Swędzący problem, czyli pchły u psa. Sprawdź, jak rozpoznać psie pchły

Pchła psia to tzw. ektopasożyt, to znaczy występuje na skórze swojego żywiciela. Pchły u psa są najczęściej występującymi pasożytami zewnętrznymi wśród psów domowych. Rozpoznano ich przeszło 2000 gatunków i podgatunków. Endemicznie żyją na ciepłych i wilgotnych terenach. Nie lubią natomiast środowiska ekstremalnie suchego, gorącego i zimnego. Sprawdź, jak rozpoznać pchły u psa i jak bronić się przed atakiem pcheł.

Jak wygląda pchła psia i kocia?

Pchła psia ma długość 1,5–5 mm i jest koloru jasnoczerwono-brązowego lub ciemnobrązowego. Ma bocznie spłaszczony tułów, który umożliwia jej sprawne poruszanie się między włosami żywiciela. Na psach mogą bytować również pchły kocie. Dorosły osobnik tego gatunku jest brązowy lub czarny i osiąga długość 2-5 mm. Tak jak inne owady, pchły posiadają szkielet zewnętrzny i trzy pary odnóży zaopatrzonych w stawy.

Pobieranie krwi swojego żywiciela umożliwia im aparat gębowy, który przypomina syfon. Za jego pomocą dokonują niewielkich nacięć na skórze ofiary, przez które następnie pobierają krew. Pchły można najczęściej znaleźć na głowie, brzuchu i wokół podstawy ogona psa. Jednak gdy inwazja pasożyta jest duża, można je dostrzec również na innych częściach ciała żywiciela.

Jak wygląda cykl życiowy pchły u psa? Rozwój pasożytów

Znaczna część cyklu życiowego tego ektopasożyta odbywa się poza organizmem żywiciela. Na cykl życiowy pchły składają się cztery stadia:

• postać dorosła;
• jajo;
• larwa;
• poczwarka.

Głodne osobniki dorosłe skaczą w reakcji na przesuwające się cienie i odnajdują żywiciela. Następnie pożywiają się raz na 1–2 dni, dojrzewają płciowo i rozmrażają na psie (dorosła pchła w sprzyjających warunkach może przeżyć bez jedzenia nawet do roku). Samice mogą złożyć 20–50 jaj dziennie. Małe, białe jaja o długości 0,5–2 mm spadają z psa do otoczenia. Inkubacja trwa 2–12 dni, w zależności od temperatury i wilgotności. Następnie wykluwają się z nich smukłe, białe z wyglądu przypominające robaki larwy. 

Natychmiast po wykluciu larwy wgryzają się w posłanie psa lub dywany i tam pożywiają się, przechodząc kolejno dwie wylinki. Proces ten trwa około 2 tygodni. W niesprzyjających warunkach jednak zatrzymuje się i może trwać nawet 200 dni. W stadium trzecim budują kokon i wchodzą w stadium poczwarki. Kokon jest praktycznie niewidoczny w posłaniu psa lub trawie. Po 7–14 dniach z kokonu wychodzą dorosłe, głodne pchły. Jednak w niesprzyjających warunkach poczwarki mogą przetrwać w kokonie nawet rok. Tak zamyka się cykl życiowy pchły.

Ze względu na taki cykl życiowy nie jest łatwe pozbycie się pasożyta w środowisku bytowania psa. Jak skutecznie pozbyć się pchły żerującej na psie i z jego środowiska, dowiesz się z dalszej części artykułu.

Psie pchły – po czym rozpoznać obecność pcheł? 

Pierwszym objawem tego, że pies może być nosicielem pcheł, jest świąd. Kiedy pchła umieszcza swój aparat gębowy w skórze psa, wstrzykuje kilka substancji powodujących zapalenie. U wrażliwych psów wywołuje to reakcję alergiczną. Podrażnienie powstałe wskutek ugryzienia oraz reakcja alergiczna prowadzą do nawracającego zapalenia i świądu, a to z kolei – do wtórnego uszkodzenia skóry i wypadania włosów, gdyż pies drapie się i wygryza je. Częstym powikłaniem jest ropowica skóry lub hot spot. Bardzo intensywna inwazja pcheł może skutkować utratą dużej ilości krwi przez psa, co prowadzi do niedokrwistości. Obserwowano przypadki śmierci szczeniąt spowodowane tak dużym ubytkiem krwi.

