Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie jest odpowiedzialny za opracowanie Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Jest to lista zagrożonych gatunków zwierząt, przedstawiająca sposoby pomagania, obszary występowania oraz stopnie zagrożenia poszczególnych gatunków. Polska Czerwona Księga Zwierząt to najważniejszy dokument pokazujący skalę problemu w kraju.
Co zagraża zwierzętom w Polsce?
Zwierzęta mają oczywiście swoich wrogów naturalnych, ale to nie doprowadza populacji na skraj wymarcia. Zmiany klimatyczne są jedną z nielicznych naturalnych przyczyn zmian w zasięgu występowania poszczególnych gatunków. Jednak największym i najpoważniejszym źródłem problemów jest zdecydowanie działalność człowieka.
Populacja dzikich zwierząt maleje z roku na rok na całym świecie. Zwierzęta zagrożone wyginięciem w Polsce nie są w stanie przetrwać przez zanieczyszczanie środowiska, turystykę, zajmowanie terenów ich naturalnego występowania, polowania i kłusownictwo.
Gatunki, które wyginęły
Według pozarządowej organizacji na rzecz ochrony przyrody WWF Polska populacja dzikich zwierząt na świecie zmniejszyła się o prawie 70 procent w ciągu ostatnich 50 lat. Na liście zwierząt zagrożonych wyginięciem w Polsce jest prawie 400 gatunków. Z tego prawie 50 znajduje się już na granicy wymarcia!
Za gatunki oficjalnie wymarłe uznaje się tarpana i tura. Pierwszy jest gatunkiem dzikiego konia. Eksperci uważają go z przodka konia domowego. Drugi to przodek ras bydła domowego.
Jeśli niewystarczająco przyłożymy się do ochrony przyrody, ta lista może się szybko powiększyć!
Zwierzęta zagrożone wyginięciem w Polsce
Wśród gatunków zagrożonych wyginięciem w Polsce znaleźć możemy między innymi takie zwierzęta jak:
- ptaki – na przykład orzeł przedni, batalion, cietrzew zwyczajny, sokół wędrowny, gadożer zwyczajny;
- gady – wąż Eskulapa, żółw błotny, gniewosz plamisty;
- owady – trajkotka czerwona, niepylak apollo, modraszek gniady;
- ryby – koza złotawa, troć jeziorowa, łosoś, jesiotr zachodni;
- płazy – ropucha zielona, kumak nizinny, rzekotka drzewna;
- ssaki – niedźwiedź brunatny, kozica tatrzańska, żbik.
Wytępiona foka
Foka szara, czyli szarytka morska, jest zwierzęciem zagrożonym wyginięciem w Polsce, gdyż liczebność populacji tego uroczego ssaka w Bałtyku zmniejszyła się o ponad 40%. Szkodzi im nie tylko zanieczyszczenie wód, ale i uważanie ich za szkodniki. Przez wiele lat były tępione mimo objęcia ich ochroną gatunkową.
Poważnym problemem jest też brak spokojnych siedlisk, w których zwierzęta mogłyby się rozmnażać. Organizacje prozwierzęce podejmują liczne próby poprawy warunków życia i obrony tego gatunku foki przed wymarciem. Wciąż jednak nie odnotowano rozrodu foki szarej na bałtyckich plażach.
Rzadki jak ryś
Największego dzikiego kota europejskiego niezwykle trudno zobaczyć w warunkach naturalnych. Spowodowane to jest nie tylko skrytym trybem życia, ale przede wszystkim tym, że ryś należy do najbardziej zagrożonych gatunków w Polsce. Szacuje się, że na wolności żyje zaledwie około 40 osobników!
Pomoc tym euroazjatyckim kotom jest wyjątkowo trudna, gdyż zajmują zazwyczaj bardzo rozległe tereny, łączą się w pary jedynie na czas godów. Do życia potrzebne im są wielkie obszary lasów, które w ostatnich czasach kurczą się w niewiarygodnym tempie. Jeśli ochrona tego gatunku nie przyniesie efektów, przyszłe pokolenia będą go miały na liście gatunków, które wyginęły.
