Większość mieszkańców Warszawy odwiedzających regularnie stołeczny ogród zoologiczny dobrze zna swoistą miejską legendę pandki rudej. Zwierzątko mieszka na jednym z wybiegów. Na tabliczce informacyjnej można przeczytać o jej systematyce i zwyczajach. Tymczasem zobaczenie go na własne oczy to przywilej nielicznych gości. Mała panda kryje się w koronach drzew, a ten, kto zobaczył ją na własne oczy, może uważać się za szczęśliwca. Co warto wiedzieć o tym ciekawym zwierzęciu? 

Czerwona panda – opis gatunku

Jaka jest łacińska nazwa pandy? W przypadku pandki rudej będzie to Ailurus fulgens. Gatunek jest nazywany również pandą małą lub pandą czerwoną. Niegdyś zaliczany był do rodziny szopowatych, a dzisiaj zoolodzy kwalifikują go do pandkowatych w rzędzie drapieżnych. 

Gdzie żyją pandy czerwone? 

Frédéric Cuvier, który w 1825 roku po raz pierwszy opisał ten gatunek, zakładał, że występuje on wyłącznie na terenie Indii Wschodnich. Dzisiaj wiemy, że panda ruda zamieszkuje o wiele szersze tereny azjatyckie. Można spotkać ją między innymi w:

• środkowych Chinach;
• północnej Birmie;
• Mjanmie;
• na całym obszarze Himalajów. 

Przedstawiciele tego gatunku zamieszkują deszczowe tereny zalesione i górzyste. Pandkę rudą możesz spotkać nawet na wysokości 4800 metrów n.p.m. (chociaż nie wyżej). 

Zasięg występowania pandki rudej jest szerszy niż jej kuzynki – pandy olbrzymiej. Mimo wszystko te dwa gatunki dzielą biotop.

Panda mała prowadzi nocny tryb życia. Żyje głównie na drzewach, gdzie je i śpi. Średnia temperatura w ich naturalnym środowisku wynosi od 10 do 25 stopni Celsjusza. Liczba rocznych opadów to natomiast 350 centymetrów. 

Jak wyglądają pandy małe?

Panda mała to stosunkowo niewielkie zwierzę o wydłużonym ciele. Jego długość wynosi od 50 do 60 centymetrów. Waga rzadko przekracza 6 kilogramów u samic i 4 u samców. 

Ciało pandy rudej porasta gęste futerko w kolorze czerwono-pomarańczowym. Włos okrywowy jest gęsty i twardy, a podszerstek wełnisty. Futro jest dużo ciemniejsze, wręcz lśniąco czarne na nogach i brzuchu. Na ogonie znajdują się pierścienie naprzemiennie płowe i czerwone. Zazwyczaj jest ich dwanaście. Na pyszczku pandy widoczna jest biała maska i ciemne paseczki pod oczami. 

Czym żywi się pandka ruda? 

Panda ruda, podobnie jak jej większa krewniaczka również żywi się bambusem. Nie jest to jednak jedyny składnik jej diety. Wręcz przeciwnie, zwierzaki te mają bardzo szeroki i zróżnicowany jadłospis. Znajdziemy w nim między innymi:

• owoce;
• korzenie;
• bulwy;
• orzechy;
• jaja ptaków.

Wszystko o pandach i ich zachowaniach

Pandka ruda jest najbardziej aktywna w nocy lub tuż po świcie. Zwierzątko to większość swojego życia spędza na drzewach, po których pomaga mu się poruszać chwytny ogon i wyjątkowo ostre pazury. Ze względu na to, że przednie łapy ustawione są pod kątem do wewnątrz, po ziemi zwierzak porusza się nieco kaczkowatym chodem lub kłusem. 

Naturalnymi wrogami pand są przede wszystkim duże górskie koty, takie jak lamparty. W razie zagrożenia te małe i sprytne zwierzaki uciekają na drzewo i uderzają pazurami w twarde pieńki drewna. 

Pandy są bardzo czystymi zwierzętami, które podobnie jak koty dokładnie myją swoje futerko. Pyszczek jest czyszczony za pomocą polizanych wcześniej łapek. Komunikacja wewnątrzgatunkowa jest bardzo bogata. Chociaż pandki małe prowadzą raczej samotniczy tryb życia, to w momencie spotkania z innymi osobnikami komunikują się z nimi za pomocą bardzo zróżnicowanego systemu znaków. 

Rozród pandek czerwonych

Pandki rude prowadzą samotniczy tryb życia, jednak wczesną zimą, kiedy przychodzi okres godowy, wchodzą w interakcje z innymi osobnikami. Samica pozostawia na ziemi ślady zapachowe, zachęcając samca do tego, aby wspiął się do niej na górę. 

Osobniki tego gatunku zdecydowanie nie należą do monogamicznych. W ciągu jednej rui samice kojarzą się z wieloma samcami. Ciąża wynosi około 135 dni. Samica zaczyna budować gniazdo na około półtora miesiąca przed porodem. Znosi wtedy znalezione liście, kawałki patyczków czy traw.

Młode pandy przychodzą na świat najczęściej na początku lata. W jednym miocie rodzą się co najwyżej cztery maluchy. Matka opiekuje się nimi przez okres około trzech miesięcy. Zapewnia im pożywienie i dba o czystość gniazda. 

Związek matki z młodymi jest dosyć silny przez stosunkowo długi czas. Dopiero kiedy następuje kolejny okres godowy, a ona sama zachodzi w kolejną ciążę odpycha swoje maluchy. 

Pandka ruda – zagrożenie wyginięciem

Pandy rude są obecnie uznawane za gatunek stojący na granicy wyginięcia. Wylesienie i uprzemysłowienie ich naturalnych terenów sprawia, że populacja tych zwierząt systematycznie spada. 

Małe pandy nie zostały także oszczędzone przez kłusowników. One same rzadko kiedy są głównym celem polowań. Trafiają natomiast do pułapek założonych na inne zwierzęta, na przykład jelenie piżmowe. 

Na przeludnionych terenach azjatyckich każdy skrawek ziemi jest na wagę złota. To między innymi dlatego pandy małe wypierane są przez zwierzęta hodowlane. 

Ciekawostki o pandach rudych

• Do porodów pandki rudej dochodzi zawsze w okresie ich największej aktywności, czyli w godzinach od 16:00 do 9:00. 
• Maluchy przychodzą na świat w pustych kłodach lub sztucznie wykopanych norkach. 
• Samiec pandki rudej w ogóle nie interesuje się swoim potomstwem. Całość opieki nad małymi przejmuje matka. 
• Wydłużona kość nadgarstka sprawia, że zwierzaki tego gatunku mają bardzo chwytne łapki. 
• Pandka ruda czasami staje na tylnych łapach, wyciągając przednie ponad głowę. 
• W 1988 roku gatunek został wpisany na listę zagrożonych. 
• Gatunek opisał po raz pierwszy Frédéric Cuvier, francuski zoolog i paleontolog. 

