Skalary – legendy akwarystyki. Poznaj je bliżej!

Skalary czasami nazywane są żaglowcami, co wiele mówi o kształcie ich ciała. Te niezwykle popularne rybki akwariowe to bardzo piękne i efektowne stworzenia. Wyróżnia je także złożone i ciekawe usposobienie, które niestety bywa niedoceniane. Skalarom warto zapewnić jak najlepsze warunki. Jakie? Czy te zwierzęta nadają się do każdego akwarium? Na te pytania odpowiadamy w artykule! 

Skalary – pochodzenie

Skalary w naturalnych warunkach można spotkać w wodach Ameryki Południowej. Najczęściej bytują na terenach zalewowych razem z innymi popularnymi rybami – na przykład dyskowcami. 

Pierwsze wzmianki o tych stworzeniach znajdziemy w dziewiętnastowiecznych pismach niemieckiego badacza, Martina Heinricha Lichtensteina, który opisał je i zaliczył do grona ryb morskich. Pomyłkę naprawił dopiero dwie dekady później (w 1840 roku) austriacki ichtiolog, Heckel. 

Skalary w Europie i w Polsce

Do Europy skalary dotarły na początku XX wieku – w roku 1911. Trzy lata później w Hamburgu przyszły na świat pierwsze osobniki na naszym kontynencie. W Polsce ryby te pojawiły się w 1922 roku. 

Skalary – wygląd

Skalary często nazywane są żaglowcami. Ma to związek z budową ich płetwy grzbietowej, która kształtem przypomina nieco rozpostarty żagiel. Płetwa ogonowa ma kształt łuku, a ciało ryby jest spłaszczone z obydwu stron. 

Wielkość skalara uzależniona jest od odmiany, ale można powiedzieć, że osobniki dorastają do naprawdę dużych rozmiarów. Jak duże mogą być?

• największe osobniki osiągają wysokość nawet czterdziestu centymetrów;
• obecnie najpopularniejsze odmiany hodowlane nie przekraczają jednak dwudziestu centymetrów.

Wpływ na rozmiar zwierzaka ma też wielkość akwarium, w którym na co dzień bytuje skalar. Na wolności ryby są dużo bardziej okazałe i mogą osiągnąć nawet pół metra.

Skalar – odmiany

Opisywane przez nas zwierzęta to obecnie jedne z najpopularniejszych ryb akwariowych. Wpływa na to nie tylko specyficzny kształt ich ciała, lecz także mnogość odmian. Skalary różnią się od siebie zarówno pod względem kolorów, jak i wzorów na ciele. 

Ponad sto lat hodowli i krzyżówek genetycznych doprowadziło do tego, że są to jedne z najbardziej różnorodnych (ale nie sztucznie barwionych) ryb akwariowych. 

Skalar – odmiany barwne

• skalar Blue Merle;
• skalar czarny;
• skalar Koi;
• skalar California;
• skalar Blue Diamond;
• skalar Merble;
• skalar zielony;
• skalar Gold;
• skalar Leopard Snake;
• skalar Blue California;
• skalar Rio Itaya Blue;
• skalar Rio Itaya;
• skalar Guyana Red Spotted;
• skalar Rio Manacapuru;
• skalar weloniasty.

Skalary – rybki o ciekawym charakterze

Skalary to ryby, które mogą poszczycić się nie tylko pięknym wyglądem. To także zwierzęta bardzo inteligentne, które:

• tworzą wielopoziomowe relacje w ławicach;
• czule zajmują się swoim narybkiem;
• skutecznie polują.

Skalar jako świetny łowca…

Skalar to rybi drapieżnik. Wbrew pozorom nie jest on jednak szczególnie zwinny i nie wykazuje się dużą szybkością. Na polowaniach okazuje się jednak bardzo skuteczny. Wszystko zawdzięcza dużej inteligencji i zdolności uczenia się na błędach. Skalary opanowały także niezwykłą u ryb umiejętność współpracy podczas łowów. Są także w stanie oszacować wielkość ławicy ryb i zazwyczaj wybierają tę większą. 

…i czuły opiekun

Umiejętność ta nie ogranicza się wyłącznie do zdobywania pożywienia. Zwierzaki bardzo czule opiekują się zarówno swoją ikrą, jak i wyklutym już narybkiem. Młodzi rodzice nie zawsze dają sobie radę z uratowaniem dzieci przed apetytem innych ryb. Jednak z każdym kolejnym miotem ich umiejętności rodzicielskie wzrastają i coraz więcej rybek udaje się uratować. 

