Jak zbilansować dietę BARF dla psa lub kota? Czy surowe mięso jest zdrowe?

Obecnie obserwujemy trend oparty na odchodzeniu od pożywienia wysokoprzetworzonego, które jest przyczyną wielu alergii. Nic więc dziwnego, że duża grupa opiekunów psów i kotów szuka takiej metody żywienia swoich pupili, która byłaby najbardziej naturalna. Stąd spore zainteresowanie BARF-em. 

Wokół diety BARF narosło wiele mitów. Część opiekunów nie ma elementarnej wiedzy dotyczącej tej metody żywienia zwierząt, co może doprowadzić do wielu fatalnych skutków zdrowotnych, takich jak anemia, uszkodzenie trzustki czy wątroby lub nerek u psa czy kota. Lekarze weterynarii wskazują, że spory odsetek chorób układu pokarmowego naszych domowych pupili bierze się właśnie ze sposobu żywienia, który miał być oparty na metodzie BARF, lecz w praktyce nie ma z nią nic wspólnego. Jak więc dokładnie wygląda dieta BARF? Poniższe wskazówki pozwolą ci tak opracować jadłospis pupila, by przez długie lata zwierzak cieszył się dobrym zdrowiem.

Czym jest dieta BARF?

Skrót BARF pochodzi od nazwy Biologically Appropriate Raw Food i odnosi się do biologicznie odpowiedniego surowego pożywienia opartego na obserwacji zwierząt żyjących w naturalnym środowisku. Prekursorem tej metody żywienia psów i kotów jest dr Ian Billinghurst, australijski weterynarz, który w latach osiemdziesiątych XX wieku opublikował pierwsze obserwacje dotyczące diety psów. BARF to metoda żywienia, która polega na podawaniu psom lub kotom, które są zwierzętami mięsożernymi, jedynie surowych produktów, czyli mięsa, kości i podrobów, oraz wyeliminowaniu z pożywienia przetworzonych składników, zbóż i przetworów mlecznych.

Warto wiedzieć, że żołądki zarówno psów, jak i kotów to żołądki typowych mięsożerców, są okrągłe, potrafią się znacznie rozszerzać, wydzielają dużo kwasu solnego. Panuje w nim niskie pH, które jest niezbędne do trawienia mięsa oraz wspomaga radzenie sobie z patogenami znajdującymi się w tym rodzaju pożywienia. W ślinie psa czy kota nie ma również amylazy odpowiedzialnej za trawienie cukrów. Na mięsożerność kota wskazują na przykład ostre, nieprzystosowane do żucia zęby. Dlatego dieta BARF jest odpowiednia dla tych zwierząt.

Podstawowe zasady diety BARF – nie tylko surowe mięso

Mięso

Mięso to podstawa diety BARF. Powinno stanowić większą część psiego i kociego pożywienia. Rodzaj zastosowanego mięsa nie jest szczególnie istotny (trzeba jedynie pamiętać, by stosować wyłącznie mięso przebadane). Nie wolno podawać mięsa z dzika ze względu na ryzyko zarażenia zwierząt wścieklizną rzekomą. Mięso, którego używamy przy przygotowaniu posiłków dla naszych pupili, nie może być zepsute ani zbyt chude. Należy również podawać zwierzęciu różne rodzaje mięsa – zapewnia to odpowiedni bilans witamin i aminokwasów. Najlepsze kawałki to takie, które są poprzerastane tłuszczem, zawierające ścięgna. 

Niektórzy zwolennicy tej metody żywienia psów i kotów wykazują, że białe mięso drobiowe jest lepsze od wołowego (zawiera bowiem więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych). Nie istnieją jednak badania naukowe, które potwierdzałyby to założenie.

Oprócz mięsa drobiowego i wołowego w diecie BARF można stosować dziczyznę (poza mięsem z dzika), koninę, jagnięcinę, baraninę. Można też spotkać się z wykorzystaniem mięsa ze zwierząt egzotycznych, takich jak struś czy kangur.

Podroby

Podroby to istotny składnik diety BARF. Powinny stanowić od 15 do 25% pożywienia. Są bardzo bogate w witaminy i minerały. Najcenniejsze podroby to:

• wątroba – bogata w witaminy: A, E, D, K i witaminy z grupy B. Zawiera ponadto żelazo, selen, cynk, mangan. Aby nie przedawkować witaminy A, należy pamiętać, by wątroba nie stanowiła więcej niż 5% posiłku;
• serca – zbudowane z mięśnia są niezłym składnikiem diety, zwłaszcza dla zwierząt mających problemy z zaparciami;
• żwacze, czyli te części żołądków przeżuwaczy, w których zachodzą procesy trawienia roślin z udziałem bakterii. Żwacze obniżają pH w żołądku, co korzystnie wpływa na trawienie białek.

Oprócz wymienionych można stosować również nerki, płuca, jelita.

Kości

Kości stanowią kolejny ważny element diety BARF. Są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz wapnia i fosforu (wapń reguluje odpowiedni stosunek mikroelementów). Szpik kostny jest bogaty w witaminy A, D, E, K. Kości podajemy jedynie w stanie surowym i takiej wielkości, aby były bezpieczne dla naszego zwierzęcia. Kości nie mogą stanowić podstawy posiłku. Są psy, którym nie należy podawać kości. Ich brak suplementujemy wówczas odpowiednimi preparatami. Możemy podawać również w takim przypadku skorupki jajek. 

