na długie dni i noce, włócząc się po okolicy i poszukując partnerek do rozmnażania. Narażają swoje życie na niebezpieczeństwo. Mogą zostać potrącone przez samochód, skrzywdzone przez człowieka lub psa. Dodatkowo wchodzą w bójki z innymi kotami, zarażając się nawzajem różnymi wirusami – między innymi kocią białaczką i koronawirusem powodującym FIP. Kopulacja także wpływa na przenoszenie się patogenów, nie mówiąc już o zwiększaniu kociej bezdomności. 

Prosty, szybki i bezpieczny zabieg kastracji całkowicie kończy wszystkie wymienione wyżej zachowania. Warto zaznaczyć, że wykastrowany kot nie zmienia swojego charakteru. Znikają tylko zachowania podyktowane popędem płciowym. Koty wychodzące trzymają się bliżej domu, a niewychodzące – przestają uprzykrzać życie opiekunom. 

Kastracja kota – korzyści zdrowotne

Kastracja przynosi kocurom wiele korzyści zdrowotnych. Znika ryzyko zachorowania na raka jąder. Nie bez znaczenia jest także ograniczenie przenoszenia się wirusów takich jak FIV, FELV, czy FcoV. 

Kastracja kota – ograniczenie bezdomności 

Kastracja kocura, szczególnie wychodzącego, ogranicza bezdomność. Mieszkańcy mniejszych miejscowości lub przedmieść zazwyczaj mogą zaobserwować, że większość wolno żyjących w okolicy kotów jest do siebie podobna. Zazwyczaj jest to wina jednego niewykastrowanego kocura, który systematycznie zapładnia kolejne kotki. Jeżeli masz niewykastrowanego kota, który wybiera się na wycieczki, możesz być pewien, że w okolicy żyje mnóstwo twoich „wnuków”, których los jest często tragiczny.

Kot niewychodzący w desperacji może próbować ucieczek z domu, które niejednokrotnie kończą się sukcesem. 

Kot po kastracji – jak się nim opiekować?

Kastracja jest zabiegiem bardzo mało inwazyjnym, dlatego kot szybko dochodzi po niej do siebie. Pierwszy dzień po zabiegu może być trudny. Kot jest ospały, może nieco chwiać się na łapkach. Niekiedy pojawiają się wymioty. Zazwyczaj na drugi dzień po kastracji zwierzak całkowicie wraca do siebie. 

Kastracja kota – powikłania

Najczęściej wymienianym powikłaniem po kastracji kocura jest otyłość. Tymczasem ewentualny wzrost wagi nie ma żadnego związku z samym zabiegiem. Koty faktycznie tracą energię seksualną, która popychała je do długich wycieczek. Domowy kot niewychodzący, szczególnie młody, nie traci jednak zainteresowania zabawą, staje się jedynie mniej niespokojny. 

Powinieneś bardzo uważać na komercyjne karmy z dopiskiem „dla kastratów”. Najczęściej są to chrupki raczej pozbawione mięsa, natomiast wypchane zbożem i różnymi dodatkami smakowymi. To one w przytłaczającej większości odpowiedzialne są za otyłość wykastrowanych kotów. Zdrowa, pełnomięsna dieta (puszki lub BARF) nie spowoduje wzrostu wagi. 

Ile kosztuje wykastrowanie kota? 

Kwestie cenowe są bardzo istotne dla wielu opiekunów. Ile więc kosztuje kastracja kota? Wiele zależy od miejscowości oraz renomy lecznicy, jednak w przypadku kocurów zabieg jest z reguły tańszy niż u kotek. Kastracja kosztuje od 100 do 250 złotych. Na wiosnę wiele lecznic bierze udział w „Akcji Sterylizacja”. Wówczas zabiegi są dostępne w konkurencyjnych cenach. 

