Wół – symbol odporności i wytrwałości

Wół jest zwierzęciem o długiej i interesującej historii. W średniowieczu wołów używano do orki sprzężajnej (później ich miejsce zajęły konie). Od lat były używane do pracy jako zwierzęta pociągowe lub do transportu towarów. Ich siła była kluczowa dla ludzi – od starożytności pomagały ludziom uprawiać pola, budować miasta i rozwijać handel. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!

Wół – podstawowe informacje

Historia woła

Woły były pierwszymi zwierzętami udomowionymi przez człowieka – jest to czynnik decydujący o ich istnieniu we współczesnych społeczeństwach Europy. Ich udomowienie odbyło się po raz pierwszy ok. 4000 lat p.n.e.

Woły były tak popularne, że stały się symbolem mocy i bogactwa – często były postrzegane jako „królewskie zwierzęta” i stanowiły podstawę transportu handlowego oraz transportu publicznego we wczesnych kulturach europejskich. Obecnie wół jest głównie uznawany za symbol tradycyjnego rolnictwa i transportu towarów.

Wół – systematyka

Wyróżnia się następujące podgatunki tego zwierzęcia:

• arni azjatycki;
• wół domowy;
• B. b. fulvus;
• B. b. kerabau;
• B. b. migona;
• B. b. theerapati.

Woły dzieli się na trzy grupy:

• dzikie;
• hodowlane;
• hybrydy.

Dzikie woły żyją w Europie Wschodniej, Azji Mniejszej i Ameryce Północnej. Hodowlane woły są utrzymywane na całym świecie jako zwierzęta gospodarskie. Natomiast hybrydy mają w sobie mieszaninę cech dzikich oraz hodowlanych wołów.

Rozwój ery przemysłowej i technik transportowych sprawił, że woły nie są już tak potrzebne, jak kiedyś. Nadal pozostają niezwykle przydatne w pewnych zastosowaniach w gospodarstwach rolnych i na małych pastwiskach.

Opis wyglądu

Wół ma masywną budowę ciała. Ma silne nogi, które są zakończone szerokimi i znacznie rozstawionymi racicami, dzięki którym jest przystosowany do życia na mokradłach, bagniskach i przybrzeżnych płyciznach. Zarówno samce, jak i samice mają potężne rogi, które – w zależności od rasy – mogą mieć różny rozmiar i kształt.

Ciało tego zwierzęcia pokrywają na ogół rzadkie włosy. Woły, które zamieszkują duże wysokości i strefy umiarkowane mogą wykształcać gęstą okrywę włosową. Ich skóra i sierść zazwyczaj mają kolor, który waha się od łupkowoszarego do czarnego.

Wół – tryb życia i występowanie

Pierwotnie wół występował w Azji Południowo-Wschodniej i Indiach. Został stamtąd sprowadzony do Australii, Afryki, Europy i Ameryki.

Dawniej naturalnym środowiskiem życia dzikich wołów były rosnące w strefie subtropikalnej i tropikalnej podmokłe tereny trawiaste, nadrzeczne lasy i mokradła. Współcześnie obszarami występowania są szuwary i bagniste tereny trawiaste. Zmniejszył się także zasięg populacji wołów.

Wół lubi miejsca zacienione i częściowo nawodnione. Jest bardziej uległy i mniej agresywny w porównaniu z dzikim bawołem, który jest jego krewniakiem.

Rozmnażanie

Ciąża trwa 10–11 miesięcy. Zazwyczaj rodzi się jedno młode, które zostaje w stadzie przez pierwsze 3 lata swojego życia. Młody samiec po narodzinach waży 32–58 kg, natomiast samica 27–45 kg. Karmienie mlekiem trwa 5–12 miesięcy.

Jeśli chodzi o rozmnażanie tych zwierząt w warunkach domowych, koncentruje się ono na hodowli tradycyjnych ras bydła – łaciatych i domowych wołów. Proces ten wiąże się z odpowiednią selekcją, poprzedzającą dobieranie pary hodowlanej, oraz technikami reprodukcyjnymi. Selekcja ta ma na celu ustalenie cech genetycznych, które są pożądane w danym rodzie lub grupie (wielkość, umaszczenie).

Po dobraniu odpowiedniej pary hodowlanej można wykorzystać techniki reprodukcyjne takie jak transfer embrionu i inseminacja (zabieg sztucznego unasieniania, który polega na mechanicznym zdeponowaniu nasienia samca w drogach rodnych samicy).

Jednocześnie ważne jest również monitorowanie populacji tych zwierząt, aby określić odpowiedni poziom ich liczebności. Populacje są monitorowane poprzez regularne przesiewania genetyczne oraz badania epidemiologiczne mające na celu identyfikacje potencjalnych chorób genetycznych i innych problemów zdrowotnych.

Czym się żywi wół?

Aby zaspokoić swoje potrzeby żywieniowe, wół spożywa paszę dostarczaną przez hodowców i dzikie rośliny. Ważnym elementem jego diety są trawy, liście i mech. Trawy są dla niego źródłem białka i soli mineralnych, natomiast mech – kwasów tłuszczowych i witamin. Wymienione rośliny stanowią główne składniki codziennych posiłków tego stworzenia. Dodatkowo do menu wołów rolnicy dodają owies i jęczmień, które są bogate w skrobię.

Status ochrony

Wół jest symbolem siły, ciężkiej pracy i postępu. Na polskich wsiach woły były obecne głównie w XVIII i XIX wieku. Ostatnie osobniki używane do prac rolnych spotykano jeszcze w latach 80. XX wieku w obszarach górskich, zwłaszcza graniczących z Ukrainą. Dziś praktycznie nie spotyka się ich w gospodarstwach, nadal jednak zaliczane są do bydła domowego.

Polska ma również ustawowe regulacje dotyczące ochrony zwierząt gospodarskich takich jak woły. Ustawa o Ochronie Zwierząt z 1995 roku stanowi, że każdy posiadacz tego gatunku musi dbać o odpowiednie warunki utrzymania oraz prowadzenia hodowli tych zwierząt. Ponadto każdy hodowca jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i dobrostan swoich podopiecznych oraz ich otoczenia. Wszelkie naruszenia tych przepisów mogą być surowo karane.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi obowiązuje również od 2004 roku i określa szersze standardy utrzymania dużych zwierząt – takich jak woły – oraz monitoruje ich hodowlane metody i techniki upraw.

Ciekawostki

• W wielu kulturach są bardzo popularne ze względu na swoje historyczne znaczenie. Woły można spotkać podczas ceremonii ślubnych lub innych okoliczności specjalnych jako symbol powagi i bogactwa.
• W wodzie zwierzęta te chłodzą się, a także zapobiegają ukąszeniom owadów.
• Woły są uważane za niezwykle inteligentne i czujne, ponieważ potrafią uczyć się nowych rzeczy i dostosować się do nowych sytuacji.
• Woły mają bardzo silny instynkt stadny i szybko się adaptują do nowego otoczenia. Są bardziej odporne od koni. Wół jest w stanie przebywać bez jedzenia i wody przez długi czas.

Wół to zwierzę odporne na choroby i warunki atmosferyczne. Ma też mniejszą skłonność do powodowania środowiskowych problemów niż inne ssaki takie jak owce czy kozy. Doskonale nadaje się do prac rolniczych i transportu towarowego po obszarach wiejskich. Potrafi znosić duże obciążenia, dzięki czemu jest często używany do pracy rolniczej tam, gdzie inne domowe zwierzęta nie są w stanie pomóc.