Wróbel zwyczajny (Passer domesticus), zwany inaczej wróblem domowym, skolonizował ludzkie osiedla zarówno w przestrzeni miejskiej, jak i na wsi. Jest pospolity. Ostatnio zauważono jednak spadek liczebności tych ptaków. Czytaj dalej i dowiedz się, dlaczego!
Jak wygląda wróbel zwyczajny?
Wróble to małe ptaki o mocnej budowie ciała. Rozpiętość skrzydeł wynosi około 21 cm. Ważą zaledwie 20–39 g. Wróbel zwyczajny – samiec ma wierzch ciała w kolorze brązowym. Policzki są szare. Czarne podgardle – śliniak samiec wróbla eksponuje w okresie godowym. Wróbel ma jeden czarny prążek biegnący od oka do dzioba oraz wiele na brązowym grzbiecie. Na skrzydłach można dojrzeć biały pasek. Intensywnie ubarwiony samiec jest atrakcyjniejszy dla samic. Mniej efektowna jest samica wróbla. Pióra mają kolor szaro-płowy. Na głowie nie ma czarnych akcentów.
Jak odróżnić wróbla od mazurka?
Na pierwszy rzut oka ptaszki te wyglądają identycznie. Jest jednak kilka różnic:
- obie płcie w przypadku mazurka ubarwione są tak samo;
- wierzch głowy: wróbel – szary, mazurek – brązowy;
- policzki: wróbel – szare, mazurek białe;
- na policzkach mazurka jest widoczna ciemna plamka;
- mazurek ma większą białą pręgę na szyi (obrożę), a wróbel większy czarny śliniak.
Wróbel zwyczajny – gdzie występuje?
Ma duże zdolności adaptacyjne. Wróbel radzi sobie w bardzo różnych warunkach klimatycznych. Występuje na wszystkich kontynentach świata z wyjątkiem Antarktydy. Niestraszne mu pustynie północnej Afryki i wysokie góry. Był obserwowany nawet na wysokości około 4500 m n.p.m! W obu Amerykach, Australii i w południowej Afryce został introdukowany. Wróbel zwyczajny pochodzi z terenów Azji Mniejszej i Półwyspu Arabskiego. Wraz z rozwojem rolnictwa wiele wieków temu przywędrował m.in. do Europy.
Wróbel domowy – gdzie go spotkać?
Wystarczy wyjść przed dom. Wróbel zwyczajny to gatunek synatropijny. Ptaki te żyją w towarzystwie ludzi. Na obszarach niezamieszkałych przez człowieka trudno je spotkać. Populacje wróbli żyjące na takim terenie obserwuje się głównie w ciepłych krajach. Często gniazdują w szczelinach budynków. Wróble można spotkać w parkach, ogrodach, na wiejskich podwórkach, polach, rynkach… Niestety w ostatnim czasie liczebność wróbli spada.
Wróbel – żerowanie i zachowanie
Wróble żywią się głównie nasionami traw i zbóż, jak owies, pszenica (lubi je najbardziej), ryż, sorgo itd. Nie pogardzą kiełkującymi liśćmi, korzonkami i owocami, zwłaszcza wiosną. Polują na owady. Zimą chętnie odwiedzają karmniki. Te ptaszki są niezwykle towarzyskie. Żyją w koloniach, nie przeszkadza im człowiek ani większe ptaki. Nie są płochliwe. Charakterystyczne ćwierkanie wróbli słychać często w pobliżu domów. Wlatują do fabryk, a nawet kopalń. Do Australii wróble dotarły na statku i to nie jako przesyłka! Wróble nie chodzą, lecz podskakują. Żyją około 20 lat.
Rozmnażanie wróbli
Okres lęgowy w Europie trwa od kwietnia do sierpnia. Wróble są monogamiczne – dorosłe osobniki dobierają się w pary i trzymają razem. Zdarzają się jednak zdrady i walki, także między samicami.
Wróble są bardzo kreatywne w kwestii miejsc lęgowych. Budki lęgowe i dziuple są w porządku, ale dobrym miejscem według wróbli jest także rynna, gniazdo bocianów i szczelina pod dachówką. Budują też własne gniazda, z wyściółką ze słomy, trawy i np. papieru. Samica znosi od 4 do 6 jaj. Dwa tygodnie po złożeniu jaj wykluwają się pisklęta. Opuszczają gniazdo po 17 dniach. W ciągu okresu lęgowego para wyprowadza do 4 lęgów.
Dlaczego populacja wróbli spada?
Choć wróble mają status gatunku najniższej troski, od kilku lat ich populacja na całym świecie systematycznie spada. Przyczyny tego zjawiska to m.in.:
- stosowanie pestycydów w rolnictwie i spadek liczby owadów;
- utrudniony dostęp do pokarmu przez lepsze zabezpieczenie przechowywanego zboża;
- zanieczyszczenie powietrza;
- termoizolacja budynków, utrudniająca gniazdowanie;
- bezdomne oraz wychodzące koty, które zabijają wróble.
W Polsce wróbel jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Mao Zedong i walka z wróblami
Komunistyczny przywódca Chin – Mao Zedong w 1958 r. postawił sobie za cel rekordowy wytop stali. W tym celu nakazał przetapianie narzędzi rolniczych. Pozbawieni ich chłopi nie mogli uprawiać roli i doszło do wielkiego głodu. Mao oskarżył wróble o wyjadanie plonów i wezwał lud do walki z ptakami. Zamęczano je hałasem, strzelano, niszczono gniazda. Skutki były opłakane – przez brak wróbli nastała plaga szarańczy, a w konsekwencji głód się zwiększył.
W Polsce bardziej znanym ptakiem jest chyba tylko bocian. Obecnie wróbel jest wciąż pospolity, warto jednak monitorować sytuację populacji, zarówno w Polsce, jak i na świecie.
Subskrybuj
