Żubr jest doskonale przystosowany do życia w środowisku leśnym. Stada składają się zarówno z samców, jak i samic, a młode cielęta rodzą się zazwyczaj wiosną. Żubr jest roślinożercą, żywi się szeroką gamą traw, ziół i krzewów, a także korą drzew. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!
Żubr – podstawowe informacje
? Masa ciała | samice od 320 do 650 kg, samce od 440 do 920 kg |
? Rozmiary | samice ok. 152 cm w kłębie, samce ok. 172 cm w kłębie |
❤️ Długość życia | samce do 20 lat, samice do 25 lat |
⭐️ Tryb życia | tworzą stada z młodymi; starsze samice i samce mogą prowadzić samotniczy tryb życia |
? Pożywienie | rośliny zielne, trawy, kora drzewa, gałęzie, pędy, liście, turzyce |
? Szybkość | do 40 km/h |
Systematyka – żubry nizinne i inne podgatunki oraz linie
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 2 Systematyka – żubry nizinne i inne podgatunki oraz linie](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/systematyka-zubry-nizinne-i-inne-podgatunki-oraz-linie.jpg)
Współcześnie wyróżnia się dwie linie żubrów:
- nizinną (LB);
- nizinno-kaukaską (LC).
W Polsce populacja nizinno-kaukaska występuje w Bieszczadach. Reszta stad należy do populacji nizinnej.
Historia żubrów
Żubr dzielił się na trzy podgatunki:
- żubr białowieski (nizinny);
- żubr karpacki (węgierski) – wymarły;
- żubr kaukaski (górski).
Warto przy tym zaznaczyć, że żubr kaukaski przez część specjalistów uważany jest za osobny gatunek.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 3 Historia żubrów](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/historia-zubrow.jpg)
Żubry nizinne przed I wojną światową zamieszkiwały w stanie dzikim tylko Puszczę Białowieską. Po 1920 wszystkie osobniki tej populacji zostały wybite. Jej odtworzenie jest zasługą introdukcji zwierząt z grupy trzymanej w niewoli.
Żubry karpackie żyły prawdopodobnie na terenie Siedmiogrodu i południowych Karpat. Uważa się, że wymarły w XVIII lub XIX wieku. Obecnie nie ma też już na świecie żubrów czystej krwi kaukaskiej. Ostatni przedstawiciel tego podgatunku zginął w 1927 roku.
Żubr – jak wygląda? Czym się charakteryzuje?
Żubr to największy ssak lądowy w Europie, o maksymalnej długości ciała 3,5 m. Jego sierść jest gęsta i brązowa, z jaśniejszymi plamami na nogach, głowie oraz podbrzuszu. Jego wysokość w kłębie dochodzi do 188 cm. Jest masywny i rogaty. Jego charakterystyczna cecha to wyraźnie widoczny garb na kręgosłupie.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 4 Żubr – jak wygląda? Czym się charakteryzuje?](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/zubr-jak-wyglada-czym-sie-charakteryzuje.jpg)
Zwierzę ma małe oczy osadzone na dużej i ciężkiej głowie. Jego krótkie rogi są zagięte do środka i skierowane do góry. Szyja żubra jest krótka i gruba.
U samców widać dużą dysproporcję między przednią a tylną częścią ciała. Przód jest masywny i szeroki, z wyraźnym garbem, porośnięty długą, kudłatą grzywą. Tył jest stosunkowo mały i pokryty krótką sierścią. Samice są mniejsze, z mniej wydatnym garbem i bardziej proporcjonalną sylwetką.
Tryb życia oraz występowanie żubrów
Żubr żyje w mieszanych stadach, które przemierzają łąki i lasy. Stado może liczyć do 30 osobników. Żubry zasiedlają lasy mieszane, w których występują podmokłe polany. Żubr zamieszkiwał niegdyś duże obszary Europy Środkowej i Wschodniej, ale jego populacja została zdziesiątkowana przez polowania i utratę siedlisk. W stanie dzikim pod koniec XX wieku i na początku XXI wieku zwierzęta te występowały w:
- Polsce;
- Rosji;
- Litwie;
- Słowacji;
- Ukrainie;
- Niemczech;
- Białorusi.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 5 Tryb życia oraz występowanie żubrów](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/tryb-zycia-oraz-wystepowanie-zubrow.jpg)
Starsze wiekiem samce i samice często żyją samotniczo, poruszając się bez stada. Żubr jest największym ssakiem lądowym w Polsce.
Grupa osobnicza i rozmnażanie żubrów
Samice (krowy) dojrzewają płciowo w drugim lub trzecim roku życia. Przeważnie rok później rodzą potomstwo. Samce (byki) osiągają dojrzałość w trzecim roku. U samic ruja przeważnie trwa od sierpnia do października. W czasie jej trwania przez dwa do trzech dni samicy towarzyszy jeden samiec, który odpędza inne osobniki.
Ciąża trwa około 9 miesięcy. Samica zazwyczaj rodzi jedno młode raz na dwa lata. Młode żubry po narodzinach ważą 16–35 kg.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 6 Grupa osobnicza i rozmnażanie żubrów](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/grupa-osobnicza-i-rozmnazanie-zubrow.jpg)
Żubry tworzą stada. Krowy włączają do nich potomstwo na kilka dni po porodzie. Zwierzęta te mogą być agresywne w stosunku do człowieka w trakcie okresu rozrodczego.
Czym żywi się żubr?