Do innych objawów obecności pcheł na psie można zaliczyć pozostałości odchodów tych pasożytów na jego skórze i w miejscu bytowania. Wyglądają one jak małe czarne kropki. Kiedy umieścimy je na białym kawałku kuchennego ręcznika lub chusteczki higienicznej i lekko spryskamy wodą, na papierze pozostanie ciemnoczerwony lub brązowy ślad. Na posłaniu psa można również zauważyć małe i białe jaja pchły lub pełzające larwy.

Pies ma pchły – na jakie choroby jest narażony?

Jeśli okaże się, że twój pies ma pchły, niestety mogą go czekać poważniejsze konsekwencje niż uporczywe swędzenie do czasu ich wytępienia. Pamiętaj, by pilnie obserwować swojego pupila, a w razie potrzeby zabrać go do gabinetu weterynaryjnego, gdzie otrzyma potrzebną pomoc.

Pchle alergiczne zapalenie skóry (APZS)

Najczęstszą chorobą wywoływaną przez pchły jest pchle alergiczne zapalenie skóry. Dotyczy psów w każdym wieku. Równie często dotyka psy rasowe i mieszańce. Jest wywołana przez nadwrażliwość na hapten-kolagen tworzący się w skórze po ukąszeniu przez pasożyta. Drapanie i wygryzanie dodatkowo zaostrza reakcję alergiczną i prowadzi do zmian skórnych, takich jak wyłysienia czy zgrubienia naskórka. 

Reakcja na ugryzienie występuje 15-20 minut po ukąszeniu. Pies zaczyna się intensywnie drapać. Następnie pojawia się opóźniona reakcja przebiegająca ze świądem o charakterze uogólnionym. Tworzące się grudki pękają i przekształcają się w strupy. Ta postać jest najbardziej widoczna wokół tylnej części grzbietu, na brzuchu i udach. Często rozwija się wtórne zapalenie skóry. Stan ten wywołuje u psa duży dyskomfort.

Tasiemczyca

Pierwszym niepokojącym objawem tej choroby może być pogorszenie się stanu okrywy włosowej u psa. Staje się ona matowa i traci barwę, ponadto pies traci apetyt i nieznacznie chudnie. Zwierzę zaraża się tasiemcem podczas wylizywania sierści – jego nosicielem pośrednim jest pchła. Larwy tasiemca zamieniają się w jelicie cienkim w dorosłe osobniki. Od nich odrywają się końcowe człony, które pies wydala z kałem – można je dostrzec gołym okiem. Innym objawem obecności tasiemca mogą być powtarzające się biegunki. 

Pozbycie się tego pasożyta nie jest prostą sprawą. Larwy tasiemca dostają się w organizmie psa do wielu narządów: nerek, płuc, serca, mózgu, rdzenia kręgowego. Tam powoli rosną. Po kilku latach możliwe jest powstanie dużego pęcherza, który może osiągnąć rozmiar główki dziecka. Wewnątrz niego znajdują się mniejsze pęcherze – komory lęgowe wypełnione główkami tasiemca. 

Niedokrwistość

Jest groźna głównie dla młodych psów, wywołuje apatię, mniejszy apetyt, wolniejsze tempo wzrostu, a w skrajnych wypadkach może doprowadzić do śmierci osłabionego zwierzęcia. Dlatego trzeba zachować szczególną czujność i sprawdzać, czy szczeniak ma pchły.

Jak pozbyć się pcheł u psa? Obroże, szampony i inne preparaty

Istnieje wiele nowoczesnych metod pozbycia się pcheł zarówno na psie, jak i w jego środowisku. Częstym sposobem na wyeliminowanie ektopasożytów są:

• kąpiele w specjalnych szamponach owadobójczych;
• wcierki;
• opryski zabijające dorosłe pchły i hamujące rozwój owadów;
• obroże na pchły i kleszcze;
• środki odstraszające, którymi mogą być domowe sposoby na pchły u psa, takie jak roztwór wody z octem.