Pandy małe w europejskich ogrodach zoologicznych

Te sympatyczne rude zwierzaki można oglądać na wybiegach w ZOO:

• wiedeńskim;
• warszawskim;
• dublińskim;
• praskim;
• kopenhaskim.

Pandka ruda – podsumowanie 

Pandka ruda to niezwykle uroczy zwierzak, którego zwyczaje są naprawdę fascynujące. Niestety, ze względu na działania człowieka gatunek stoi na granicy wyginięcia. Organizacje ochrony przyrody apelują o ratowanie go od tego losu. W Europie można zobaczyć pandkę rudą w wielu ogrodach zoologicznych, w tym także w Warszawie.

Kultowy film „Uwolnić orkę” zbudował w społeczeństwie bardzo konkretny obraz tego zwierzaka. W przeciwieństwie do krwiożerczych rekinów orka (miecznik to jej inna nazwa) miała być sympatyczna i przede wszystkim bardzo mądra. Inteligencji nie można temu zwierzęciu odmówić. Czy jednak orka oceaniczna to ssak przyjaźnie nastawiony do człowieka? To na pewno jedno z wielu pytań, które zadają sobie osoby chcące dowiedzieć się więcej o tym pływającym olbrzymie. Jeśli jesteś jedną z nich, przeczytaj i poznaj odpowiedzi!

Orka – ryba czy ssak?

Czy orka jest ssakiem? Tak, to największe zwierzę z rodziny delfinowatych. Długość ciała największych samców dochodzi nawet do 8,5 metra. Doskonale rozwinięta płetwa grzbietowa może mieć nawet 2 metry. 

Orka oceaniczna jest niemal całkowicie czarna. Białe znaczenia znajdują się wyłącznie pod okiem, na brzuchu i z boku. W górnej i dolnej szczęce znajduje się po dwanaście bardzo ostrych, trójkątnych zębów. 

Gdzie żyją orki? 

Orki oceaniczne są bardzo rozpowszechnionym gatunkiem. Najbardziej lubią chłodne wody oceanów, więc nazwa, jaką nadano tym rybom, jest uzasadniona. Można spotkać je we wszystkich oceanach i większych morzach – zarówno Śródziemnym, jak i Północnym. 

Orka oceaniczna – tryb życia

Orki żyją w stadach, które liczą od kilku do kilkunastu osobników. Przewodzi im najstarsza i najbardziej doświadczona samica. Po jej śmierci grupa rozpada się a samce rozpoczynają podróż w celu znalezienia nowego stada. 

Jak porozumiewają się orki i współpracują ze sobą?

Więzi nie zostają jednak zerwane. Stada orek łączą się w klany, które komunikują się swoimi własnymi dialektami. Orki z dwóch różnych klanów będą miały problem z porozumieniem się. 

Współpraca poszczególnych członków stada jest szczególnie istotna w trakcie polowania. Orki oceaniczne zawsze polują w grupie, dlatego są w stanie obezwładnić i zabić nawet bardzo duże wieloryby. 

Co jedzą orki? 

Czy orka jest drapieżnikiem? Odpowiedzią na to pytanie może być poprzedni fragment. Opisywany przez nas ssak świetnie poluje i planuje swoje działania z innymi osobnikami. Ofiarami tego zwierzęcia padają:

• małe ryby ławicowe;
• foki;
• inne stworzenia morskie i lądowe, które akurat znajdują się w zasięgu. 

Orki nie gardzą zarówno delfinami, jak i rekinami, chociaż między nimi a tymi ostatnimi dochodzi niekiedy do zażartych walk. 

Orki i ludzie – ZOO

Orki oceaniczne są niezwykle inteligentnymi stworzeniami, które bardzo często można spotkać zarówno w parkach wodnych, jak i w delfinariach. Budzi to wiele kontrowersji, ponieważ niewielkie pomieszczenia i małe baseny nie spełniają potrzeb tak dużych zwierząt. 

Zaobserwowano wiele zjawisk, które wskazują na to, że te ssaki w takich miejscach nie czują się szczególnie dobrze. Niekiedy ich płetwa grzbietowa (pozbawiona kości) opada. Nierzadko zdarza się także, że orki uderzają swoimi płetwami o powierzchnię wody, co jest wyrazem frustracji i niezadowolenia. 

Czy orka jest niebezpieczna dla człowieka? 

Człowiek nie jest obiektem zainteresowania orki, a zwierzęta te w naturalnych warunkach nigdy nie atakowały ludzi. Nieliczne przypadki, gdy tak się działo, były wyłącznie pomyłką – nieszczęśnicy zostali przez zwierzę wzięci za foki lub morświny. 

Nieco inaczej sytuacja kształtuje się w niewoli. Chociaż nurkowanie z orkami jest uznawane za rozrywkę a nawet element terapii dla chorych dzieci, to w oceanariach zdarzały się wypadki. Czasami ssaki atakowały swoich trenerów i według specjalistów robiły to z rozmysłem. 

Orka – ciekawostki 

1. Orka oceaniczna jest jedynym waleniem, który może przetrwać dłuższy czas na brzegu. 
2. Obecnie zakazuje się chwytania orek w ich naturalnych środowiskach. Zwierzęta, które można obserwować w oceanariach i delfinariach, urodziły się w niewoli. 
3. Orki oceaniczne mają dwa sposoby polowania na stada delfinów. Gryzą te ssaki i czekają aż się wykrwawią lub zaganiają je w jedno miejsce i rzucają się się na nie całym ciężarem swojego ciała. 

Orka oceaniczna to naprawdę fascynujące zwierzę, które prowadzi niezwykle bogate życie społeczne. Porozumiewa się z członkami swojego stada i klanu, razem z nimi poluje. Tę ostatnią aktywność wykonuje na wiele wyrafinowanych sposobów. 

Chociaż w społeczeństwie orka nie jest owiana złą sławą, trzeba pamiętać, że to niezwykle skuteczny i niebezpieczny drapieżnik. Mimo że ataki na ludzi są niezwykle rzadkie orka wcale nie jest mniej groźna niż rekiny. W oceanariach podczas pływania z tymi zwierzętami trzeba być więc ostrożnym.

Wilk polarny (Canis lupus arctos) jest jednym z najbardziej wszechstronnych i skutecznych drapieżników na świecie. Jest blisko spokrewniony z wilkami z polskich lasów, jednak występuje wyłącznie na dalekiej Północy. Zmiany klimatu nie oszczędzają tego gatunku. Czy jest zagrożony wyginięciem? Jakie są jego zwyczaje? Wszystkie informacje o wilku polarnym znajdziesz poniżej.

Jak wygląda wilk polarny?

Warto wiedzieć, jak wygląda wilk polarny. Najbardziej charakterystycznym elementem wyglądu tego zwierzęcia jest jego biała sierść. To bardzo duży drapieżnik, którego długość ciała może wynosić nawet 150 cm, a waga dochodzić do 80 kg. 

Wyróżnia się kilka podgatunków wilka polarnego:

• wilk grenlandzki – uznawany za wymarłego,
• wilk Banksa,
• wilk z wyspy Baffina. 

Gdzie występuje wilk arktyczny?