Kastracja kota to potrzebny zabieg, który jest mało inwazyjny i bardzo bezpieczny. O ile kot kwalifikuje się do tego zdrowotnie, można wykonać go w każdym wieku. Najlepiej przeprowadzić kastrację, kiedy kotek jest jeszcze młody. Znaczenie terenu może bowiem wejść mu w nawyk i nie ustać nawet po zabiegu. Decydując się na kastrację kota, ograniczasz bezdomność, dbasz o jego zdrowie i wyświadczasz sobie samemu przysługę. Krzyki, próby ucieczki, przykry zapach i bezustanne podminowanie zwierzaka raz na zawsze odchodzą w niepamięć.

Najczęściej zadawane pytania

Czy konieczna jest kastracja kota?

Nie jest to konieczność, ale warto wykonać zabieg. Dotyczy to zwłaszcza kotów wychodzących – w ten sposób kot nie przykłada łapy do powiększania skali bezdomności i nie walczy o terytorium. Brak walk i konfliktów sprawia, że ryzyko zarażenia chorobami jest niższe.

Dlaczego kot po kastracji sika w domu?

Może to być oznaka bólu. Możliwe też, że kot jest zestresowany i dla własnego uspokojenia znaczy teren swoim zapachem. W końcu bywa, że jest to oznaka infekcji dróg moczowych albo nietrzymania moczu, zwłaszcza gdy kot załatwia się bezwiednie.

Jak długo po kastracji kot znaczy teren?

Hormony wyciszają się maksymalnie do trzech miesięcy po zabiegu kastracji. Tak długo kot może znaczyć teren, choć zwykle trwa to krócej, a i zapach moczu z czasem nie jest tak intensywny.

Czy kot wymiotuje po kastracji?

Nie po samym zabiegu, ale po narkozie – może się to zdarzyć. Z uwagi jednak na to, że obecnie do domu wydaje się koty wybudzone, takie przypadki są epizodyczne.

Czy mocz kota po kastracji śmierdzi?

Jedną z zalet kastracji kota jest to, że jego mocz traci nieprzyjemny, intensywny zapach. Jeśli powróci on po czasie, to prawdopodobnie oznacza infekcję dróg moczowych. 

Bibliografia:
https://www.aspca.org/pet-care/general-pet-care/spayneuter-your-pet

Toksoplazmoza u kota wywoływana jest przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Ten pasożyt może bytować w organizmach różnych zwierząt oraz ludzi, ale tylko u kotowatych jest w stanie przejść cały cykl rozwojowy. Pierwotniak namnaża się w nabłonku jelita cienkiego kota, tam też powstają zakaźne formy pasożyta – oocysty. Okres wydalania oocyst z kałem przez zarażonego kota trwa od 1 do 21 dni. Po 2–5 dniach przebywania w środowisku zewnętrznym oocysty stają się inwazyjne. W ten sposób pierwotniak dostaje się do gleby. Zakażenie kolejnych zwierząt następuje poprzez zjedzenie pożywienia ubrudzonego skażoną ziemią.

Toksoplazmoza u kota – jak kot może zarazić się toksoplazmozą?

Zgodnie z badaniami nawet połowa ludzkości miała kontakt z T. gondii i nabrała w ten sposób odporności. Jeśli ktoś przeszedł toksoplazmozę i posiada przeciwciała, nie będzie chorował ponownie. A jak kot może zarazić się T. gondii? Istnieje kilka możliwych dróg zakażenia:

• poprzez zjedzenie pokarmu ubrudzonego ziemią, w której znajdują się oocysty;
• poprzez wypicie skażonej pasożytami wody;
• poprzez zjedzenie surowego mięsa zawierającego utajone formy pierwotniaka – może to być zarówno surowe mięso wołowe, wieprzowe czy baranie niepewnego pochodzenia (przebadany weterynaryjnie drób jest wolny od toksoplazmozy), jak i upolowane przez kota zwierzę;
• płody mogą zakazić się jeszcze w łonie matki.

Koty niewychodzące i karmione pożywieniem pochodzącym z godnych zaufania źródeł są praktycznie wolne od ryzyka zakażenia toksoplazmozą.

