Gil zwyczajny (Pyrrhula pyrrhula) – jak go rozpoznać, gdzie żyje, co je?

Znaczenie gila w ekosystemie i jego charakterystyczne cechy

Gil, będący częścią rodziny łuszczakowatych, odgrywa ważną rolę w ekosystemie. Na terenie Polski został objęty ochroną gatunkową. To ptak zazwyczaj większy od wróbla (długość jego ciała to około 17 cm), z grubym, mocnym i stożkowatym dziobem. Potrafi skutecznie żerować na nasionach chwastów czy młodych pędach, co przyczynia się do kontroli ich liczebności. Ubarwienie tego ptaka jest dość wyraziste. Wyróżnia się czarną czapeczką dekorującą wierzch głowy oraz białą pręgą na skrzydłach, co nadaje mu wyjątkowego charakteru.

Ciekawym aspektem gatunku jest dymorfizm płciowy, który sprawia, że samce mają nieco inny wygląd niż samice. Samiec gila zazwyczaj ma niebieskoczarny grzbiet i biały kuper, natomiast samica jest nieco mniej wyrazista, z barwami bardziej stonowanymi, podobnymi do samic wielu innych gatunków ptaków. Jej grzbiet jest brązowawy, a kolor upierzenia piersi mniej wyrazisty niż u samczyków (mających jaskrawoczerwone pióra).

Podgatunki gila – to trzeba wiedzieć

Gil zwyczajny to tylko jeden z podgatunków tego małego ptaka. W przyrodzie wprowadzono rozróżnienie na 9-10 rodzajów. Poszczególne podgatunku żyją w różnych rejonach świata. Podgatunki gila to:

• gil zwyczajny (Pyrrhula pyrrhula);
• gil siwy (Pyrrhula pyrrhula cineracea);
• gil czerwonolicy (Pyrrhula pyrrhula griseiventris);
• Pyrrhula pyrrhula pileata;
• Pyrrhula pyrrhula europaea;
• Pyrrhula pyrrhula iberiae;
• Pyrrhula pyrrhula rossikowi;
• Pyrrhula pyrrhula caspica;
• Pyrrhula pyrrhula cassinii;
• Pyrrhula pyrrhula rosacea (niekiedy bywa wliczany do podgatunku gila czerwonolicego). 

Środowisko życia gila i jego zwyczaje żerowania

Gil preferuje siedliska o gęstym poszyciu, które obejmują zarówno bory oraz gęste lasy, jak i parki czy sady. Latem jest dość płochliwy, ale zimą trzyma się blisko siedlisk ludzkich. Prowadzi częściowo osiadły tryb życia – może migrować w miejsca, gdzie znajduje więcej jedzenia.

Podczas poszukiwania pokarmu, gil jest gatunkiem, który z łatwością przystosowuje się do różnych diet. Ptak ten jest znanym wszystkożercą. Choć jego dieta składa się z nasion, chętnie zjada także owady i pająki. Żeruje stadnie, wiosną, kiedy na drzewach i krzewach leśnych pojawiają się zawiązki liści. Żywi się również pączkami drzew.

Charakterystyka lęgów i opieka nad potomstwem

Okres lęgowy gila to moment pełen zaangażowania zarówno samca, jak i samicy. Gniazda, które budują samice, są często ukryte wśród gałęzi drzew liściastych lub iglastych na wysokości od 1,5 do 6 m nad ziemią. Zapewniają w ten sposób pisklętom ochronę i bezpieczeństwo. Samica gila składa jaja i zajmuje się ich wysiadywaniem, natomiast samiec wciela się w strażnika, dbając o to, aby nieprzyjaciele nie zbliżali się do gniazda.

Po wykluciu pisklęta są karmione przez obydwoje rodziców, którzy przynoszą im różnorodny pokarm, od małych owadów po nasiona. W tym czasie młode ptaki uczą się również podstawowych umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia: latania czy poszukiwania pokarmu.

Jaka jest długość życia gila?

Gil zwyczajny może dożyć nawet 15 lub 17 lat. Jednak długość życia tego ptaka w naturalnym środowisku często jest krótsza, głównie ze względu na różnego rodzaju zagrożenia. Należą do nich drapieżniki czy trudności związane z poszukiwaniem pożywienia, zwłaszcza w okresie zimowym. Ważnym aspektem w zwiększeniu szansy na długie życie gila jest znalezienie odpowiedniego, a zwłaszcza bezpiecznego miejsca do zbudowania gniazda oraz dostępność odpowiedniej ilości pokarmu. Dlatego też ochrona naturalnych siedlisk tego ptaka jest tak ważna dla zachowania jego populacji.

Migracje i rozmieszczenie populacji

Gil jest gatunkiem, który można spotkać w wielu regionach Europy i Azji. Nie zamieszkuje regionów śródziemnomorskich – ptaki te są za to obecne w Turcji, docierają również do Kamczatki i Japonii. O interesującej dynamice tego gatunku świadczy fakt, że część ptaków migruje zimą. Przemieszczają się one w okresie od października do listopada w poszukiwaniu bardziej sprzyjających warunków i dostępności pokarmu. Jest to gatunek najmniejszej troski, co oznacza, że obecnie nie jest zagrożony wyginięciem – ale w Polsce został objęty ochroną! Monitorowanie jego liczebności i zachowania jest niezbędne, aby zapewnić jego przetrwanie w przyszłych pokoleniach.

Podsumowując, gil to fascynujący przedstawiciel ptasiej rodziny, który zasługuje na uwagę każdego miłośnika przyrody. Jego różnorodne ubarwienie, niezwykłe zachowania i umiejętność adaptacji do różnorodnych siedlisk sprawiają, że jest to ptak, który zasługuje na większe zainteresowanie i ochronę. Zachęcamy do dalszego odkrywania świata tego niezwykłego zwierzaka, który jest doskonałym przykładem bogactwa i różnorodności świata natury.