Zasięg występowania wilków polarnych jest ograniczony do wysp na północy Kanady oraz Grenlandii. Nieliczne watahy pojawiają się także na wysepkach, które łączą ze sobą te tereny. Co ciekawe, jest to jeden z niewielu gatunków, które przetrwały do dzisiaj na obszarze pierwotnego występowania.

Wilk biały – czym się żywi?

Białe wilki arktyczne żyją na wiecznej zmarzlinie. Właśnie dlatego ich pożywieniem jest wszystko, co da się upolować w tak trudnych warunkach. Ewolucja wyposażyła te drapieżniki w niezwykle mocny uścisk szczęki. Dlaczego jest to tak potrzebne? Ze względu na niedużą ilość pożywienia wilki arktyczne zjadają swoją ofiarę w całości, razem z kośćmi, futrem i organami wewnętrznymi.

W menu wilka polarnego znajdują się między innymi:

• zające polarne;
• lisy polarne;
• piżmowoły arktyczne;
• renifery;
• obrożniki grenlandzkie;
• ptaki;
• bezkręgowce. 

Chociaż o pożywienie nie jest łatwo, a sukcesem kończy się wyłącznie co dziesiąte polowanie, to jednak watahy polarnych wilków nie umierają z głodu. 

Informacje o wilku polarnym

Wilki polarne żyją w watahach, czyli grupach rodzinnych, które liczą około trzydziestu osobników. Wszystkie zwierzęta w stadzie mają określone role. Doskonała współpraca jest szczególnie ważna podczas polowania – wilki arktyczne otaczają swoją ofiarę.

Tak jak wszyscy przedstawiciele tego gatunku wilki polarne są zwierzętami terytorialnymi, które zajmują rozległe obszary. Każdego dnia w poszukiwaniu pożywienia całe stada przemieszczają się nawet na kilkudziesięciu kilometrów. 

Wilki arktyczne osiągają dojrzałość płciową w wieku maksymalnie trzech lat. Wilczyca rodzi młode w jaskini lub wykopanym w śniegu zagłębieniu. Przez pierwszy miesiąc karmi je swoim mlekiem. W tym czasie sama praktycznie nie opuszcza gniazda, a jedzenie przynosi jej samiec. Matka wraca do swojego stada dopiero w momencie, kiedy szczenięta zaczynają spożywać stały pokarm. Kiedy skończą trzy miesiące, same również stają się częścią watahy. 

Czy wilk polarny jest zagrożony wyginięciem? 

Zmiany klimatu i topnienie lodowców to czynniki, które przyczyniają się do zagrożenia wielu gatunków. Co ciekawe, wilk polarny do nich nie należy. Dlaczego? Wszystko sprowadza się do terenów, na których żyje. Chociaż na dalekiej Północy ubywa lodowców, to jednak obszar ten ma jedną zasadniczą zaletę – nie ma tam człowieka. Niezagrożone uprzemysłowieniem i polowaniem ze strony człowieka wilki polarne nie są w tym momencie zagrożone wyginięciem.

Wilk polarny – ciekawostki

Oto garść ciekawostek o wilkach polarnych:

• biały wilkor Duch z serialu „Gra o tron” przypominał właśnie wilka polarnego;
• w standardowym miocie rodzi się od czterech do pięciu młodych;
• naturalnym wrogiem wilka arktycznego jest niedźwiedź polarny;
• wilk arktyczny znajduje się na LC na liście IUCN. Oznacza to, że status zagrożenia najmniejszej troski;
• wilki polarne znajdują się w berlińskim ogrodzie zoologicznym. 

Wilk polarny – podsumowanie 

Wilk polarny jest ogromnym drapieżnikiem, który zamieszkuje najbardziej oddalone na północ terytoria. Przez wieki ten gatunek doskonale opanował zdolność przeżycia w skrajnie trudnych warunkach. 

Wbrew pozorom wilki polarne nie są narażone na wyginięcie. Ze względu na to, że ich siedliska są oddalone od ludzkich siedzib, zwierzęta te są stosunkowo bezpieczne. Zagrożenie stanowią dla nich jedynie zmiany klimatu.

Piżmowoły to budzące respekt i podziw zwierzęta Arktyki. Ich masywne ciało pokryte jest gęstym i długim futrem. Wyróżnia je specyficzny kształt rogów i stoicko spokojny wyraz twarzy. Piżmowół arktyczny dla większości ludzi pozostaje jednak zagadką. W poniższym artykule postaramy się rozjaśnić kilka najistotniejszych kwestii związanych z tym gatunkiem.

Jak wygląda wół piżmowy?

Masywna i zwalista sylwetka piżmowołów sprawia, że wyglądają one na znacznie większe, niż są w rzeczywistości. W istocie osiągają wagę od 200 do 400 kg. Dla perspektywy warto wspomnieć, że nasze rodzime żubry ważą średnio 600 kg! 

U piżmowołów występuje dosyć wyraźny dymorfizm płciowy. Krowy są zdecydowanie mniejsze i drobniejsze od byków. Wszystkie osobniki pokryte są długim i gęstym ciemnobrązowym futrem, które sięga aż do ziemi. 

Piżmowoły – zwierzęta zamieszkujące Arktykę

Piżmowoły czy też woły piżmowe to zwierzęta, które zamieszkują zimne i surowe terytoria dalekiej Północy. Spotkasz je na Alasce, w północnej części Kanady oraz na Grenlandii. Latem stada bytują w dolinach rzek, a zimą przenoszą się na wyżyny. 

Piżmowół – zwierzę roślinożerne

Tak jak wszystkie należące do rodziny wołowatych zwierzęta, piżmowoły odżywiają się roślinami. Ich organizmy zostały jednak przystosowane do bardzo trudnych warunków żywieniowych. Rozległe tundry nie obfitują w drzewa i krzewy. Wręcz przeciwnie – są surowe i puste. 

Czym więc żywi się wół piżmowy? Zjada głównie krzewy, porosty i mchy, które niejednokrotnie musi wygrzebywać spod śniegu. Co ciekawe, zapotrzebowanie na pokarm u tych zwierząt jest relatywnie niewielkie. To sposób, w jaki ewolucja przygotowała je do życia w wyjątkowo trudnym środowisku. 

Piżmowoły – rozmnażanie

Okres godowy piżmowołów przypada na sam koniec arktycznej wiosny. Wówczas samce rywalizują o względy samic, stając ze sobą do efektownych walk. Zwycięski byk kopuluje z jak największą ilością krów. 

Ciąża u tego gatunku trwa około 8–9 miesięcy. Młode przychodzą na świat w okresie od kwietnia do czerwca. Bardzo rzadko rodzi się więcej niż jeden maluch. Przez pierwsze trzy miesiące życia żywi się on wyłącznie mlekiem matki. Potem rozpoczyna żerowanie razem z resztą stada. 

Dorastanie piżmowołów

Pierwszy rok życia cielęcia jest krytyczny. Naukowcy szacują, że prawie połowa młodych nie dożyje swoich pierwszych urodzin. Nie jest to wina braku troski ze strony matek, tylko trudnych warunków, które panują na obszarze surowej tundry. 

Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku około 2 lat. Samice rodzą pierwsze młode, kiedy są starsze – najczęściej w wieku 5 lat. Długość życia piżmowołu wynosi około 25 lat. 

Czy piżmowół jest pod ochroną? 

W swoim naturalnym środowisku wół piżmowy nie ma praktycznie żadnych wrogów. Stada są sporadycznie narażone na ataki niedźwiedzi polarnych, które jednak w większości przypadków kończą się niepowodzeniem. 

Największe zagrożenie dla tego gatunku stanową człowiek i zmiany klimatu. Na ten moment piżmowoły nie są jednak szczególnie zagrożone wyginięciem. Traktuje się je jako takson najniższej troski. Szacuje się, że żyje ich mniej więcej 80–125 tysięcy. 

Wół piżmowy – ciekawostki

Wiesz już, jak wygląda wół piżmowy. Ciekawostki na jego temat mogą cię zainteresować:

• piżmowoły są bardzo podatne na infekcje dróg oddechowych, w tym na zapalenie płuc. Właśnie dlatego unikają terenów o dużej wilgotności;
• na Alasce podjęto próby domestykacji tego gatunku;
• piżmowoły są dużo mniejsze do europejskich żubrów i amerykańskich bizonów;
• przed ostatnim zlodowaceniem tereny zamieszkiwane przez piżmowoły były zdecydowanie większe niż obecnie. Przedstawiciele tego gatunku żyli także na terenie dzisiejszej Polski;
• ubrania z wełny piżmowołu są cenione ze względu na swoje właściwości izolacyjne; to też powód, dla którego są niezwykle drogie;
• na terenie Kanady i Grenlandii tworzy się rezerwaty dla piżmowołów, w których zwierzęta są pod ochroną;
• nazwa piżmowołu odnosi się do specyficznego zapachu, które zwierzęta te wydzielają ze swoich gruczołów podczas okresu godowego. 

Piżmowoły – podsumowanie 

Chociaż piżmowół może sprawiać wrażenie zwierzęcia, które dawno już wymarło, to gatunek ten żyje i ma się dobrze. Ewolucja przystosowała go do zdobywania pokarmu nawet w bardzo trudnych warunkach Arktyki. 

Chociaż nie jest to zwierzę uznane za krytycznie zagrożone, to jednak warto pamiętać, że obecnie jego największym wrogiem jest człowiek. Piżmowoły praktycznie nie mają naturalnych wrogów. Jeżeli nie pokona ich zapalenie płuc w ich naturalnym środowisku, przeżywają przynajmniej dwie dekady.

Mityczny kraken to potwór morski, o którym pisał już rzymski historyk Pliniusz Starszy. Stworzenie miało być tak wielkie, że blokowało Cieśninę Gibraltarską i swoimi mackami zatapiało okręty. Obecnie zakłada się, że kraken nie był tylko wytworem wyobraźni. Chociaż mity i podania nieco podkoloryzowały jego rzeczywiste rozmiary i atrybuty, to najpewniej jednak starożytnym chodziło o prawdziwe stworzenie – kałamarnicę olbrzymią. 

Kałamarnice olbrzymie – charakterystyka 

Kałamarnica olbrzymia (Architeuthis dux) to głębinowy gatunek oceaniczny. Należy do rzędu kałamarnic, które często nazywa się również kalmarami. 

Wbrew pozorom ten ogromny głowonóg jest dosyć powszechnie występującym stworzeniem. Te wielkie kałamarnice zamieszkują wszystkie oceany świata, chociaż bardzo rzadko można zaobserwować je w strefach polarnych czy tropikalnych. Można więc wysnuć wniosek, że gatunek nie przepada za skrajnymi temperaturami. 

Najczęściej jego przedstawicieli można spotkać przy uskokach kontynentalnych w pobliżu południowych regionów Afryki oraz krajów takich jak:

• Norwegia, 
• Wielka Brytania,
• Hiszpania,
• Australia,
• Nowa Zelandia,
• Portugalia (Azory, Madera). 

Rozmiar i waga kałamarnic olbrzymich

Waga i długość ciała tych morskich stworzeń naprawdę robi wrażenie. W gatunku istnieje wyraźny dymorfizm płciowy. Samice są znaczeni dłuższe i cięższe od samców. Długość kałamarnicy mierzy się od tylnych płetw do końca dwóch najdłuższych macek. 

Naukowcy szacują, że maksymalna długość ciała kałamarnicy wynosi od 12 do 13 m u samic oraz około 10 m u samców. Istnieje jednak świadectwo odnalezienia rekordowo wielkiego osobnika. Jego ciało znaleziono u brzegów Nowej Zelandii w 1887 roku. Miało mierzyć aż 20 m!

Waga kałamarnicy olbrzymiej wynosi około 250 kg u największych samic oraz 150 kg u dużych samców. 

Kałamarnica olbrzymia – oko

Olbrzymie kałamarnice mają wiele cech charakterystycznych, które fascynują zarówno postronnych obserwatorów, jak i naukowców. Jedną z nich jest oko. Żadne inne zwierzę na ziemi (poza kałamarnicą kolosalną) nie posiada tak wielkich oczu. Ich średnica wynosi co najmniej 27 cm, przy czym około 10 cm stanowi sama źrenica.

Po co stworzeniom głębinowym tam ogromne oczy? Najpewniej służą one do wykrywania światła na bardzo dużych głębokościach – także tego bioluminescencyjnego, którego w głębinach jest bardzo mało. Widzenie kolorów pod wodą nie jest potrzebne, dlatego kałamarnice najprawdopodobniej ich nie dostrzegają. 

Bardzo duże oczy są niewątpliwie pomocne w wypatrywaniu ofiar, chociaż przy samym polowaniu nie są głowonogom potrzebne. 

Olbrzymi kalmar – zwierzę drapieżne. Czym się żywi?

Kałamarnice polują przede wszystkim za pomocą najdłuższej pary macek. Na ich końcach znajdują się charakterystyczne przyssawki, którymi zwierzęta chwytają swoje ofiary i przyciągają je do otworu gębowego, a następnie rozdrabniają za pomocą raduli. 

Jakie zwierzęta padają ofiarą olbrzymich kalmarów? Najczęściej są to różne ryby głębinowe, ale także mniejsze gatunki innych kałamarnic. Pojawiają się też informacje o kanibalizmie wśród kałamarnic. Kwestia ta nie została jednak jeszcze dostatecznie zbadana. 

Olbrzymi kalmar – naturalni wrogowie

Czy tak wielkie zwierzęta mają jakichś naturalnych wrogów? Na ataki szczególnie narażone są młode osobniki, które bywają zjadane przez rekiny głębinowe i duże ryby drapieżne. Niektóre większe kałamarnice padają także ofiarami wielorybów i kaszalotów. 

Naukowcy obserwujący te niezwykłe zwierzęta zauważyli także, że niejednokrotnie dochodzi między nimi do walk – przede wszystkim o pożywienie. Są one dosyć brutalne i często kończą się śmiercią jednego z osobników. W tym kontekście także często pojawiają się odniesienia do kanibalizmu. 