Skalary – towarzyskie, ale charakterne

Te zwierzęta zwykle opisywane są jako łagodne ryby, które najchętniej spędzają czas z innymi przedstawicielami swojego gatunku. Według niektórych akwarystów skalary najchętniej dobierają się w pary z innymi rybami o takiej samej odmianie kolorystycznej. Osobnik o innej barwie może niestety zostać odrzucony przez stado, a nawet na stać się obiektem ataków. Warto więc trzymać osobniki jednej odmiany kolorystycznej. 

Skalar – wymagania i akwarium

Długość życia skalara, jego wielkość, a nawet wygląd to kwestie zależne w dużej mierze od warunków, jakie opiekun zapewni rybie. Hodowla skalarów mimo wszystko nie jest trudna. To ryby, które szybko dostosowują się do warunków panujących w akwarium. Aby jednak były zdrowe i czuły się dobrze, potrzebują odpowiednio dużego zbiornika. 

Skalary – wielkość zbiornika

Jak już wiesz, mowa o dosyć dużych rybach akwariowych. Łatwo się domyślić, że potrzebują dużego zbiornika, w którym będą mogły swobodnie pływać. 

1. Na jednego skalara powinno przypadać przynajmniej 50 litrów wody netto. To ryby stadne, które potrzebują do przynajmniej jednego towarzysza, a najlepiej kilku przedstawicieli swojego gatunku. 
2. Jeżeli myślisz o hodowaniu tych ryb, powinieneś zaopatrzyć się w zbiornik o pojemności przynajmniej 250 litrów wody netto. Wówczas wskazana jest jednak hodowla tylko kilku osobników. W zbyt małych zbiornikach skalary nie osiągają swoich ostatecznych rozmiarów, a nawet mogą ulec skarłowaceniu. 

Skalar – parametry wodny

Oprócz pojemności akwarium bardzo ważne są także parametry wody, która się w nim znajduje. Dla opisywanych przez nas ryb najlepsze będą następujące warunki:

• twardość wody – pod tym względem skalary są dość tolerancyjne. Woda może mieć ogólną twardość nawet 15 stopni;
• pH – od 6 do 7,4;
• temperatura wody – skalary są ciepłolubne, dlatego w akwarium konieczna będzie grzałka, która utrzyma wodę w temperaturze od 24 do 30 stopni Celsjusza.

Skalary – aranżacja akwarium 

Akwarium powinno także jak najlepiej odtwarzać biotop, czyli naturalne warunki bytowania. W Ameryce Południowej te ryby żyją w tak zwanej czarnej wodzie. Jej widoczność jest ograniczona do 250 centymetrów. Oto kilka wskazówek.

1. Jako podłoże najlepiej wykorzystać piach lub torf. Dobrze sprawdzą się także suche liście, szyszki, czy nawet szyszki. W ten sposób do wody zaczną stopniowo uwalniać się kwasy humusowe, które wpływają pozytywnie na kondycję ryb. 
2. Nie wszyscy są jednak zwolennikami akwariów z czarną wodą. Możesz z powodzeniem trzymać skalary także w akwarium roślinnym. Postaw jednak na naturalne ozdoby – na przykład korzenie. 
3. Unikaj za to plastikowych ozdób i sztucznych roślin. Wpływają na parametry wody i mogą także powodować u ryb zranienia mechaniczne. 

Skalar – z jakimi rybami może mieszkać w akwarium?

Podczas aranżowania akwarium nie możesz zapominać także o obsadzie. To, ile żaglowców będzie w zbiorniku, zależy przede wszystkim od jego wielkości. Minimum to około 250 litrów, co pozwoli na trzymanie dwóch par skalarów. 

Jakie ryby mogą towarzyszyć skalarom?

Podczas dobierania obsady zachowaj ostrożność. Lepiej jest wybrać mniej ryb niż dopuścić do przerybienia. Skalary podczas tarła mogą stawać się agresywne i stanowić zagrożenie zarówno dla innych przedstawicieli swojego gatunku, jak i dla innych ryb. 

Żaglowce mogą mieszkać z mniejszymi rybami ławicowymi. Najlepiej jednak przyzwyczajać je do nich od dzieciństwa. Kiedy do akwarium z neonami lub razborami trafi dorosły skalar, może uznać małe rybki za dobry obiad. 

Skalary – żywienie

Skoro o obiedzie mowa, czas przejść do kolejnego tematu. Skalary, tak jak wszystkie ryby akwariowe, potrzebują diety opartej na zapotrzebowaniu gatunkowym. Oto kilka porad.

