Szczur domowy – czym karmić i jak sprawować opiekę nad szczurem hodowlanym?

Duży szczur domowy – skąd się wziął?

Szczur domowy jest udomowionym kuzynem szczura wędrownego, którego pierwsi przedstawiciele dotarli do Europy w XVIII wieku i wyparli szczura śniadego. W pierwszej połowie XIX wieku szczury zaczęły być wykorzystywane w badaniach naukowych i towarzyszyły ludziom w grach myśliwskich. Z czasem zaczęto doceniać ich inteligencję, urok i wygląd. Stały się zwierzętami domowymi, obok psów, kotów i innych gryzoni. Od tamtej pory ich zachowanie oraz potrzeby stały się znacząco różne od dzikich kuzynów.

Gdzie trafiają szczury z laboratorium?

Warto wiedzieć, że szczury do dzisiaj wykorzystywane są jako zwierzęta laboratoryjne. Jeżeli eksperymenty z ich udziałem nie są obciążające dla organizmu, już po ich zakończeniu młode zwierzęta mogą szukać nowych domów. Znajdowaniem ich zajmują się specjalne organizacje, na przykład Lab Rescue. 

Hodowla szczura – jak zacząć?

Jeśli podejmujesz decyzję, że szczur domowy ma zostać twoim kompanem, masz kilka opcji, by go kupić. Możesz poszukać w lokalnym sklepie zoologicznym. Szczury są praktycznie w każdym miejscu, gdzie sprzedawane są domowe zwierzęta. Można je też dostać po niskiej cenie. Brzmi kusząco? Niekoniecznie, ponieważ jest to jedna z najgorszych możliwych opcji. Dlaczego?

Dlaczego nie powinieneś kupować szczura domowego w sklepie zoologicznym?

W sklepie zoologicznym znajdziemy wyłącznie zwierzęta pochodzące z tzw. pseudohodowli, gdzie nie dba się o ich potrzeby. Głównym celem w takich miejscach jest zysk, a nie na dobrostan podopiecznych. To, jak wyglądają takie hodowle, obrazuje film „Droga do sklepu zoologicznego”, który obejrzeć można w wielu serwisach internetowych. Ostrzegamy jednak – zawiera on brutalne i smutne ujęcia.

Gdzie kupić szczura hodowlanego?

Wiesz już, że zakup ze sklepu zoologicznego to niezbyt dobry pomysł. Gdzie zatem znaleźć pupila? Jeśli marzy ci się szczur hodowlany konkretnej rasy, powinieneś skontaktować się z hodowlą zarejestrowaną w legalnie działającym stowarzyszeniu. W Polsce takim stowarzyszeniem jest Rodent Club PL. Zrzesza ono hodowców i miłośników szczurów, a także organizuje regularne wystawy, na których prezentowane i oceniane są rodowodowe zwierzaki tego gatunku.

Szczur domowy z certyfikowanej hodowli

Różne rasy szczurów domowych znajdziesz w certyfikowanej hodowli. Co zyskujesz, jeśli pupila weźmiesz właśnie stamtąd? Masz pewność, że przyszły przyjaciel dorastał w odpowiednich warunkach oraz był otoczony odpowiednią opieką, dlatego będzie mniej narażony na choroby. Nie wspierasz również pośrednio pseudohodowli.

Adopcja szczura domowego

Drugą drogą jest adopcja. Istnieje wiele organizacji zajmujących się odbieraniem zwierząt z miejsc, gdzie są złe warunki. Inne pomagają porzuconym szczurom domowym. Do takich organizacji należą Viva! Gryzonie i LAB Rescue. Ta druga szuka nowych domów dla zwierząt z laboratoriów

Bardziej ryzykowna opcja, czyli ogłoszenia w sieci

Oprócz tego często znaleźć można oferty prywatnych osób na stronach z ogłoszeniami. Jest to pewne ryzyko, ponieważ nie masz stuprocentowej pewności, że szczur jest zdrowy i w takim stanie, jaki przedstawia właściciel. Jeśli zdecydujesz się na tę opcję, od razu po odebraniu szczura domowego powinieneś zadbać o pełną kontrolę jego stanu zdrowia u weterynarza. Jeśli dostaniesz chore zwierzę, którego leczenie trzeba będzie podjąć „na już”, trzeba działać. Na taką ewentualność także musisz się przygotować.

Szczur hodowlany – rasowy czy nie?

Szczur rasowy to taki, który ma rodowód z certyfikowanej hodowli. Wszystkie inne, niezależnie od źródła pochodzenia, są szczurami nierasowymi. 