Żubr – odtworzony gatunek
Żubr jest zwierzęciem zagrożonym wyginięciem w Polsce, które zostało odtworzone i przywrócone do życia na wolności. Mało brakowało, by największy ssak w Europie dołączył do tarpana i tura.
Na początku XX wieku zginął ostatni żubr żyjący w Polsce na wolności. Miłośnicy przyrody podjęli jednak intensywne działania i już w 1952 roku wypuszczono pierwsze żubry do środowiska naturalnego.
Nie oznacza to, że największe zagrożenie minęło. Niestety ten roślinożerny olbrzym jest wymagający pod kątem przestrzeni do życia i rodzaju pokarmu, co sprawia, że niełatwo go ochronić. Naukowcy zmagają się też z małą różnorodnością genetyczną.
Przestraszony morświn
Morświn to najmniejszy gatunek walenia. Zaledwie 500 żyjących sztuk czyni go wymierającym mieszkańcem Bałtyku. Morświny prowadzą samotniczy tryb życia i są strachliwe. Nie podpływają do łodzi ani statków. Nie wyskakują nad powierzchnię wody.
Przez płochliwość niebezpieczeństwem dla tego zwierzęcia zagrożonego wyginięciem w Polsce jest niemal każda działalność ludzka w wodzie. Nie tylko zastawiane sieci, ale i pływające jednostki czy prace prowadzone w wodzie są problemem. Zwiększenie hałasów w wodzie skutkuje panicznym opuszczaniem siedliska, porzucaniem młodych przez matki i wpadaniem w sieci.
Wilk jako zwierzę zagrożone wyginięciem w Polsce
Wilk jest najpopularniejszym drapieżnikiem w Polsce. Dorobił się jednak złej sławy i zamiast go docenić, zaczęto go tępić. W ten sposób niezwykle potrzebny mieszkaniec lasu trafił na listę zwierząt zagrożonych wyginięciem w Polsce. Obecnie krajowa populacja liczy 2000 sztuk. Negatywne podejście ludzi ciężko odwrócić, a bez tego wspieranie opieki nad wilkiem jako gatunkiem jest niezwykle trudne.
Organizacje zajmujące się ochroną wilka w Polsce, poza walką z niszczeniem jego naturalnego środowiska, również edukują w zakresie prawdziwego oblicza i roli, jaką pełni w ekosystemie wilk.
Duży niedźwiedź, którego trudno zobaczyć
Mimo ścisłej ochrony niedźwiedzie są zwierzętami zagrożonymi wyginięciem w Polsce. Przy około 100 osobnikach żyjących w kraju, coraz trudniej go spotkać w lesie. Niedźwiedzie nie mają naturalnych wrogów.
To potężne zwierzęta. Samiec może osiągnąć nawet 300 kg! Wydawałoby się zatem, że nie powinien mieć problemów z przetrwaniem. Niestety działania prowadzone przez człowieka, takie jak wycinki ogromnych obszarów lasów zagroziły wielu zwierzętom na naszej planecie. Niedźwiedzie, nie mając miejsca do życia, pojawiają się w pobliżu ludzi, co może dawać mylne wrażenie, że jest ich w Polsce ostatnio więcej.
Zwierzęta zagrożone wyginięciem w Polsce. Gdzie zgłosić zwierzę potrzebujące pomocy?
Świadomość liczby zwierząt zagrożonych wyginięciem w Polsce jest bardzo ważna. Bezcenna jest każda pomoc tym gatunkom. Pamiętaj, że jeśli zobaczysz dzikie zwierzę w twojej ocenie potrzebujące pomocy, twoim obowiązkiem jest zawiadomić odpowiednie służby.
Nad Bałtykiem będzie to błękitny patrol WWF lub stacja morska w Helu. Jeśli nie znasz kontaktu do instytucji obejmującej swoimi działaniami teren, na którym się znajdujesz, dzwoń na nr telefonu straży miejskiej lub policji.
Poza doraźną reakcją na krzywdę zwierząt warto zaangażować się w działania organizacji, które od lat aktywnie walczą o zachowanie wymierających gatunków w Polsce. Są to na przykład WWF Polska i Fundacja DODO. Możesz brać udział w ich akcjach, podjąć regularną współpracę albo przekazać darowiznę finansową.
Subskrybuj