Toksoplazmoza u kota – objawy kliniczne

U większości kotów zakażenie T. gondii nie daje żadnych objawów klinicznych. Zwierzęta te są nosicielami pierwotniaka, ale nie wydalają inwazyjnych oocyst z kałem. W związku z tym nie można się od nich zarazić. Inwazyjne oocysty wydalają tylko te osobniki, u których wystąpiły objawy kliniczne, a są to niemal zawsze zwierzęta bardzo młode. Objawy kliniczne toksoplazmozy u kota mogą obejmować m.in.:

• gorączkę;
• osłabienie;
• utratę apetytu;
• apatię.

Mogą też występować symptomy ze strony narządów zaatakowanych przez pasożyta, czyli np.:

• biegunka (przewód pokarmowy);
• problemy z oddychaniem (układ oddechowy);
• zaburzenia widzenia (oczy);
• objawy neurologiczne (mózg);
• uszkodzenie wątroby.

Objawy w dużej mierze zależą od tego, które organy zostały zaatakowane, od ilości pasożytów i odporności danego osobnika. Koty starsze przechodzą zwykle chorobę przewlekle. Do objawów należą: brak apetytu, anemia, powiększenie węzłów chłonnych, czasami biegunka.

Toksoplazmoza u kota – diagnoza

Diagnozowanie toksoplazmozy u kota nie jest proste, ponieważ zakażenie T. gondii daje objawy nieswoiste, podobne do symptomów innych chorób. Do podstawowych badań należy badanie krwi na obecność przeciwciał oraz badanie kału. To pierwsze może jednak dać wynik negatywny, jeśli kot jest w fazie wydalania oocyst z kałem. Wynik pozytywny natomiast pojawi się zarówno u kotów chorych, jak i tych, które przebyły toksoplazmozę i dzięki temu nabyły odporność. Badanie kału może pomóc tylko wówczas, gdy przeprowadza się je w fazie wydalania oocyst.

Toksoplazmoza u kota – leczenie

Leczenie ustala lekarz weterynarii. Leki zwalczające pierwotniaka mogą mieć postać zarówno doustną, jak i preparatu do wstrzykiwania. Zastosowanie w terapii klinicznej postaci choroby znajdują:

• klindamycyna – w postaci chlorowodorku klindamycyny doustnie lub fosforanu klindamycyny domięśniowo;
• pirymetamina;
• sulfonamidy z trimetoprimem;
• ponazuril (pomaga zahamować siewstwo oocyst).

Poza lekami zwalczającymi pasożyta lekarz może dodatkowo włączyć leczenie objawowe. W zależności od występujących objawów zastosowanie znajdują tu preparaty poprawiające perystaltykę jelit, w tym probiotyki, leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, kroplówki wzmacniające i nawadniające organizm, w razie konieczności również preparaty pobudzające apetyt. W przypadku, gdy zaatakowane zostały oczy, leczenie obejmuje również podawanie kropli.

Toksoplazmoza u kota – czas gra ważną rolę

Leczenie toksoplazmozy u kotów z objawami klinicznymi należy wdrożyć jak najprędzej. Jeśli opiekun zignoruje pierwsze oznaki rozwijającej się choroby, pasożyt wraz z krwią i limfą może przedostać się do różnych organów ciała i tam siać zniszczenie. Nie należy czekać do momentu, gdy pojawią się objawy neurologiczne, uszkodzenie wątroby czy zmiany w obrębie gałki ocznej. Wówczas leczenie staje znacznie bardziej czasochłonne, a organizm jest wyczerpany chorobą. 

Na szczęście pełnoobjawowa postać toksoplazmozy zdarza się u kotów domowych bardzo rzadko. Co ciekawe, inaczej reagują na pasożyta niektóre inne kotowate. Przykładowo dla żyjącego w Azji Centralnej manula toksoplazmoza jest śmiertelnym zagrożeniem.

Toksoplazmoza u człowieka – objawy ogólne

Podobnie jak u kotów, u większości ludzi zakażenie T. gondii nie daje żadnych symptomów bądź przybiera postać skąpoobjawową. Czasami występują objawy łudząco podobne do symptomów grypy, takie jak gorączka lub stan podgorączkowy, bóle mięśni, ból głowy, powiększenie węzłów chłonnych, osłabienie, niekiedy biegunka i wymioty lub objawy zapalenia gardła. Dolegliwości te zwykle ustępują samoistnie. Cięższy przebieg choroby może wystąpić u osób z niedoborami immunologicznymi.