Rasy szczurów wyróżnia się ze względu na umaszczenie i rodzaj sierści. Odmiany dzieli się według kształtu uszu oraz koloru oczu. Przykładowo, szczury domowe rasy Fuzz są pozbawione sierści i mają wyłącznie lekki meszek. Szczur hodowlany rasy Tailless jest pozbawiony ogona. Szczur domowy dumbo charakteryzuje się dużymi i okrągłymi uszami, które są nisko osadzone na głowie.

Szczurek domowy – jeden czy więcej?

Stadność szczurów hodowlanych jest kwestią bezdyskusyjną. Jeśli chcesz zapewnić swojemu podopiecznemu odpowiednie warunki, zadbaj o towarzystwo dla niego. Dowiedziono naukowo, że u samotnych szczurów występuje podwyższony poziom kortyzolu – hormonu stresu. Jeśli jest go za dużo, może to powodować szereg chorób zarówno psychicznych, jak i fizycznych. 

Dlaczego jeden szczur to za mało?

Długotrwały nadmiar kortyzolu u szczura hodowlanego to źródło poważnych dolegliwości, między innymi marskość wątroby. Brak towarzystwa spowoduje u szczura domowego depresję i może też doprowadzić do agresywnych zachowań wobec opiekuna. 

Jeśli nie masz jeszcze żadnego szczurka, dobrze jest kupić lub adoptować osobniki, które już się znają. Jeżeli zaś opiekujesz się pojedynczym szczurem albo chcesz zwiększyć nasze stadko, czeka cię proces łączenia, o którym opowiemy później.

Szczur domowy – jak duży może urosnąć?

Wielkość szczura zależy od jego płci oraz gatunku. Samice dorastają do 15-18 cm przy wadze ok. 300-400 gramów. Samce potrafią mierzyć 20 cm przy wadze 500-600 g. Należy pamiętać, że wartości wagi są mocno orientacyjne. Prawidłowa waga zależy od wielkości i proporcji konkretnego szczurka. Duży szczur domowy może ważyć 700 g, z czego sporą część stanowić będzie masa mięśniowa, nie tłuszcz. Jeśli niepokoisz się o wagę swojego podopiecznego, udaj się do weterynarza po poradę. 

Najlepsza karma dla szczura – jak wybrać?

Wśród niedoświadczonych hodowców panuje szkodliwy stereotyp o absolutnej wszystkożerności oraz niskich wymaganiach hodowlanych szczurów. Jak każde zwierzę, także i szczury powinny mieć odpowiednią dietę i komfortowe miejsce do życia. 

Kolorowe dropsy i karmy oferowane w większości sklepów zoologicznych to nie najlepszy wybór.

Podstawowym elementem diety szczura domowego jest odpowiednio dobrana karma, czyli mieszanka zbóż, nasion oraz pełnowartościowego granulatu. Do polecanych karm należą:

• Beaphar Care+;
• Beaphar XtraVital;
• JR Farm Food Adult;
• JR Farm Uczta dla Szczura;
• JR Farm Wellness Food;
• Supreme Science Selective; 
• Versele Laga Zero Classic;
• Versele Laga Rat Complete;
• Versele Laga Rat Nature;
• Vilmie Premium;
• Vitapol Premium Line.

Czym karmić szczura, a czego unikać?

Nie należy podawać szczurom karm przeznaczonych dla innych gatunków gryzoni, królików i ptaków. Nie zawierają one odpowiednich proporcji białka, tłuszczy oraz węglowodanów. Dla ogoniastych te dawki są najlepsze we wspomnianych karmach, które wymieniliśmy.

Jako dodatek możesz podawać surowe, ale umyte owoce i warzywa, a także mięso (najlepiej drób), jajko, kaszę oraz orzechy i nasiona w niewielkich ilościach. Duża zawartość tłuszczu w tych produktach wzmocni twojego pupila.

Opieka nad szczurem – szkodliwe i niezalecane produkty dla szczura domowego

Zdecydowanie unikaj podawania zwierzęciu:

• soli;
• alkoholu;
• kawy;
• cytrusów;
• roślin cebulowych. 

Lepiej unikać warzyw puszkowanych, ze względu dużą zawartość soli w substancji konserwującej.

Szczurkom raczej nie należy podawać wody mineralnej – zawarte w niej substancje mogą osiadać w nerkach i powodować ich uszkodzenie.

