Sikorka bogatka zwyczajna – poznaj ją lepiej!

Sikorka bogatka to jeden z lepiej znanych i łatwo rozpoznawalnych, bo bardzo charakterystycznych ptaków, które zamieszkują tereny Polski. Jest to bardzo lubiane zwierzątko, które chętnie zbliża się do człowieka i często decyduje się budowę gniazda w jego bliskim sąsiedztwie. Choć w Polsce bogatka zwyczajna objęta jest ścisłą ochroną gatunkową, zaliczana jest do gatunków najmniejszej troski, ponieważ jej liczebność jest naprawdę imponująca. Co jeszcze musisz wiedzieć o tym niewielkim ptaszku? Poznaj fakty i ciekawostki!

Sikorka bogatka – nazwa

Popularna „sikorka” to tak naprawdę bogatka zwyczajna (Parus major), nazywana również sikorą bogatką lub po prostu bogatką. Określanie tego ptaka mianem sikorki jest tak powszechne, że wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest to błędna nazwa. Skąd zatem to zdrobnienie? Być może właśnie stąd, że jest to nieduży i sympatycznie wyglądający ptaszek, który potrafi poprawić humor w nawet najbardziej pochmurny, zimowy dzień, gdy przylatuje do karmnika skubnąć nieco słoninki. 

Sikorka bogatka – wygląd

Sikorka bogatka, choć niewielka, należy do największych ptaków z rodziny sikor występujących na terenie Europy. Długość ciała dorosłego osobnika waha się pomiędzy 14 a 16 cm. Rozpiętość skrzydeł to około 22 cm. Ptak ten waży przeciętnie od 20 do 30 g. Niemal każdy wie, jak wygląda sikorka bogatka. Jej ubarwienie jest bardzo charakterystyczne, trudno pomylić ją z jakimkolwiek innym ptakiem:

• wierzch ciała ma oliwkową barwę;
• tzw. pokrywy skrzydłowe odznaczają się szaroniebieskim kolorem z białym prążkiem;
• same skrzydła i ogon mają czarnoszarą barwę;
• żółty spód ozdobiony jest podłużną, czarną pręgą;
• na lotkach występuje biała, poprzeczna pręga.

Od Redakcji:

Wiele osób myli bogatkę z modraszką, czyli inną sikorą występującą w Polsce. Podstawową różnicą jest wygląd brzuszka – o ile bogatka ma czarny pas biegnący przez pierś i brzuch oraz krawat, o tyle modraszka ma tylko krótki czarny pasek na brzuchu. U modraszki występuje opaska na oku i błękitna czapeczka z białym czołem i policzkami. Z kolei bogatka ma biały policzek, ale na głowie czarny hełm!

Oczy bogatki są ciemnobrązowe, ma ona czarny dziób i szaroniebieskie nogi, silne i stosunkowo długie. 

Sikorka bogatka – wygląd a płeć

Dymorfizm płciowy w przypadku sikorki bogatki istnieje, ale nie jest mocno zaznaczony. Samiec ma nieco dłuższy i szerszy czarny pasek na piersi i brzuchu, który ciągnie się od gardła do podogonia. Co istotne, jest on nieprzerwany. Z kolei samice cechują się węższym paskiem, który zazwyczaj jest przerwany. Po wielkości ptaka nie sposób rozpoznać płci, ponieważ samiec i samica osiągają podobne rozmiary. 

Sikorka bogatka – wygląd młodych sikorek

Młode bogatki odznaczają się nieco bledszym odcieniem upierzenia niż dorosłe osobniki. Czarne fragmenty ciała występujące u dorosłych przybierają u młodych barwę brązową. Ich policzki są lekko żółtawe, a spód matowo-żółty. Czarny pasek na policzku i brzuchu dopiero się kształtuje. Poza tymi kilkoma różnicami młode nie odbiegają bardzo wyglądem od dorosłych ptaków. 

Sikorka bogatka – głos

Posłuchaj, jak śpiewa sikorka bogatka.

Sikorka bogatka – występowanie

Bogatka jest ptakiem zamieszkującym bardzo rozległe obszary świata. Znaleźć ją można w takich miejscach jak m.in.:

• większość obszarów Europy;
• część Azji (w strefie umiarkowanej i w obszarach cieplejszych, nie występuje w wyższych partiach gór);
• północno-zachodnia Afryka.

Sikory bogatki należą w większości do ptaków, które prowadzą osiadły tryb życia. Tylko nieliczne z nich decydują się na wędrowanie. 