Kałamarnice olbrzymie – rozród

O trybie życia wielkich kałamarnic nadal wiemy bardzo niewiele. Właśnie dlatego proces ich rozmnażania i rytuały godowe ciągle jeszcze pozostają tajemnicą. Wiadomo, że samice w tylnej części ciała mają pojedynczy jajnik. Składane przez nie jaja są bardzo duże i mogą ważyć nawet do pięciu kilogramów. 

Kałamarnica a ośmiornica – różnice

Kałamarnice i ośmiornice często są ze sobą mylone. Obydwie należą do gromady głowonogów, jednak na tym kończy się ich wspólna systematyka. W jednym i drugim przypadku mamy do czynienia ze stworzeniami, które posiadają macki. Ośmiornice, jak sama nazwa wskazuje, mają ich osiem. A ile ramion ma kałamarnica? Jest ich dokładnie dziesięć, dlatego zwierzęta te zalicza się do nadrzędu dziesięciornic.

Na tym jednak różnice się nie kończą. Kałamarnice posiadają wewnętrzny szkielet, który pozwala im na przybieranie określonego kształtu ciała. Ośmiornice z kolei nie posiadają twardych tkanek. Dzięki temu mogą przeciskać się nawet przez bardzo małe i wąskie szczeliny. 

Dodatkowo ośmiornice:

• mają mniejsze przyssawki,
• nie posiadają pazurów,
• są samotnikami,
• mają mocniejsze dzioby,
• mają głowę, która łączy się z ciałem (u kałamarnic jest wyraźnie oddzielona).

Kałamarnica kolosalna – gigantyczny mięczak

Chociaż olbrzymie kalmary robią wrażenie, to jednak nie są największymi na świecie stworzeniami morskimi.Zdecydowaniu ustępują zwierzęciu, jakim jest największa kałamarnica zwana kolosalną. 

Zwierzęta tego gatunku przez wielu uznawane są za największych przedstawicieli bezkręgowców. Ich długość jest często zbliżona do długości kałamarnicy olbrzymiej (wynosi między 12 a 15 m). Płaszcz jest jednak dużo masywniejszy, przez co zwierzę osiąga masę od 500 do nawet 750 kg. 

Kałamarnica kolosalna żyje w wodach Antarktyki. Do tej pory zaobserwowano jedynie kilka osobników, dlatego nie ma zbyt wielu rzetelnych źródeł opisujących jej tryb życia. Naukowcy uważają ją jednak za skutecznego i bardzo groźnego drapieżnika, który wyróżnia się niezwykle wolnym metabolizmem. Kilkukilogramowa ryba może zapewnić kolosalnej kałamarnicy pożywienie nawet na pół roku. 

Kałamarnica olbrzymia – ciekawostki

• Kałamarnice olbrzymie mają trzy serca. Dwa z nich znajdują się w skrzelach.
• Ten gatunek raczej wyczekuje swojej ofiary, niż na nią poluje. Pościg kosztowałby kałamarnicę zbyt dużo energii.
• Chociaż niektóre gatunki kałamarnic są naprawdę wielkie, to opowieści o zatapianych przez nie statkach mają w sobie zdecydowanie więcej mitu niż prawdy. 

Kałamarnica – podsumowanie 

Kałamarnica to niezwykłe stworzenie, o którym ciągle jeszcze niewiele wiemy. Największe gatunki są niezwykle rzadkie i obserwacja ich naturalnych zachowań nie zawsze jest możliwa. Z tego powodu ciągle jeszcze mamy stosunkowo mało informacji na temat kwestii takich jak rozmnażanie czy tryb życia tych zwierząt. 

Mimo wszystko warto poznać aktualny stan wiedzy na temat tych wspaniałych stworzeń, które przez setki lat inspirowały artystów i przerażały marynarzy.

Hodowla żubroni miała w założeniu odpowiedzieć na potrzeby gospodarzy w czasach, w których duże maszyny rolnicze nie były jeszcze rozpowszechnione. Połączenie żubra z bydłem domowym poskutkowało stworzeniem zwierzęcia, które było nie tylko bardzo silne i zdrowe, lecz także miało wyjątkowo smaczne mięso. Dlaczego to pozornie idealne rozwiązanie nie zyskało oczekiwanej popularności? Wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu. 

Krzyżówka żubra i krowy – historia

Pierwszy żubroń przyszedł na świat w 1847 roku z inicjatywy Leopolda Walickiego. Był efektem krzyżówki samca żubra oraz samicy bydła domowego. Walickiemu udało się wyhodować kilkanaście sztuk żubroni, którymi wkrótce zainteresowali się naukowcy ze Związku Radzieckiego. 

Skąd w ogóle pomysł stworzenia takiej hybrydy? Walicki miał bardzo ambitne plany. Krzyżując żubra z krową, chciał uzyskać międzygatunkową krzyżówkę, która będzie mogła być hodowana na nieużytkach. Jako zwierzęta półdzikie żubronie nie potrzebowały obory ani zagrody. Były też w stanie same wynajdywać sobie pożywienie, zatem nie wymagały karmienia. 

Nie bez znaczenia była także ich muskulatura i tężyzna fizyczna. Walicki stworzył zwierzę odporne na warunki atmosferyczne, silne i gotowe do wykonywania prac gospodarskich. Hybrydy były zdrowe, a ich mięso smakowite. 

Żubroń – historia nazwy mieszańców

Chociaż krzyżówki żubra i krowy po praz pierwszy dokonano pod koniec XIX, nazwa żubroń funkcjonuje dopiero od 1969 roku. Jej historia jest bardzo ciekawa. Została bowiem wybrana na zasadzie plebiscytu. 

Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku w redakcji „Przekroju” zorganizowano konkurs na nazwę dla nowej rasy bydła, będącej hybrydą żubra z bydłem domowym. „Żubroń” był propozycją czytelników, która uzyskała największą liczbę oddanych głosów. W plebiscycie brały udział miliony czytelników, ponieważ „Przekrój” był wówczas niezwykle popularnym i poczytnym pismem. 

Krzyżówka żubra i bydła domowego – kwestia płodności

Żubronie mają jedną zasadniczą wadę – wszystkie samce w pierwszym pokoleniu są niepłodne. Jedynym odnotowanym wyjątkiem był młody byk z hodowli Leopolda Walickiego, który przyszedł na świat w okolicach 1859 roku. 

Samce żubroni stają się płodne dopiero w trzecim pokoleniu, dlatego wyhodowanie tej rasy wymaga krzyżowania samców żubra z krowami ras gospodarskich (najczęściej nizinnej czarno-białej lub polskiej czerwonej). 

Jak wygląda żubroń?

Żubronie łączą w sobie zarówno cechy żubrów, jak i bydła hodowlanego. Są nieco bardziej proporcjonalne, ponieważ tylna część ich ciała nie wydaje się widocznie mniejsza od przedniej. Poroże żubronia jest mniejsze, a głowa kształtem bardziej przypomina łeb krowy. 

