Intensywnie pomarańczowe, duże oczy przypominają wyrazem oczy kota. Są niesamowite! Białe pióra wokół dzioba sprawiają wrażenie siwizny. Od tej sowy bije dostojeństwo i godność. Trudno nie szanować największej sowy świata. Ale czy puchacz zwyczajny nią jest?
Puchacz zwyczajny – podstawowe informacje
| ? Masa ciała | samce od 1,6 do 2,8 kg, samice od 2,3 do 4,2 kg |
| ? Rozmiary | rozpiętość skrzydeł od 155 do 180 cm; długość ciała od 60 do 80 cm |
| ❤️ Długość życia | na wolności do 20 lat, w niewoli nawet do 60 lat |
| ⭐️ Tryb życia | nocny |
| ? Pożywienie | drobne ssaki, ptaki, gady, ryby |
| ? Szybkość | do ok. 70 km/h |
Systematyka puchacza
Puchacz zwyczajny to duży ptak drapieżny należący do podrodziny puszczyków i rzędu sów. W wielu językach jego nazwa nawiązuje do wydawanego przez niego dźwięku. Jest tak m.in. w języku niemieckim (Uhu). Łacińska nazwa gatunku – Bubo bubo – jest nawiązaniem do charakterystycznego odgłosu. Podobnie jest z nazwą w języku polskim.
Wygląd puchacza zwyczajnego
Puchacz zwyczajny to jedna z największych sów na świecie. Rozpiętość skrzydeł sięga nawet 180 cm. Jest masywnie zbudowany, ma krótki ogon. Samica jest większa niż samiec. Może ważyć ponad 4 kilogramy. Jest niezwykle silnym drapieżnikiem. Jego pomarańczowe oczy skierowane są do przodu i mają dosyć wąski kąt widzenia. Może jednak obrócić głowę o 270 stopni. Na okrągłej głowie charakterystyczne, kilkucentymetrowe pióra, wyglądające jak uszy. Maskujące, brązowe upierzenie przypomina trochę korę i stanowi doskonały kamuflaż – puchacz zwyczajny wręcz wtapia się w las! Nogi i stopy pokryte piórami.
Puchacz zwyczajny – tryb życia
Aktywny o zmierzchu i nocą. Wtedy też ma miejsce polowanie. Poluje najczęściej na otwartej przestrzeni, bogatej w pokarm, niechętnie z lotu patrolowego. Częściej czatuje na zdobycz. Puchacz w dzień przesiaduje na grubej gałęzi, często w koronie drzewa. Wybiera kryjówki osłaniające go przed wzrokiem innych ptaków. Zdarza mu się polować za dnia. Latając, potrafi robić nagłe zwroty, co może dziwić, bo lot sprawia wrażenie nieco chwiejnego. Puchacz prowadzi skryty tryb życia. Niełatwo go zobaczyć. Gdy ptak jest zaniepokojony, puszy swe pióra. Sprawia wrażenie większego niż jest. Chce tak odstraszyć intruza.
Występowanie puchacza zwyczajnego
Obszar występowania obejmuje ogromne połacie Azji oraz – wyspowo – Europy. Puchacz zwyczajny zamieszkuje góry i lasy strefy umiarkowanej. W górach gnieździ się m.in. na półkach skalnych. Chętnie wybiera lasy iglaste oraz okolice jezior, stawów i mokradeł. Trzyma się z daleka od siedzib ludzkich. Jest największą sową występującą w Polsce. Spotkać go można na południu Polski – w Karpatach i Sudetach, miejscami w północnej Wielkopolsce, na Pomorzu i w Puszczy Białowieskiej, a także na Lubelszczyźnie (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie).
Puchacz zwyczajny – pożywienie
Sowa ta ma doskonały wzrok i słuch. Bez trudu słyszy oddalone o kilkanaście metrów małe ssaki. Podczas lotu sama nie powoduje nawet szelestu dzięki miękkim piórom. Zdobycz może stanowić lis, czapla lub młoda sarna. Najczęściej są to jednak drobne ssaki, ptaki, gady. Nie pogardzi zbieranymi z brzegu śniętymi rybami. Po schwytaniu puchacz niesie szponami ofiarę w bezpieczne miejsce, by ją zjeść. Małą połyka w całości. Częstymi ofiarami są kaczki krzyżówki. Z tego powodu puchacz zwyczajny gniazduje często w pobliżu zbiorników wodnych. Duże wypluwki zawierają kości zwierząt, sierść, pióra i dzioby, kolce jeży itp.
Grupa osobnicza i rozmnażanie puchaczy zwyczajnych
Łączą się w pary na całe swoje życie. Zwykle wyprowadzają jeden lęg, ale niektóre osobniki nie przystępują do lęgu w każdym roku. Puchacze zwyczajne nie budują same gniazd – zajmują gniazda po innych ptakach drapieżnych albo gnieżdżą się na ziemi. Samica znosi 2–3 niemal kuliste jaja w lutym i marcu. Odstęp między ich zniesieniem wynosi od 2 do 3 dni. Opierzone pisklęta klują się po 35 dniach od złożenia pierwszego jaja. Z początku są ślepe. Po 35 dniach opuszczają gniazdo i przebywają na ziemi, dokarmiane przez rodziców. Przeżywalność młodych jest mała – 1. rok życia przeżywa 1 na 3 pisklęta.
Status ochrony puchacza zwyczajnego
W Polsce sowy te widnieją w czerwonej księdze gatunków zagrożonych. Są objęte ścisłą ochroną gatunkową i wymagają czynnej ochrony. Polska populacja puchacza zwyczajnego szacowana jest na około 300 par lęgowych. Ich liczba wzrosła w ciągu ostatnich lat, jednak nadal nie brakuje zagrożeń, związanych głównie z działalnością człowieka. Są to m.in.:
- kolizje z pojazdami;
- niepokojenie ptaków na obszarach lęgowych (często mimo stref ochronnych);
- rozwój turystyki i rolnictwa.
Puchacz zwyczajny – galeria zdjęć
Ciekawostki o puchaczu zwyczajnym
- Puchacze były wykorzystywane w sokolnictwie jako… wabik. Ich obecność drażni inne ptaki, jak kruki i jastrzębie, bo widzą w nich zagrożenie. Uwiązany oswojony puchacz miał zwabić gatunki, na których upolowanie czekał z bronią ukryty myśliwy.
- Oswojone puchacze są trzymane przez ludzi jako zwierzęta domowe. Są to jednak zwierzaki dla koneserów, opieka nad nimi nie jest łatwa. Mogą być niebezpieczne.
- Strefa ochronna wokół miejsca gniazdowania puchacza zwyczajnego wynosi 200 m, a od początku stycznia do końca lipca – do 500 m.
Niestety działalność człowieka w Europie, w tym w Polsce, utrudnia temu pięknemu ptakowi osiedlenie się licznie w lasach. Brakuje spokojnych, dużych terenów otwartych, gdzie mógłby polować, przez nikogo nieniepokojony. Wielka szkoda, bo w obrębie terytorium puchacz zwyczajny swym głębokim „pu-hu” potrafi zmienić każdy las w nastrojową, pradawną puszczę…
Subskrybuj