Podczas walki z pchłami ważne będzie również wyczesywanie sierści pupila, co pozwoli pozbyć się martwych osobników oraz odchodów pcheł i ich larw.

W celu odpchlenia psa lekarz weterynarii zastosuje środki zawierające następujące substancje:

• imidakloprid – zabija dorosłe pchły i larwy;
• fipronil – zabija dorosłe pchły, hamuje rozwój jaj i larw, ponadto zapewnia ochronę przed kleszczami i niektórymi roztoczami;
• lufenuron – nie wpływa na dorosłe pchły, ale uniemożliwia rozwój jaj.

Poza ochroną i zwalczaniem pcheł u psów i kotów bardzo ważne jest systematyczne utrzymywanie w czystości posłania zwierzaka, dywanów, chodników, szpar podłogowych. Należy więc regularnie prać psie legowisko, odkażać szpary i listwy, fotele i kanapy. Jedynie kompleksowe działanie przyczyni się do skutecznego i długotrwałego pozbycia się pasożyta z domu.

Ceny preparatów przeciw pchłom wahają się od kilkudziesięciu złotych do 200 zł.

Domowe sposoby na pchły u psa

Soda

Soda to doskonały sposób na łagodzenie skutków ukąszeń pcheł zarówno u zwierząt, jak i ludzi. Przynosi natychmiastową ulgę, gdy ugryzienie swędzi, zmniejsza też obrzęk i stan zapalny, przy czym niweluje ryzyko infekcji. Przygotowanie gotowego do natychmiastowego użytku preparatu z sody jest nieskomplikowane. 

Przepis:

• wymieszaj jedną łyżeczkę sody oczyszczonej z odrobiną wody, tak by powstała gładka pasta;
• nałóż cienką warstwę pasy na podrażnioną skórę;
• pozostaw ją na około 10 minut, następnie zmyj ciepłą wodą.

Najlepszy efekt osiąga się przy kilkukrotnym zastosowaniu tego preparatu. 

Jeśli pies jest pokąsany w wielu miejscach i świąd jest bardzo dokuczliwy, można go wykąpać w wodzie z dodatkiem około jednej szklanki sody oczyszczonej.

Ocet jabłkowy

Organiczny, niefiltrowany ocet jabłkowy to kolejny doskonały domowy środek na ukąszenia pcheł. Pomaga zmniejszyć stan zapalny, łagodzi swędzenie oraz zapobiega zakażeniu. By skutecznie pomóc psu, u którego wystąpiło podrażnienie i świąd po ukąszeniu pchły, należy zanurzyć wacik kosmetyczny w occie jabłkowym i przemyć miejsce ugryzienia. Po 5 minutach posmarowane miejsce należy przemyć wodą. Jeśli ocet jabłkowy dodatkowo podrażnia skórę zwierzęcia, należy go rozcieńczyć wodą w równych proporcjach. Z tak przygotowanego preparatu można wykonać wygodny w użyciu spray.

Cytryna

Bardzo dobrym domowym środkiem łagodzącym świąd i ból po ugryzieniu pcheł jest cytryna. To naturalny środek, który w łagodny sposób ściąga i pomaga osuszyć miejsce ugryzienia. Cytryna zmniejsza zaczerwienienie i obrzęk oraz zapobiega infekcjom. Zastosowanie cytryny w przypadku ukąszeń pchły jest bardzo proste: należy skropić wacik sokiem z cytryny i przetrzeć podrażnione miejsce. Następnie miejsce to przemywa się czystą wodą. 

Herbata

Herbata jest jednym z najlepszych sposobów na przyniesienie ulgi podopiecznemu po ugryzieniu pchły. W tym celu można użyć dowolnej herbaty (czarnej, rumiankowej, zielonej). Aby przygotować potrzebny roztwór, należy zalać torebkę herbaty wrzątkiem, następnie odczekać do wystudzenia się wywaru. Otrzymany płyn można przelać do butelki z atomizerem, aby uzyskać wygodny w użyciu spray. Można też z przygotowanego wywaru wykonać kompres, który przykłada się do miejsca ukąszenia i pozostawia kilka minut na skórze.