Żubroń jest dużym i bardzo odpornym zwierzęciem, która masa ciała waha się od 800 do 1200 kg. W przeciwieństwie do bydła z ras gospodarskich żubronie mają zdecydowanie gęstszą i dłuższą szatę. Z tego powodu są bardzo odporne na trudne warunki atmosferyczne, przede wszystkim na mrozy i deszcze. 

Żubroń – hodowla i popularność w Polsce

Wiesz już, że żubroń w dużej mierze spełnił stawiane przed nim założenie. Powstał jako zwierzę duże, mocne i odporne zarówno na trudne warunki atmosferyczne, jak i na choroby. Jego mięso było smaczne, delikatne i bezpieczne do spożycia. 

Dlaczego więc żubronie nie stały się popularną rasą bydła? Teoretycznie przecież wszystkie pożądane cechy zostały w ich przypadku spełnione. Wszystko rozbija się o charakter tych zwierząt, który niemal zawsze dziedziczony jest ze strony żubrów. Te z kolei nie należą do łatwych w obcowaniu. 

Żubronie – bardziej dzikie niż domowe

Dziki aspekt natury żubronia był w jego hodowli bardzo pożądany. Miał on bowiem być zwierzęciem hodowanym na nieużytkach i poniekąd bezobsługowym. Jednocześnie liczono na to, że będzie wykonywał praktyczne prace gospodarskie. O ile w pierwszym aspekcie wszystko poszło dobrze, o tyle do pracy z człowiekiem żubronie w ogóle się nie garnęły. Wręcz przeciwnie, zapędzenie ich do pługa było niemal niemożliwe. 

Podporządkowanie sobie żubroni okazało się karkołomnym zadaniem. Duże stada nie potrzebowały wprawdzie stawianych specjalnie dla nich budynków gospodarskich. Zapanowanie nad nimi stało się jednak na tyle trudne, że dla większości rolników hodowanie żubroni na większą skalę stało się po postu nieopłacalne. 

Dziedzictwo Leopolda Walickiego znacznie urozmaiciło rodzimą biologię i wiedzę o genetyce. Chociaż jego założenia w wielu aspektach okazały się słuszne, to jednak uczynienie z żubronia zwierzęcia gospodarskiego nigdy nie doszło do skutku. 

Gdzie dzisiaj można zobaczyć żubronia?

Wszystkie wymieniony wyżej kwestie sprawiły, że żubronie nie są chętnie hodowanymi zwierzętami gospodarskimi. Próżno szukać ich w gospodarstwach rolnych, bardzo rzadko pojawiają się także w ogrodach zoologicznych.

Żubronie w Polsce

Obecnie w Polsce żyje zaledwie kilka sztuk żubroni. Jeżeli chcesz zobaczyć je na własne oczy, najlepszym rozwiązaniem będzie odwiedzenie Rezerwatu Pokazowego Żubrów w Białowieży. Jest on położony między Białowieżą a Hajnówką na terenie Nadleśnictwa Zwierzynieckiego w Puszczy Białowieskiej. 

Żubronie za granicą

Nie ma szczegółowych informacji na temat tego, gdzie poza Polską można spotkać żubronie. Swego czasu były one hodowane na umiarkowanie szeroką skalę w Związku Radzieckim. Nigdy jednak nie doszło do przemysłowej hodowli tych zwierząt. 

Żubroń – podsumowanie 

Żubroń to hybryda, która powstała pod koniec XIX wieku w wyniku skrzyżowania żubra z przedstawicielami różnych ras bydła domowego. Chociaż jest duży, odporny i mało wymagający, to jednak ze względu na swój trudny charakter jego hodowla na szeroką skalę nigdy nie doszła do skutku. 

Jeżeli chcesz zobaczyć żubronie na własne oczy, musisz udać się do Białowieży, gdzie mieszkają w rezerwacie pokazowym.

Kiedy pierwsi Europejczycy przybyli do Ameryki Północnej, na jej rozległych preriach żyły miliony bizonów. W latach 90. XX wieku pozostało ich już tylko około 20 tysięcy. Historia tego olbrzymiego ssaka jest pełna ludzkiego okrucieństwa, ale także walki o to, aby mimo przeciwności zachować gatunek przy życiu. 

Bizon amerykański – historia

Przez wieki bizony stanowiły główne źródło pożywienia rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej. Niestety, wraz z przybyciem kolonizatorów i stopniowym podbojem tych ziem, polowania na bizony stały się masową rozrywką dla osób uzbrojonych w broń palną. 

Upolowanych bizonów nie wykorzystywano ani na skóry, ani na mięso. Polowania traktowano jak zabawę, a na pamiątkę zabierano wyłącznie języki zabitych zwierząt. 

Z tego powodu pod koniec XIX wieku bizony znalazły się na granicy wyginięcia. Zostały jednak uratowane przez miłośników gatunku – Amerykańskie Towarzystwo Ochrony Bizona (American Bison Society). Obecnie bizony zamieszkują wyłącznie parki narodowe i rezerwaty. Spotkasz je w:

• Yellowstone w Stanach Zjednoczonych;
• parku Wood Buffalo w Kanadzie. 

Zasięg występowania bizonów

Oprócz amerykańskich i kanadyjskich parków narodowych bizony zamieszkują także rozliczne prywatne fermy, szczególnie te na terenie USA. Szacuje się, że w tym kraju na prywatnych ziemiach może żyć nawet pół miliona osobników, podczas gdy w parkach narodowych i rezerwatach jest ich zaledwie około 20 tysięcy. 

Jak wygląda bizon? Waga bizona

Zwierzęta tego gatunku są ciemnobrązowe. Sierść na tylnej części ciała jest dosyć krótka i przylegająca do ciała. Natomiast przednia część – razem z głową – pokryta jest dłuższym i bardzo gęstym włosiem. Przez to bizon wydaje się jeszcze potężniejszy i masywniejszy. 

Waga bizona naprawdę robi wrażenie. Najcięższe osobniki mogą ważyć nawet tonę. Ich wysokość w kłębie wynosi od 160 do 200 centymetrów, natomiast długość ciała dochodzi nawet do 3 metrów. Samica bizona jest nieco lżejsza i drobniejsza od samca. 

Więcej niż jedno zwierzę? Bizon i jego podgatunki 

Wyróżnia się dwa podgatunki bizona amerykańskiego:

• bizon preriowy (Bison bison bison) – posiada nieco mniejszy i zaokrąglony garb;
• bizon leśny (Bison bison athabascae) – zdecydowanie większy i cięższy od preriowego.

Bizony preriowe żyją obecnie na terenie parku Yellowstone, bizony leśne z kolei występują w Kanadzie. Zakłada się jednak, że ten drugi podgatunek nie występuje już w czystej postaci, a mieszkańcy kanadyjskiego rezerwatu mają w sobie mieszaninę krwi tych dwóch podgatunków. 

Tryb życia bizona

Tak jak większość zwierząt z rodziny wołowatych, bizony żyją w stadach. W czasach, kiedy istnienie gatunku nie było jeszcze zagrożone, liczebność tych stad była naprawdę imponująca. Niektóre liczyły nawet po kilka tysięcy osobników.

