Hodowla królików. Jak żywić i dbać o królika?

Królik domowy (Oryctolagus cuniculus f.domesticus) to udomowiona forma królika europejskiego (Oryctolagus cuniculus). Królik jest zajęczakiem należącym do rodziny zającowatych. Zwierzę po raz pierwszy zostało udomowione w Hiszpanii, jeszcze w czasach Cesarstwa Rzymskiego. Przedstawiamy wszystko, co musisz wiedzieć o żywieniu i chowie królików oraz podpowiadamy, które rasy są najpopularniejsze. Sprawdź, jak zadbać o króliki hodowlane

Kiedy rozpoczęto hodowanie królików?

O królikach hodowlanych pisał już Pliniusz Starszy, wskazując na to, jak popularne ich mięso było w Imperium Rzymskim. Dobór sztuczny rozpoczął się w średniowieczu, we francuskich klasztorach, mięso króliczych noworodków było bowiem uznawane za mięso zwierząt wodnych, dozwolonych do spożywania w okresie postu. Dobór był początkowo ukierunkowany na wielkość zwierząt. Popularyzacja gatunku i wprowadzenie zwierząt jako domowych pupili związane jest z epoką wiktoriańską. W Polsce gospodarczy chów królików rozwinął się w latach 80. XX wieku, jako sposób na wypełnienie luki w przemyśle mięsnym. Mięso królików nie należy obecnie do popularnych, przydomowe hodowle królików są więc raczej hobbystyczne i nie stanowią wysoko dochodowych zajęć.

Jak wykorzystuje się króliki hodowlane?

Rasy królików hodowlanych dzieli się na:

• wełniste;
• futerkowe;
• mięsno-futerkowe;
• mięsne.

Zwierzęta dzieli się również według wielkości na duże, średnie i małe, czyli kolejno:

1. Króliki duże: osobniki powyżej 5,5 kg, rasy takie jak barany francuskie, belgijskie olbrzymy białe, belgijskie olbrzymy szare i olbrzymy srokacze.
2. Króliki średnie: osobniki od 3,5 do 5,5 kg, rasy takie jak króliki francuskie srebrzyste, sznycle wielkie i niebieskie wiedeńskie.
3. Króliki małe: osobniki poniżej 3,5 kg, rasy takie jak króliki podpalane i holenderskie.

W Polsce najczęstsze jest użytkowanie mięsne. Tutaj wykorzystywane są przede wszystkim rasy duże oraz wcześnie dojrzewające króliki ras średnich. Mniej popularne jest użytkowanie futerkowe i wełniste, głównie ze względu na to, że okrywa włosowa królików nie stanowi trwałego materiału. W hodowli na futro przede wszystkim występują króliki rasy rex, do użytkowania wełnistego z kolei najchętniej wykorzystywane są króliki angorskie. Zwierzęta są również wykorzystywane użytkowo w wielu dziedzinach nauki, głównie laboratoryjnie.

Mięso królicze

Mięso królicze jest uznawane za bardzo zdrowe ze względu na niską zawartość cholesterolu i tłuszczu. Jest bogate w witaminy z grupy B oraz związki mineralne, takie jak cynk, kobalt, miedź i żelazo. Lekkostrawne mięso z królika jest wykorzystywane również w produkcji karm dla psów. Króliki na mięso to przede wszystkim rasy średniej wielkości, które osiągają masę ubojową około 3 kg w przeciągu kilku miesięcy życia. Ponieważ w Polsce nie spożywa się wiele mięsa z królika, większość hodowli jest nastawionych na eksport tuszek króliczych do Niemiec.

Żywienie królików hodowlanych

Króliki hodowlane żywi się przede wszystkim świeżą paszą zieloną, zwaną zielonką, granulowanymi paszami pełnodawkowymi oraz tradycyjnymi paszami gospodarskimi takimi jak zboża, siano i słoma. Bardzo ważne jest zapewnienie królikom stałego dostępu do świeżej wody, najlepiej za pomocą poidła przyczepionego do klatki.