Żubr jest roślinożercą i żywi się szeroką gamą traw, ziół, krzewów, a nawet korą drzew. Zimą żubr często przekopuje się przez śnieg, aby znaleźć pożywienie. Uzupełnienie jego diety stanowią pędy niektórych drzew i krzewów oraz kora. Ponadto zimą spożywa żołędzie.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 7 Czym żywi się żubr?](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/czym-zywi-sie-zubr.jpg)
W niektórych miejscach jest praktykowane zimowe dokarmianie wolnych populacji żubrów. Udostępnianie im pokarmu ogranicza ich śmiertelność. Z drugiej strony taka praktyka może stanowić zagrożenie, ponieważ wokół miejsc dokarmiania zbierają się duże stada, a to niestety może sprzyjać przenoszeniu się chorób.
Ochrona żubra. Jak można ratować jego liczebność?
Żubr jest gatunkiem zagrożonym, a jego populacja stale maleje z powodu polowań, utraty siedlisk i chorób. Gatunek ten jest wpisany na Czerwoną Listę Gatunków Zagrożonych IUCN.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 8 Ochrona żubra. Jak można ratować jego liczebność?](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/ochrona-zubra-jak-mozna-ratowac-jego-liczebnosc.jpg)
Rząd podjął wysiłki w celu ratowania żubra w Polsce, tworząc kilka parków narodowych i rezerwatów przyrody, gdzie żubry mogą swobodnie wędrować. Istnieje również kilka programów hodowli w niewoli, które mają na celu zwiększenie populacji polskich żubrów. Pomimo tych starań jest on nadal zagrożony przez kłusownictwo i niszczenie siedlisk, a jego przyszłość jest niepewna.
Liczebność żubrów w Polsce
Według inwentaryzacji gatunku, przeprowadzonej w grudniu 2020 roku, w Polsce było 2316 żubrów. Wiadomo, że w samym BPN, który jest najsilniej zaangażowany w ochronę przyrody i tego gatunku, znajdowało się w grudniu 2021 roku 779 osobników, czyli o 64 więcej niż w poprzednim roku.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 9 Liczebność żubrów w Polsce](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/liczebnosc-zubrow-w-polsce.jpg)
Inne statystyki na rok 2020 przedstawiały się następująco:
- Puszcza Knyszyńska – 214 osobników;
- Puszcza Borecka – 128 osobników;
- Puszcza Augustowska – 17 osobników;
- stada w zachodniej Polsce – ok. 334 osobniki, z czego ok. 30 w zachodniopomorskim, w Nadleśnictwie Mirosławiec Lasów Państwowych;
- Bieszczady – 707 żubrów; to jedyna populacja nizinno-kaukaska w Polsce.
Dodatkowo nowe stada żubrów introdukowane są na rozmaite tereny otwarte, takie jak Lasy Janowskie czy Puszcza Romnicka.
W Polsce prowadzona jest też specjalna Księga Rodowodowa Żubrów, które obejmuje osobniki pod ścisłą ochroną na wolności, jak i te w ZOO, zagrodach i hodowlach. W niewoli, dla ratowania gatunku, żyje obecnie ponad 200 żubrów.
Żubr europejski – zdjęcia
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 10 żubr dwa duże żubry idą przez śnieg w tle las](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/zubr-dwa-duze-zubry-ida-przez-snieg.jpg)
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 11 żubr dwa osobniki stoją na leśnej drodze](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/zubr-dwa-zubry-na-lesnej-drodze.jpg)
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 12 żubr krowa z młodym stoją na śniegu](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/zubr-krowa-z-cielakiem-stoja-na-sniegu.jpg)
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 13 żubr stoi przodem do aparatu na śniegu w tle las](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/zubr-stoi-przodem-do-kamery-na-sniegu-w-tle-las.jpg)
Żubr – ciekawostki o gatunku
- Żubr jest zwierzęciem wolno poruszającym się, co sprawia, że jest podatny na ataki drapieżników takich jak wilki. Aby się chronić, żubr często tworzy linię z członkami stada, a największe i najsilniejsze byki tworzą zewnętrzną granicę.
- Dwutaktowy ruch kończyn przednich zapobiega wpadnięciu w bagnisty teren.
- Współczesna populacja żubra została odtworzona z 12 osobników przebywających w ogrodach zoologicznych.
- Żubr został umieszczony na licznych herbach miast, instytucji i rodzin. Samiec jest częściej przedstawiany z uwagi na swoją siłę, męstwo i odwagę. Wiele miast położonych na Białorusi i Podlasiu ma w herbie żubra z racji jego występowania na danym obszarze geograficznym.
- W osadzie Zwierzyniec można zobaczyć pomnik żubra, który został odsłonięty jesienią 2014 roku w ramach obchodów 85. rocznicy restytucji żubra w Białowieskim Parku Narodowym. Pomnik wykonano z brązu. Waży ponad 800 kg.
![Żubr europejski (Bison bonasus) – co warto wiedzieć o królu puszczy? 14 Żubr – ciekawostki o gatunku](https://zwierzaki.pl/wp-content/uploads/2022/12/zubr-ciekawostki-o-gatunku.jpg)
Żubr jest świetnie przystosowany do poruszania się po zalesionych, podmokłych terenach. Ma dobry węch, który wykorzystuje do poszukiwania pożywienia. Jest gatunkiem zagrożonym z powodu polowań, utraty siedlisk i chorób. Jego maksymalna prędkość wynosi 40 km/h. Długość życia tego zwierzęcia w warunkach naturalnych wynosi do 25 lat, a w niewoli – do 40 lat.