Czasami stada tworzone są wyłącznie przez dojrzałe osobniki płci męskiej. Zdarzają się także grupy mieszane. Wówczas najstarsze byki zajmują obrzeża stada, aby chronić młodsze osobniki i samice przed potencjalnym niebezpieczeństwem. 

Bizony prowadzą zasadniczo osiadły tryb życia, mogą jednak migrować w poszukiwaniu pożywienia. Żerują zarówno na równinach, jak i na terenach górzystych. To gatunek dzienny, który jednak najbardziej aktywny jest tuż przed zapadnięciem zmroku i wczesnym rankiem. Zdarza się, że bizony migrują w poszukiwaniu jedzenia, wówczas przemieszczają się o kilka kilometrów dziennie. 

Chociaż są to niezwykle masywne zwierzęta, to jednak poruszają się szybkim galopem. Bizony nie mają naturalnych wrogów. Lisy, kojoty czy wilki są bowiem zagrożeniem tylko dla cieląt. 

Co jedzą bizony? 

Wszystkie bizony są zwierzętami roślinożernymi. Podstawą ich diety jest trawa i niektóre turzyce, które stanowią od 75 do nawet 90% całego jadłospisu tego gatunku. W razie problemów z jedzeniem bizony mogą spożywać także korę i gałązki z drzew i krzewów. To gatunek niezwykle odporny na głód, który zimą może żywić się nawet mchami i porostami. 

Bizon a żubr – różnice i podobieństwa

Bizon na pierwszy rzut oka może przypominać europejskiego żubra. Jest jednak od niego nieco masywniejszy i zdecydowanie bardziej owłosiony na przedzie ciała. Nasze rodzime żubry są także wizualnie wyższe. Bizony mają bowiem dosyć krótkie tylne nogi i nieco wyższe garby, które sprawiają, że ich głowa pochylona jest dużo niżej. 

Dosyć dużą różnicę stanowią także rogi. Żubry mają je dłuższe, grubsze u nasady i skierowane do przodu, co umożliwia im zazębianie się nimi podczas walki. 

Między żubrem a bizonem występują także różnice behawioralne. Te ostatnie są z natury spokojniejsze, łatwiejsze do oswojenia. Tym samym częściej krzyżuje się z je z bydłem domowym. Żubry mają dosyć trudny charakter i zaprzężenie ich do prac gospodarskich nigdy nie było łatwym zadaniem. 

Rozmnażanie bizonów

Okres godowy u zwierząt tego gatunku przypada na miesiące letnie – od czerwca do września. W tym czasie samce rywalizują między sobą o partnerki. Ciąża bizona trwa około 300 dni, a cielaki przychodzą na świat wiosną. 

Samica rodzi w odosobnieniu i dopiero po kilku dniach razem z młodym wraca do stada. Cielaki przez kolejne trzy lata pozostają pod jej troskliwą opieką. Wtedy to osiągają dojrzałość płciową. Bizony stają się jednak w pełni dorosłe dopiero w wieku 8-9 lat. Ich średnia długość życia wynosi zaś 25 lat.  

Bizony w Polsce – hodowla

W naturalnym środowisku bizony prawie wyginęły. W samych Stanach Zjednoczonych, czyli w swojej ojczyźnie, żyją dzisiaj głównie na prywatnych farmach. Co ciekawe, zwierzęta tego gatunku znajdziemy także w… Polsce!

Pierwsze bizony trafiły do naszego kraju jeszcze przed II wojną światową, a dokładnie w 1934 roku. Próby hodowli (przede wszystkim na terenie Białowieży) zostały przerwane przez wojnę. Dopiero po zakończeniu działań wojennych kilka sztuk bizonów trafiło do ogrodów zoologicznych. 

Przełom nastąpił dopiero w 2001 roku. To wtedy do hodowli w województwie świętokrzyskim przyjechało z Danii pierwszych 19 bizonów. W kolejnych latach powstawały następne hodowle w różnych częściach Polski. Zwierzęta sprowadzano do nich ze wspomnianej wyżej już Danii oraz z Niemiec czy Belgii. 

Oczywiście bizony możesz spotkać także w ogrodach zoologicznych w największych polskich miastach, między innymi w Warszawie, Łodzi czy Katowicach. 

Bizon amerykański – podsumowanie 

Bizon to zwierzę, które zostało niemal całkowicie wybite przez człowieka. Ze względu na okrutne i bezsensowne polowania niegdyś niezwykle liczny, dzisiaj istnieje tylko dzięki staraniom specjalnie powołanych do tego organizacji. 

Większość żyjących obecnie na ziemi bizonów mieszka na prywatnych farmach, gdzie hoduje się je w celach widowiskowych i mięsnych. Co ciekawe, takie farmy istnieją także w Polsce. Bizony możesz również zobaczyć w wielu rodzimych ogrodach zoologicznych.

Jeleń szlachetny jest powszechnie znanym mieszkańcem kontynentu europejskiego. W naszym kraju można spotkać go praktycznie we wszystkich kompleksach leśnych. Bardzo łatwo odróżnić samicę od samca, ponieważ łania jelenia jest pozbawiona charakterystycznego dla byka poroża. Czy napotkanego w lesie jelenia trzeba się bać? Jaki jest jego tryb życia i dieta? Wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu!

W jakich częściach świata można spotkać jelenia?

Jeleń na świecie

Jelenie zamieszkują nie tylko Europę, lecz także północną Afrykę i część Azji. Zostały także introdukowane (czyli wprowadzone przez człowieka) na obszar Australii, Nowej Zelandii i Ameryki Południowej. 

W zależności od zamieszkiwanych rejonów zwierzęta te różnią się od siebie wielkością, wagą i niektórymi szczegółami anatomicznymi. 

Jeleń w Polsce

Na terenie naszego kraju jelenie zamieszkują niemal wszystkie większe obszary leśne. Nasz rodzimy gatunek to jeleń europejski (Cervus elaphus elaphus), nazywany także skandynawskim). W zależności od miejsca występowania można wyróżnić kilka jego ekotypów:

• jeleń bieszczadzki;
• jeleń mazurski;
• jeleń pomorski;
• jeleń wielkopolski. 

Największy i najpotężniejszy ze wszystkich jest ekotyp bieszczadzki. Jelenie możesz spotkać zarówno w górach, jak i na nizinach. Występują w lasach liściastych lub mieszanych. Ich ogromne i rozłożyste poroże wyklucza jednak bytowanie pośród bardzo gęstej roślinności. 

Jak wygląda jeleń?

Sierść i ubarwienie jelenia

Jelenie pokryte są dosyć krótką i gęstą sierścią, która wydłuża się nieco wyłącznie w obrębie głowy i szyi. Zwierzęta te dwa razy do roku wymieniają sierść. Zimą ma ona kolor srebrny lub ciemnoszary. Latem i jesienią jest rdzawobrązowa, ciemniejsza w obszarze szyi, nóg i brzucha.

Ubarwienie dorosłych osobników jest jednolite. Mały jeleń na grzbiecie i bokach ma natomiast widoczne gołym okiem cętki. 

Ile waży jeleń? 

