Laboratoria niemieckie analizują pobrane próbki wody oraz martwe ryby z Odry. Uważa się, że przyczyn obecnego stanu rzeczy jest kilka. 15 sierpnia Minister Środowiska Brandenburgii Axel Vogel oznajmił, iż prace nad ustalaniem przyczyny pogorszenia jakości wody w Odrze potrwają kilka kolejnych dni. Niemieccy eksperci sprawdzają, jakie substancje mogły przedostać się do rzeki. Jak do tej pory, niemieckie laboratorium nie potwierdziło, że do skażenia mogło dojść za sprawą mezytylenu, czyli toksycznego rozpuszczalnika. Równie ważne jest dokładne przebadanie śniętych ryb, np. pod kątem obecności metali ciężkich (rtęci) – strona polska wykluczyła taką przyczynę ich masowego zatrucia.
Połączone siły w poszukiwaniu przyczyn śnięcia ryb w Odrze
Jak informują media, w polskich laboratoriach trwają obecnie prace nad poszukiwaniem ponad 300 różnych substancji, które mogły spowodować masowe wymieranie ryb. Nie wyklucza się, że mogły to być również środki owadobójcze. Eksperci zgadzają się co do jednego – przyczyn katastrofy ekologicznej może być kilka. Jak zauważają, sprzyjającym czynnikiem jest susza i panujące upały, a co za tym idzie niski stan wód. Uszkodzony ekosystem to nie tylko martwe ryby, ale zwierzęta żyjące nad wodą, szukające tam pożywienia. Kolejnym gatunkiem, który ucierpiał są bobry. W celu zapobieżenia przedostawaniu się śniętych ryb do morza utworzono specjalne bariery – decyzję o konieczności ich powstania podjęły wspólnie ministerstwa ochrony środowiska Polski i Niemiec.
W zwalczanie skutków katastrofy po polskiej stronie zaangażowanych zostało 450 strażaków, którzy wyławiają śnięte ryby i stawiają zapory. 2,5 tys. strażaków i policjantów stale monitoruje sytuację wzdłuż Odry. Aby sytuacja nie pogorszyła się, konieczne jest wyłowienie wszystkich padniętych ryb. Od 12 sierpnia obowiązuje zakaz wstępu do rzeki w województwie zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim.
Śnięte ryby – co mówią eksperci?
Pierwsze sygnały o pojawianiu się śniętych ryb, a także martwych bobrów i ptaków zaczęły pojawiać się już pod koniec lipca. Początkowo jednaki nie uznawano tego za poważny problem. Inspektorat Ochrony Środowiska rozpoczął jednak badanie wody i wyłowionych ryb. Zaczęły pojawiać się kolejne informacje o możliwej przyczynie katastrofy. Najpierw była to wiadomość o wysokim stężeniu rtęci, a następnie o zwiększonych ładunkach soli w rzece. Potwierdzono, że obecnie poziom zasolenia wody w Odrze jest wysoki, to z kolei może aktywować inne substancje toksyczne, które znajdują się w wodzie lub w osadzie dennym, jak twierdzi minister środowiska. Sprawdzono także, czy w ostatnim czasie nie były dokonywane zrzuty wody, które mogłyby prowadzić do rozcieńczenia zawartych w wodzie zanieczyszczeń. Poziom wody zwiększył się w ostatnim czasie na skutek intensywnych opadów deszczu w Czechach, było to jednak zjawisko chwilowe, które uznano za nieznaczące w tym przypadku.
Czym jest zjawisko śnięcia ryb? Kiedy mamy z nim do czynienia?
Śnięcie ryb jest zazwyczaj zjawiskiem występującym masowo, nazywanym inaczej progiem letalnym. Oznacza stan fizjologiczny, w którym ryba żyje, ale nie może już powrócić do aktywności biologicznej, nawet po usunięciu szkodliwych czynników. Wśród przyczyn powodujących śnięcie ryb można wymienić:
- brak odpowiednie ilości tlenu w wodzie, spowodowany np. zbyt wysokimi temperaturami, zbyt małą ilością światła w zbiorniku;
- choroby zakaźne i pasożyty;
- zanieczyszczenie wody niebezpiecznymi substancjami.
Śnięcie ryb oznacza poważne problemy w danym środowisku, jest widoczną oznaką tzw. stresu środowiskowego i zawsze oznacza konieczność zbadania przyczyny masowego wymierania gatunków. Te same czynniki wpłyną z pewnością niekorzystnie na inne zwierzęta, rośliny, a także na sposoby korzystania z wody.
Śnięte ryby w Odrze uznane zostało za katastrofę ekologiczną, a eksperci wciąż próbują znaleźć odpowiedź na pytanie, jak do niej doszło. Prace trwają przez 24 godziny każdego dnia – czy za wymieranie ryb odpowiedzialny jest jakiś związek chemiczny, który przedostał się do wody? Wszyscy mają nadzieję poznać odpowiedź jak najszybciej.