Bazylia

Kolejnym doskonałym domowym sposobem na łagodzenie świądu po ugryzieniach pcheł jest bazylia. Świeżo zerwaną roślinę należy rozgnieść w małej ilości wody, tworząc gładką papkę. Następnie mieszankę nakłada się na podrażnioną skórę i pozostawia na około 15 minut.

Aloes

Aloes jest naturalnym środkiem łagodzącym opuchliznę i swędzenie. Jest również bardzo łatwy w użyciu. Należy uciąć liść rośliny i wycisnąć znajdujący się w nim żel, który jest natychmiast zdatny do użycia.

Lepiej zapobiegać niż zwalczać – środki przeciw pchłom

Osobną grupą domowych środków na pchły będę produkty mające właściwości odstraszające. 

Piołun

Ma doskonałe właściwości odstraszające insekty. Można go posadzić w przydomowym ogródku lub wyłożyć torebki z piołunem w pobliżu legowiska lub innych miejsc, w których przebywa pies.

Sól

Ma właściwości wysuszające. Jaja i larwy pcheł rozwijają się w wilgotnych miejscach. Dlatego garść soli należy wysypać na dywany, chodniki, szczeliny przypodłogowe. Sól pozwoli w ekologiczny i tani sposób zwalczyć jaja i larwy nieproszonych lokatorów,

Olejki eteryczne

Lawendowy lub tymiankowy pozwolą szybko pozbyć się pcheł. Stosując je, trzeba w szczególny sposób zachować ostrożność, jeśli w domu mieszka kot, gdyż dla tych zwierząt olejki eteryczne mogą być toksyczne,

Cedr

Pchły nie tolerują jego zapachu. Trociny cedrowe można rozsypać w pobliżu legowiska psa lub w innych miejscach w domu. Skutecznie odstraszą uciążliwego pasożyta. Niektóre psy mogą wykazywać objawy alergii na cydr. W przypadku wystąpienia niepożądanych reakcji należy zastąpić cydr innym środkiem.

Regularne czesanie

Mechanicznym sposobem na usunięcie pcheł z sierści czworonoga jest regularne szczotkowanie pupila gęstym metalowym grzebieniem. Umożliwi to skuteczne pozbycie się dorosłych osobników insekta, a także utrzyma szatę psa w doskonałej kondycji. Jednak nie wyeliminuje jaj i larw pasożyta.

Zapobieganie inwazji pasożytów wpływa nie tylko na dobre samopoczucie naszego zwierzaka, ale i pozwoli uchronić je przed wieloma chorobami. Dlatego należy odpowiednio zabezpieczyć zwierzę, by nie stało się żywicielem pcheł. Warto również pamiętać o tym, że niektóre choroby, takie jak bąblowiec, mogą być niebezpieczne dla ludzi.

Najczęściej zadawane pytania

Czy pchły mogą przejść z psa na człowieka?

Pchła psia jest w stanie przejść na człowieka i go ugryźć. Nie będzie natomiast na nim bytować.

Jaki środek na pchły dla psa?

Środki można podzielić na te działające już przy infestacji i te profilaktyczne. Pierwsze mają formę pudrów czy szamponów. Drugie podaje się dodatkowo przy inwazji pcheł albo jako formę im zapobiegania. Mogą mieć formę tabletek, wcierek czy obroży. Pamiętaj, że w razie inwazji pcheł musisz zadbać też o dezynfekcję otoczenia.

Czy obroża przeciw pchłom jest skuteczna?

Tak, o ile jest właściwie założona i stosowana w okresie ważności.

Czy w aptece można kupić coś na pchły dla psa?

Preparaty przeciwko pchłom psim dostępne są u lekarzy weterynarii. Środki profilaktyczne znajdziesz też w sklepach zoologicznych. Produkty apteczne są odpowiednie dla ludzi.