Biczogon to rodzaj jaszczurek należących do rodziny agamowatych. W jego obrębie występuje wiele gatunków biczogonów, wśród których chyba najpopularniejsze są m.in. biczogon egipski (Uromastyx aegyptia) i biczogon afrykański (Uromastyx acanthinura). Choć poszczególne gatunki nieco różnią się od siebie – przede wszystkim wielkością, do której należy właściwie dobrać rozmiar terrarium – większość z nich ma bardzo zbliżony tryb życia, wymagania co do diety i warunków przestrzeni, w której bytują. Nie wiesz, czy biczogon jest dobrym kandydatem na domowego pupila? Dowiedz się więcej!
Biczogon (uromastyx) – podstawowe informacje
Biczogony, należące do rodziny agamowatych, są jaszczurkami pustynnymi, które naturalnie występują na terenach od północy Afryki aż po południowo-zachodnie obszary Azji. To gady roślinożerne, które prowadzą dzienny tryb życia. Świetnie znoszą gorącą pustynną aurę. Niestraszna jest im temperatura nawet ponad 50°C. Z kolei nocą, gdy robi się znacznie chłodniej i swoją aktywność rozpoczynają zagrażające im drapieżniki, uromastyxy skrywają się w głębokich norach o długości nawet kilku metrów, które samodzielnie wykopują w twardej, suchej ziemi.
Biczogon – wygląd
Choć istnieje wiele gatunków uromastyxów, które różnią się od siebie przede wszystkim wielkością i ubarwieniem, wszystkie charakteryzują się długim, płaskim ogonem, wyposażonym w kolce, który przypomina bicz bądź bat. Ogon ten jest podstawowym narzędziem obrony jaszczurek. Ponadto gady te, niezależnie od rozmiaru, cechują duże, silne łapy zakończone równie dużymi, mocnymi pazurami, które stanowią nieocenione narzędzie do kopania nor. Największy z gadów tego rodzaju, biczogon egipski, może liczyć nawet ponad 70 cm długości. Jedne z najmniejszych, jak np. biczogony omańskie, nie przekraczają zazwyczaj długości około 26 cm.
Usposobienie biczogona
Biczogony, ze względu na charakterystyczny, „groźny” wygląd, bywają niejednokrotnie odrzucane jako potencjalni pupile przez osoby dopiero rozpoczynające swoją przygodę z gadami. Tymczasem to duży błąd. Są to bowiem zwierzęta stosunkowo spokojne, przyjazne i łagodne. Myli się jednak ten, kto sądzi, że jaszczurki te całymi dniami wygrzewają się w blasku słońca (lub lampy) i nic nie robią. W przeciwieństwie do wielu swoich krewnych są wyjątkowo aktywne, lubią „zwiedzać” i wykonywać rozmaite akrobacje, wspinając się po gałęziach.
Biczogon – jaszczurka, która nie pije!
Biczogony są jaszczurkami pustynnymi. Aby przeżyć w trudnych warunkach, jakie panują na suchej, gorącej pustyni, musiały przystosować się do zaspokajania potrzeby nawodnienia poprzez pobieranie wody niemal w całości z pokarmu. Woda jest potrzebna wyłącznie jaszczurkom chorym, osłabionym oraz samicom, które złożyły jaja. Poza tymi sytuacjami zbyt duża jej ilość i za wysoka wilgotność powietrza mogą wręcz… zaszkodzić!
Dieta biczogona
Dietę tej pięknej jaszczurki stanowi pokarm roślinny. W związku z tym przez niemal całą wiosnę, lato i sporą część jesieni opiekun tego roślinożercy nie musi ponosić kosztów z tytułu żywienia, bo może karmić swojego pupila roślinami z ogródka czy łąki, jak np. dzikie chwasty i zioła, liście i kwiaty wielu gatunków roślin. W okresie zimowym także nie trzeba martwić się o duże wydatki, bo większość biczogonów to niewielkich rozmiarów osobniki, które potrzebują niewielkiej ilości pokarmu. Choć zdarza się, że w naturze uromastyx czasem je pokarm zwierzęcy, jak np. drobne owady, nie ma potrzeby zakupu owadów karmowych, bo podstawą diety powinny być rośliny.