Ryby

Ryby, oczywiście surowe, to jeszcze jeden składnik diety BARF. Zawierają wysokiej jakości białka, nienasycone kwasy tłuszczowe (również z grupy omega-3), witaminę D, jod, selen, fluor, magnez, wapń. Niektóre ryby zawierają tiaminazę. Nadmiar tego enzymu może prowadzić do awitaminozy. Wolne od tiaminazy są: dorsz, flądra, halibut, łosoś, morszczuk, okoń, pstrąg i szczupak. Ryby podajemy psom w całości.

Warzywa i owoce

Warzywa i owoce nie są konieczne w psiej diecie. Można więc je z niej wyeliminować. Niektóre psy jednak lubią mieć je uwzględnione w jadłospisie. Warzywa mogą stanowić do 10% posiłku, owoce – do 5%. Podajemy je najlepiej w takiej formie, by najbardziej przypominała zawartość żołądków zwierząt roślinożernych, rozdrobnione i przemrożone.

Warzywa w diecie psa są źródłem węglowodanów złożonych. Psu możemy podawać sałatę, pietruszkę, jarmuż, marchew, seler, buraki. Nie podajemy cebuli, szczawiu, szpinaku. Owoce są głównym źródłem cukrów prostych i błonnika. Psom możemy podawać wszystkie dojrzałe owoce, zwłaszcza jabłka, banany, maliny, porzeczki. Nie podajemy natomiast winogron. 

Suplementacja w diecie BARF

Ponieważ mięso z chowu przemysłowego różni się od tego pozyskiwanego w naturalny sposób, posiłek psów i kotów należy suplementować. Oto lista podstawowych suplementów stosowanych przy diecie BARF:

• drożdże browarnicze – wpływają na skórę i sierść zwierzęcia, poprawiają równowagę mikrobiologiczną nerek, wzmacniają układ nerwowy (nie podajemy drożdży żywych);
• algi morskie – zapewniają prawidłowe funkcjonowanie tarczycy;
• oleje z ryb – wpływają korzystnie na sierść, wzmacniają odporność, działają przeciwnowotworowo, łagodzą procesy zapalne. Najlepszym wyborem będzie tran lub olej z wątroby dorsza;
• hemoglobina – wyrównuje niedobory żelaza. W diecie kotów to suplement podstawowy;
• tauryna – wspiera pracę serca, wspomaga rozwój ośrodkowego układu nerwowego i siatkówki oka. Niezbędna w diecie kotów.

Oprócz wyżej wymienionych stosujemy również – w zależności od stanu zdrowia psa lub kota – żółtka jaj, ostropest plamisty, MSM, mączkę z małży nowozelandzkich, spirulinę i inne. Niektórzy włączają do diety BARF nabiał w formie serów twarogowych czy jogurtów naturalnych.

Kiedy już zdecydujesz się na dietę BARF dla swego psa lub kota, warto wykonać u zwierzęcia rozszerzone badania krwi oraz podstawowe badanie moczu. Służy to ocenie stanu zdrowia zwierzęcia przed zmianą diety.

Dieta BARF – jadłospis dla psów i kotów

Opracowując dietę BARF dla swojego zwierzęcia, uwzględniamy następujące proporcje jej elementów:

• 60% surowego mięsa plus kości;
• 15% podrobów;
• 15% warzyw i owoców;
• 10% dodatków.

Przykładowy zestaw 1. (z warzywami i owocami)

• Mielone mięso wołowe/cielęce/końskie/baranie/drobiowe z kośćmi 3 kg (30% mielonych kości);
• mix podrobów wołowych/baranich/końskich 1 kg (50% serca, 25% wątroba, 25% nerki);
• mix warzyw i owoców 1 kg. 

Przykładowy zestaw 2. (z mniejszą niż 20% ilością warzyw i owoców)

• Mielone mięso wołowe/cielęce/końskie/baranie/drobiowe z kośćmi 2 kg (30% mielonych kości);
• mieszanka mięsna (dowolny gatunek mięsa) 1 kg;
• żołądki wołowe/baranie 1 kg;
• mieszanka mięsna (dowolny gatunek mięsa) 1 kg.

Przykładowy zestaw 3. (bez warzyw i owoców)

• Mielone mięso wołowe/cielęce/końskie/baranie/drobiowe z kośćmi 3 kg (30% mielonych kości);
• mix podrobów wołowych/baranich/końskich 1 kg (50% serca, 25% wątroba, 25% nerki);
• żołądki wołowe/baranie lub mięso bez kości lub podroby 1 kg.

Cena diety BARF kształtuje się w granicach od 10 do 30 zł za kilogram karmy. Uzależnione jest to od jakości wykorzystanych składników. 

Dieta BARF ma wielu zwolenników. Została opracowana w oparciu o schematy żywienia psów i kotów bliskie naturze. Jest bogata w białko, stanowi doskonałą alternatywę dla alergików. Jest ponadto zdrowa dla zębów i dziąseł zwierząt. Z drugiej strony, przygotowanie posiłków pochłania dużo czasu i wymaga sporo wiedzy na temat zdrowego żywienia naszych zwierząt. Dieta BARF może też być niebezpieczna, zwłaszcza wtedy, gdy stosujemy mięso niewiadomego pochodzenia. Dlatego jeśli zdecydowałeś się na żywienie psa i kota metodą BARF, zasięgnij najpierw porady u zwierzęcego dietetyka lub lekarza weterynarii.