1. Mamy tu do czynienia z drapieżnikami, dlatego najważniejszym elementem ich jadłospisu powinny być pokarmy mięsne. 
2. Postaraj się jednak zapewnić im jak najbardziej zróżnicowany pokarm. Zbyt monotonna dieta może doprowadzić do poważnych problemów z układem pokarmowym. 
3. Podstawą żywienia powinny być pokarmy akwarystyczne przeznaczone specjalnie dla pielęgnic. Jako urozmaicenie świetnie sprawdzą się różnego rodzaju pokarmy mrożone, takie jak larwy komara czy kryl. 
4. Zawsze staraj się upewniać co do tego, z jakiego źródła pochodzi jedzenie, które podajesz żaglowcom. 

Skalar – rozmnażanie

Skalary są monogamiczne. Dobierają się samodzielnie w stałe pary, w obrębie których tworzą bardzo silne i długoletnie więzi. Warto kupić od hodowcy ryby, które już nawiązały ze sobą relację. Ewentualnie poczekaj, aż z grupy młodych osobników wyłoni się dobrana para. 

Gotowa do tarła dwójka osobników staje się bardzo terytorialna. Jeżeli nie masz bardzo dużego akwarium, najlepszym rozwiązaniem będzie przeniesienie reszty ryb. W dużych zbiornikach trzeba z kolei zadbać o wystarczająco dużo kryjówek – roślin czy dużych korzeni. 

Jak wygląda rozmnażanie skalarów?

Rybki są już dojrzałe płciowo, gdy mają około 10 miesięcy. Szansę na tarło możesz zwiększyć poprzez podniesienie nieco temperatury wody (nawet do 30-32 stopni Celsjusza) i zmiękczenie jej. Dobrze sprawdzą się także żywe pokarmy. Trzeba zaznaczyć, że twarda woda praktycznie całkowicie wyklucza rozmnażanie skalarów. 

1. Podczas tarła samica rozprowadza ikrę na płaskiej powierzchni.
2. Samiec podąża za samicą i zapładnia złożone jaja. 
3. Larwy wykluwają się w okresie od 2 do 4 dni. 
4. Najlepiej zostawić rodziców w obecności złożonych jaj. Będą wachlować je płetwami, dotleniając je. Chronią także potomków przed innymi rybami. 
5. Skalary nie jedzą swoich jaj, mogą jednak okazyjnie brać je do pyszczka. Intencją jest jednak oczyszczenie i nie powinno cię to niepokoić. 

Czy rozmnażanie skalarów zawsze jest udane?

Pamiętaj, że żaglowce podnoszą swoje umiejętności rodzicielskie wraz z doświadczeniem. Możesz więc spodziewać się, że pierwsze tarła będą nieudane. To prawdopodobne, kiedy ryby zamieszkują akwarium z innymi skalarami, które mogą połasić się na ich ikrę lub narybek. 

Skalary – cena i hodowla

Cena skalara jest zależna od kilku czynników. Przede wszystkim, istotna jest wielkość ryby i odmiana kolorystyczna. Zdecydowanie najdroższe są dorosłe skalary, które mają mniej spotykane ubarwienie. Młode osobniki można kupić już za 10-20 złotych. 

Gdzie kupić skalary?

Jeżeli chcesz kupić skalara, najczęściej masz do wyboru sklep zoologiczny lub hodowcę. Niektórzy korzystają także z usług osób prywatnych, które wymieniają się rybami lub sprzedają je na portalach aukcyjnych. Na co warto się zdecydować?

Kupowanie tych ryb w sklepach zoologicznych nie jest najlepszym pomysłem. Wyjątkiem są tutaj sklepy akwarystyczne prowadzone przez doświadczonych hodowców. Warto przed zakupem dobrze zweryfikować miejsce, z którego pochodzi ryba. W złych warunkach skalary nie rosną, a do końca życia mogą być nawet zdeformowane lub karłowate.

Skalary – podsumowanie

Żaglowce to bardzo popularne i niezwykle piękny rybki akwariowe. Wyróżniają się kształtem ciała, który przypomina rozpostarty na wietrze żagiel, stąd nazwa. Skalar jest jednak nie tylko piękny, lecz także bardzo inteligentny i charakterny. Ze względu na złożoną osobowość i rozwinięty umysł to właśnie ten gatunek jest najczęściej wykorzystywany są do badań naukowych nad potencjałem intelektualnym ryb. 
W dobrych warunkach skalary dożywają nawet 15 lat. Trzeba jednak zapewnić im odpowiednio duże akwarium, zróżnicowany pokarm i towarzystwo innych osobników z tego samego gatunku. W ten sposób będziesz mógł cieszyć się obecnością tych pięknych ryb przez wiele lat.