Rozmnażanie królików hodowlanych

Roślinożerne zwierzęta futerkowe takie jak królik uznaje się za poliestralne sezonowo, co znaczy, że mają podwyższoną zdolność rozrodczą w miesiącach wiosenno-letnich. Króliki dojrzewają płciowo po 6 miesiącu życia, utrzymując wysoką płodność przez kolejne pięć lat. Przy niskiej intensywności rozrodu, samice są kryte cztery razy rocznie. Ich ruja trwa od 12 do 36 godzin i może być wywołana obecnością samca. W wysokim użytkowaniu rozpłodowym samice są zapładniane też sztucznie za pomocą inseminacji świeżo pobranym nasieniem. Ciąża u królików trwa około 32 dni, a miot wynosi od 1 do 12 młodych.

Systemy utrzymania i chowu w hodowli

W hodowli królików wyróżnia się trzy systemy chowu, zależne przede wszystkim od stopnia zaawansowania hodowli – tj. przestrzeni, ilości pracowników i możliwości finansowych. Są to kolejno:

1. Chów na wolnym powietrzu – kilka klatek rozstawionych na wolnej przestrzeni, odpowiednio osłoniętych od słońca, wiatru i deszczu. Klatki muszą posiadać system odprowadzający mocz i odchody. Porody w chowie na wolnym powietrzu odbywają się wyłącznie wiosną i latem.
2. Chów na ściółce – wyznaczone pomieszczenie bądź kojce z siatki, z podłożem wyłożonym ściółką z siana bądź słomy. Chów na ściółce musi umożliwiać królikom budowanie gniazd.
3. Chów klatkowy – rzędy klatek ustawione w pomieszczeniach zamkniętych, bez możliwości wybiegu.

Za najbardziej przyjazny system dla zwierząt uznaje się chów na ściółce, gwarantujący zwierzętom odpowiednią przestrzeń wybiegową przy jednoczesnej ochronie przed warunkami atmosferycznymi. We wszystkich z systemów konieczne jest zadbanie o odpowiednie warunki hodowli zwierząt. Są to właściwa temperatura, wilgotność, wentylacja oraz oświetlenie. Hodowca musi zapewnić zwierzętom temperaturę pomiędzy 12–14°C (18°C u samic z młodymi) i wilgotność około 65%.

Rasy królików hodowlanych i domowych

W wyniku doboru sztucznego stworzono około stu ras królików, znacznie różniących się od siebie ubarwieniem, masą ciała, proporcjami czy temperamentem. Dzielone są względem rozmiarów, kierunku użytkowania oraz struktury okrywy włosowej (króliki normalnowłose, długowłose oraz krótkowłose). Najpopularniejsze rasy królików hodowlanych i domowych objętych wzorcem w Polsce to:

• olbrzym belgijski;
• olbrzym srokacz;
• baran francuski;
• baran angielski;
• królik kalifornijski;
• królik popielański biały;
• angora biała;
• baran mały.

Domowa hodowla króliczków

Hodowla króliczków to również trzymanie zwierzaka jako domowego przyjaciela – i taką z hodowli polecamy! W domowych warunkach trzymane są przede wszystkim króliki miniaturowe, o optymalnym rozmiarze do trzymania w klatce. Tutaj wykorzystywane są osobniki o małym rozmiarze, np. króliczki angora, osiągające do 3,5 kg wagi. Dieta oraz minimalne warunki utrzymania nie różnią się tutaj od zaleceń hodowli użytkowych. Warto pamiętać, że domowe króliczki to zwierzęta stadne, konieczna jest więc adopcja przynajmniej dwóch zwierzaków. Klatka powinna mieć przynajmniej 120 cm długości i 60 cm szerokości, królik będzie jednak najszczęśliwszy jeśli zafundujemy mu duży wybieg.

Króliki bardzo często trzymane są jako zwierzęta do towarzystwa. Spotykane są również gospodarcze hodowle królików, gdzie zwierzę trzymane jest w celu pozyskania wełny, skóry oraz mięsa.