Terrarium dla biczogona
Wielkość terrarium jest oczywiście uzależniona od rozmiaru jaszczurki. Nawet jednak w przypadku mniejszych gatunków terrarium nie powinno być mniejsze niż 100 cm wysokości, 50 cm szerokości i głębokości. Ze względu na to, że uromastyxy są zwierzętami pustyni, wyposażenie terrarium w wodę jest zbędne. Musi ono natomiast posiadać dobrej jakości świetlówkę UVB:
- bezpośrednio pod źródłem ciepła temperatura powinna wynosić około 55°C;
- w okolicach nory (podłoże powinno być wykonane z piasku i włókna kokosowego) około 30°C;
- w pozostałych miejscach 35°C.
Nowoczesne wyposażenie do terrarium pozwala bez trudu osiągnąć ten efekt. Konieczne jest zapewnienie dobrej wentylacji, ponieważ terrarium powinno być suche. Warto utrzymywać wilgotność powietrza w granicach 25–35% w ciągu dnia i 50% w nocy.
Uromastyx dla początkujących – tak czy nie?
To wyjątkowe zwierzę zdecydowanie warte jest polecenia. Jak każdym pupilem, także biczogonem musisz się właściwie zająć, poświęcić mu czas i uwagę, nie jest bowiem całkowicie „bezobsługowy”. Niemniej, w przeciwieństwie do wielu innych jaszczurek, jest on stosunkowo łatwy i niewymagający w hodowli. Nie musisz posiadać wybitnie specjalistycznej wiedzy, aby stworzyć i utrzymać biotop. Wystarczy, że porozmawiasz z hodowcami i przeczytasz kilka prostych poradników.
Ze względu na to, że wilgotność powietrza w terrarium dla uromastyxa jest niewielka i nie ma w nim wody, istnieje równie niewielkie ryzyko rozwoju niebezpiecznych grzybów czy pleśni. Odchody gada szybko zasychają, dlatego nie musisz martwić się o nieprzyjemne zapachy. Ze względu na to, że masz do czynienia z jaszczurką roślinożerną, która je różne warzywa, liście, kwiaty, a nawet ziarna i nasiona, nie musisz podawać owadów – dla wielu osób jest to bariera „nie do przeskoczenia”. Nie każdy godzi się bowiem na to, aby trzymać w domu owady karmowe, takie jak np. karaczany.
Biczogon tylko dla „zamożnych”?
Wiele osób, choć zachwyca się jaszczurkami, nawet nie myśli, by uczynić je domowymi pupilami. Wciąż bowiem pokutuje przekonanie, że terrarystyka jest bardzo kosztownym hobby. Na szczęście nie w przypadku każdego gada. Największy wydatek czeka cię na początku, ponieważ musisz zakupić terrarium i niezbędne wyposażenie. Późniejsze utrzymanie biczogona jest dość tanie – przez większą część roku możesz żywić go produktami, które znajdziesz we własnym ogródku lub/i na okolicznych łąkach. Oczywiście raz na jakiś czas należy wymienić poszczególne elementy wyposażenia na nowe.
Jeśli od dłuższego czasu marzysz o tym, aby mieć w domu jakiegoś gada hodowlanego, uromastyx może okazać się najlepszym rozwiązaniem, szczególnie w sytuacji, gdy dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z tego rodzaju zwierzętami. Bardzo istotne jest to, aby nabyć pupila pochodzącego z hodowli profesjonalnej. Najlepszym rozwiązaniem jest zakup młodego osobnika. Jeśli natomiast zdecydujesz się na zaproszenie pod swój dach dorosłego osobnika, upewnij się, że dobrze reaguje na ludzi, nie wykazuje zachowań agresywnych, jest zdrowy.