Toksoplazmoza u kobiet w ciąży

Toksoplazmoza jest zagrożeniem dla kobiet w ciąży. Pasożyt może spowodować poważne uszkodzenie, a nawet śmierć płodu. Jeśli zaatakuje w I trymestrze ciąży, najczęściej skutkiem choroby jest poronienie. W II trymestrze pasożyt może być przyczyną ciężkich wad rozwojowych płodu. W ostatnim trymestrze choroba nie daje objawów klinicznych u płodu, ale może ujawnić się u dziecka po latach – w postaci uszkodzenia organów, w których pierwotniak spowodował spustoszenia. Dziecko takie przychodzi na świat z toksoplazmozą wrodzoną.

W jaki sposób człowiek może zarazić się toksoplazmozą?

Zarażenie T. gondii następuje drogą pokarmową – najczęściej poprzez zjedzenie surowego bądź niedogotowanego mięsa wieprzowego, baraniego lub wołowego. Zarazić można się także na skutek nie umycia rąk po przyrządzaniu takiego mięsa. Źródłem zakażenia są również nieumyte warzywa i owoce, ubrudzone ziemią ręce (np. podczas prac ogrodowych), skażona woda, surowe owoce morza pochodzące ze skażonej wody. 

Wbrew obiegowej opinii zarażenie się od kota jest dość trudne. Może nastąpić tylko w przypadku niezachowania zasad higieny przy sprzątaniu kuwety – pod warunkiem, że kot jest zarażony, wydala właśnie oocysty, a te przeleżały w kuwecie odpowiednio długo, żeby stać się inwazyjne, natomiast osoba sprzątająca kocią toaletę nie umyła potem rąk.

Kot nie jest główną przyczyną zakażeń u ludzi!

Demonizowanie kota jako potencjalnego nosiciela toksoplazmozy niesie ze sobą szereg negatywnych konsekwencji. Niestety wciąż można spotkać lekarzy, którzy zalecają przyszłym mamom pozbycie się z domu czworonoga. Nie tylko przyczyniają się oni do niepotrzebnego oddawania przywiązanych do rodziny zwierząt, ale także odwracają uwagę od najczęstszych źródeł zakażenia pierwotniakiem, o których kobieta w ciąży musi wiedzieć.

Proste środki ostrożności – czyli jak kobieta w ciąży może uniknąć toksoplazmozy?

Przestrzeganie podstawowych zasad higieny, a zwłaszcza dokładne mycie rąk, powinno wejść w krew każdemu, ale szczególnie przyszłym mamom. Unikanie spożywania mięsa z nieznanego źródła i generalnie jedzenia mięsa surowego czy niedogotowanego, mycie rąk po kontakcie z surowym mięsem, a także po pracach w przydomowym ogródku, dokładne mycie warzyw i owoców. 

Te zasady uchronią przyszłą mamę i jej dziecko. Jeśli chodzi o opiekę nad kotem, warto poprosić innych domowników o przejęcie obowiązku sprzątania kuwety, a jeśli nie jest to możliwe – sprzątanie jej w rękawiczkach ochronnych i dokładne mycie rąk po tej czynności. Kuwetę należy sprzątać często, aby oocysty nie przeszły w stadium inwazyjne.

Toksoplazmoza u kota to choroba, która na szczęście rzadko niesie za sobą bardzo poważne konsekwencje dla czworonoga. Dla ludzi także w większości przypadków nie jest niebezpieczna. Niemniej może ona nieść zagrożenie dla kobiet w ciąży (a dokładniej dla płodu) oraz osób zmagających się z obniżoną odpornością. Podstawową kwestią w przypadku profilaktyki toksoplazmozy jest zachowanie zasad higieny, częste mycie rąk, unikanie jedzenia surowego czy niedogotowanego mięsa, a także nieumytych owoców i warzyw.