Sikora bogatka w Polsce

Bogatka, tuż obok poczciwych wróbli i skowronków, jest jednym z najliczniej występujących ptaków w Polsce. W 2018 roku jej populacja przekraczała 5 mln! I co istotne, gatunek ten, zgodnie z obserwacjami ornitologów, cechuje się wzrostowym trendem populacji. Pomimo tego, że sikorka bogatka występuje na terenie całego kraju, najliczniej pojawia się na Śląsku i w Karpatach. Na terenach górskich można ją spotkać do wysokości 1200 m n.p.m.

Większość sikorek bogatek pozostaje w Polsce na zimę. Te, które odlatują, robią to zazwyczaj we wrześniu i październiku. W ich miejsce przylatują sikorki z krajów skandynawskich. Dlatego, obserwując zimą sikorkę, która delektuje się słoniną, nie możesz mieć pewności, czy to rodzimy ptak, czy „turysta”, który jest tu tylko przelotem. 

Sikorka bogatka – warunki zamieszkania

Sikorka coraz częściej obserwowana jest w bliskim sąsiedztwie człowieka. Chętnie zamieszkuje zadrzewione obszary, takie jak:

• parki;
• ogrody;
• sady;
• inna zieleń miejska.

Najchętniej wybiera na swoje lokum dziuple drzew mieszanych i liściastych. Może jednak gniazdować na terenach bez drzew, jeśli tylko ma do dyspozycji odpowiednie miejsce na urządzenie gniazda, jak np. budka lęgowa. Jej zasięg występowania jest dużo większy niż innych ptaków z rodziny sikor. Bogatka nie boi się człowieka, bez obaw się do niego zbliża, zwłaszcza zimą, gdy ma możliwość skorzystania z pozostawionego przez niego pokarmu. 

Sikorka bogatka – żywienie

Mówiąc, że ktoś je „jak ptaszek”, mamy na myśli, że zjada bardzo niewiele. Nijak ma się to do faktycznego stanu rzeczy, bowiem sikorka bogatka jest w stanie zjeść w ciągu dnia tyle, ile… sama waży! W praktyce oznacza to, że potrafi zjeść nawet od 130 do 200 owadów, w zależności od ich wielkości. To właśnie one są podstawą jej diety. Uwielbia dorosłe owady, jak też larwy i jaja. Nie pogardzi też pająkami i pokarmem roślinnym (zarówno nasionami roślin oleistych, jak i owocami), gdy nie ma dostępu lub ma ograniczony dostęp do owadów, szczególnie w okresie zimowym. Co ciekawe, sikorka bogatka:

• w ciągu godziny może zjeść ponad 20 owadów;
• w ciągu doby jest w stanie odwiedzić około tysiąc drzew;
• wraz ze swoją rodziną przez okres lata może zjeść nawet 75 kg owadów (około 3 mln!);
• jeśli nie ma dostępu do pokarmu, jest skłonna zjeść… inne niewielkie ptaki i nietoperze!

Od Redakcji:

Jeśli zdecydujesz się na dokarmianie sikorki bogatki i innych ptaków w okolicy, pamiętaj, aby robić to regularnie aż do końca zimy! Ptaki przyzwyczajają się do swoich stołówek i liczą na nie przy dużej ilości śniegu czy silnym mrozie.

Pomimo tego, że sikorka bogatka wygląda na słodkiego, uroczego ptaszka, ornitolodzy są zgodni, że jest ona „krwiożerczą bestią”. 

Sikorka bogatka – rozmnażanie

Okres lęgowy sikorki bogatki rozpoczyna się zazwyczaj końcem kwietnia i trwa do początku lipca, natomiast ptaki łączą się w pary już w marcu i są to pary monogamiczne. W ciągu roku odbywają się dwa lęgi, w trakcie których sikorka składa do 14 jaj. Są one następnie wysiadywane przez około 2 tygodnie. Młode zaczynają wylatywać z gniazda po około 3 tygodniach. Do tego czasu samiec pomaga samicy dokarmiać pisklęta. 

Sikorka bogatka – ochrona

Ptak ten jest objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową, choć należy do gatunków najmniejszej troski. Wedle szacunków europejska populacja bogatek może liczyć nawet ponad 200 mln osobników. 

Sikorka bogatka potrafi zdobyć serce każdego, kto ją pozna. Cechuje się intrygującym wyglądem i urzeka tym, że wcale nie boi się ludzi. Chętnie przebywa w pobliżu ludzkich domostw i częstuje się pozostawionym przez człowieka prowiantem. Kiedy następnym razem ją zobaczysz, poświęć chwilę i przyjrzyj się jej dokładnie!