Jelenie to bardzo duże zwierzęta. U osobników występujących w polskich lasach średnia wysokość w kłębie wynosi około 150 centymetrów. Długość natomiast może dochodzić nawet do 2,5 metra!

Waga jelenia może być bardzo różna w zależności od obszaru występowania osobnika oraz przede wszystkim dostępu do pożywienia. W Polsce najcięższe samce, czyli byki, mogą ważyć nawet 220 kilogramów. Średnia waga łani jelenia wynosi natomiast około 130 kilogramów. 

Poroże jelenia – co warto o nim wiedzieć?

Poroże posiada zdecydowana większość samców jelenia, chociaż u niektórych osobników, nazywanych mnichami, nie wyrasta ono nigdy.

Wśród leśników i myśliwych rogi jelenia nazywane są wieńcem. Poroże składa się z dwóch tyk, z których wyrastają poszczególne odnogi, czyli odgałęzienia – może być ich nawet 30. Najbardziej imponujące rogi z największą liczbą odnóg mają dojrzałe samce w wieku od 10 do 12 lat. 

Waga poroża jelenia różni się w zależności od jego ekotypu. Karpackie i mazurskie byki mają rogi o wadze nawet 12 kilogramów, podczas gdy pozostałe posiadają takie, które raczej nie przekracza 8 kilogramów. 

Byki zrzucają poroże w okresie zimowym. Zaczyna odrastać już wczesną wiosną, aby latem osiągnąć swoje największe rozmiary. 

Czy samica jelenia to sarna? 

Często jeszcze można spotkać się z przekonaniem, że sarna jest samicą jelenia. Tymczasem są to dwa zupełnie różne gatunki zwierząt! Samce sarny nazywane są koziołkami, a samice jeleni to łanie. 

Co jedzą jelenie?

Jeleń to zwierzę roślinożerne, które zdecydowanie nie należy do wybrednych. Podstawę jego diety stanową trawy i zboża, jednak jelenie żywią się także:

• pędami;
• korą;
• owocami krzewów i drzew;
• suszonymi i zaschniętymi trawami;
• pąkami;
• gałązkami młodych drzew;
• warzywami i owocami rosnącymi na polach.

Jeżeli w lasach brakuje pożywienia, jelenie pojawiają się na polach uprawnych, gdzie bez skrupułów żywią się plonami. Nie gardzą takimi warzywami jak kapusta, ziemniaki czy buraki. Niekiedy dla rolników bywa to prawdziwym utrapieniem. 

Rozmnażanie jeleni. Co to jest rykowisko?

Okres godowy jeleni, czyli rykowisko, ma miejsce zazwyczaj w drugiej połowie września. Przystępują do niego w pełni dojrzałe osobniki. Jeleń byk najczęściej ma wówczas około pięciu lat, a łania przynajmniej trzy. 

W czasie rykowiska jelenie tracą nawet piętnaście procent masy swojego ciała, ponieważ w tym okresie nie pobierają pokarmów. 

Ciąża i odchów młodych

Ciąża jelenia trwa około 230 dni. Młode przychodzą na świat zazwyczaj na przełomie maja i czerwca. Samica rodzi najczęściej jednego malucha, chociaż niekiedy zdarzają się podwójne mioty. 

Przez pierwszych kilka dni młode przebywa w ukryciu. Po tym czasie jest już w stanie wędrować za matką i wtedy razem z nią dołącza do stada. Jelenie dosyć długo pozostają pod opieką matki. Żywią się jej mlekiem przez około osiem miesięcy, a pełną samodzielność osiągają dopiero między drugim a trzecim rokiem życia. 

Czy jeleń jest niebezpieczny dla człowieka?

Jelenie są zwierzętami płochliwymi, dlatego spotkanie ich w lesie jest bardzo mało prawdopodobne. Kiedy słyszą człowieka, najczęściej po prostu oddalają się w bezpieczne miejsce. Jeżeli jednak natniesz się na byka lub łanię podczas zbierania grzybów albo spaceru, najlepszym rozwiązaniem będzie oddalenie się spokojnie w drugą stronę. 

Jelenie atakują ludzie niezwykle rzadko, zazwyczaj wtedy, kiedy czują bardzo zagrożone i nie mają żadnej drogi ucieczki. 

Tryb życia jelenia

Jelenie na ogół prowadzą nocny tryb życia. Poniekąd kłóci się to z ich predyspozycjami biologicznymi, ponieważ z natury są zwierzętami dziennymi. Bliskość ludzkich siedzib sprawia jednak, że za dnia ukrywają się w gęstwinach leśnych, a wychodzą wtedy, kiedy cichnie wiejski gwar i robi się ciemno. 

Średnia długość życia jelenia w naturalnych warunkach wynosi od 12 do 15 lat, chociaż najstarsze spotykane osobniki liczyły sobie nawet dwie dekady. Na fermach i w ogrodach zoologicznych zwierzęta dożywają w spokoju dwudziestego piątego roku życia. 

Rola jelenia w ekosystemie lasów

Polowania na jelenie nie są niestety rzadkością. Jednym z najczęściej powtarzanych argumentów myśliwych jest konieczność regulowania populacji jeleni, które niszczą pędy młodych drzew, nie tylko jedząc je, ale także tratując. 

Polowania na jelenia dopuszczalne są tylko w konkretnych okresach. Jest to zwierzę cyklicznie chronione. Na łanie można polować od 1 września do 15 stycznia, czyli wtedy, kiedy nie są w wysokiej ciąży i nie mają pod opieką noworodków. Sezon na byki trwa od 21 sierpnia do końca lutego, a na cielęta od 1 października do końca lutego. 

Liczebność jeleni w polskich lasach jest zawyżana przez środowiska łowieckie, jednak badania pokazują, że w ostatnich latach systematycznie rośnie. Jedynymi naturalnymi wrogami tych zwierząt w naszym klimacie są rysie, wilki i niedźwiedzie. Przy czym te dwa ostatnie gatunki występują niemal wyłącznie w Bieszczadach. 

Ciekawostki o jeleniach

Okres godowy tych zwierząt nie bez powodu nazywany jest rykowiskiem. Byki są wtedy bardzo wokalne. Ich krzyki mają różne brzmienie i mogą wyrażać bardzo różne emocje. 

Stare byki zazwyczaj prowadzą samodzielny tryb życia. Przez większość czasu jednak jelenie żyją w stadach złożonych z przedstawicieli tej samej płci. Rozpraszają się tylko w trakcie rykowiska. 

Podsumowanie

Jeleń to bardzo duży ssak kopytny, który występuje na terenie całej Polski – od Bieszczad aż po Pomorze. Jest aktywny zazwyczaj w nocy i może być bardzo płochliwy, dlatego spotkanie z nim oko w oko jest dość mało prawdopodobne. Jeżeli jednak będziesz mieć taką okazję, staraj się zachowywać spokojnie i dyskretnie wycofaj się w inne miejsce. Jelenie zazwyczaj nie są niebezpieczne dla ludzi. Wyjątkiem jest sytuacja, w której czują się zagrożone i nie mają drogi ucieczki.