Klatka dla szczura i jej i wyposażenie

Wybór odpowiedniego miejsca dla szczura domowego jest niezwykle istotny. Zdecydowanie odradzamy szklane lub plastikowe akwarium. Takie przestrzenie nie zapewniają odpowiedniej wentylacji. Dodatkowe wyposażenie również będzie trudno tam zmieścić.

Proponowane w wielu sklepach plastikowe klatki nadają się co najwyżej na izolatkę, w której umieścimy chorego szczurka. Z reguły mają one zbyt małe rozmiary i nie dadzą twojemu pupilowi swobody, której przecież potrzebuje.

Jakie wymiary powinna mieć klatka dla szczura domowego?

W przypadku dorosłych szczurów domowych optymalnym wyborem są klatki o proporcjach 2 x 1 x 2 m. Zapewniają one odpowiednie zabezpieczenie przed upadkami, swobodną możliwość montażu elementów wyposażenia oraz przestrzeń do wspinaczki dla naszych ogoniastych towarzyszy. W przypadku młodych osobników można stosować klatkę o proporcjach 1 x 1 x 2 m. Musisz jednak wtedy pamiętać o odpowiednim rozmieszczeniu dodatków, by zminimalizować ryzyko upadku z dużej wysokości.

Dla szczurzych seniorów oraz osobników z zaburzeniami poruszania najlepszym rozwiązaniem są klatki o proporcjach 2 x 1 x 1 m. Zajmują one więcej miejsca, ale unikniesz dzięki temu zagrożeń związanych z upadkiem z wysokości oraz zapewnisz zwierzątku odpowiednią przestrzeń życiową.

Jak urządzić klatkę dla szczura?

Warto wykazać się kreatywnością, gdy dobierasz dodatki. Oferowane w sklepach produkty są często kiepskiej jakości. Możesz stworzyć wszystko samodzielnie. W klatce warto zamontować półeczki i pięterka. Mogą być drewniane, plastikowe lub materiałowe. Unikaj mebelków wykonanych z prętów w trosce o szczurze łapki. Pręty mogą bowiem powodować wypadki i kontuzje. Wszystkie te rzeczy możesz wykonać samodzielnie z koszyków, pojemników na żywność, tacek, niepotrzebnych elementów pościeli itp.

Jakie elementy klatki dla szczura domowego warto dodać?

Dobrym urozmaiceniem będą również tunele. Możesz je wykonać np. z rur PCV. Zapewnią one dodatkową rozrywkę twojemu szczurkowi.

Jako podłoża klatki najlepiej użyć pelletu bądź drewnianych, odpylonych zrębów. O komfort szczurów starych lub chorych możesz także zadbać. Wykorzystaj również drybed położony na ściółce. 

Domowe szczury – jak je połączyć?

Jak przeprowadzić łączenie szczurów domowych? To podstawa, aby stado żyło w zgodzie. Takie łączenie składa się z kilku etapów:

• neutralny teren – zapoznaj ze sobą podopiecznych na neutralnym, pozbawionym zapachów terenie. Dobrze nada się do tego wanna bądź brodzik. Warto wysmarować narządy rozrodcze zwierząt np. olejkiem spożywczym do ciast, co ujednolica szczurze zapachy. Jeśli nie występują konflikty, po około trzydziestu minutach przejdź do następnego etapu;
• tzw. „kiszonka” – przerzuć szczury do małej klatki bez dodatkowego wyposażenia. Zostaw tylko ściółkę, wodę i jedzenie. Etap ten powinien zająć minimum jeden dzień aż do momentu ustanowienia hierarchii.
• docelowa klatka – umieść stadko w docelowym lokum, początkowo bez żadnych dodatków. Jeśli nie będzie walk, możesz stopniowo dodawać elementy wyposażenia, na przykład hamaki.
• wybieg – wypuść szczury razem na wybieg i obserwuj ich reakcje. Patrz, czy nie dochodzi do walk. Ogranicz liczbę miejsc, w których mogłyby się schować.

Musisz mieć świadomość, że w trakcie łączenia może dochodzić do bijatyk, gryzienia, pisków, i drapania. Ważne jest, by nie interweniować, jeśli nie dojdzie do zagrożenia zdrowia lub życia szczurów domowych, czyli dopóki nie zauważysz, że pojawia się krew. Jeśli na którymś etapie łączenia bójki stają się zbyt intensywne, wróć do poprzedniego etapu.

Szczurek domowy – jak długo żyje?

Szczur domowy żyje średnio od dwóch do trzech lat. Zdecydowana większość osobników nie dożywa trzeciego roku życia. Jest to spowodowane działalnością pseudohodowli, chowem wsobnym i brakiem świadomości na temat potrzeb szczurów. 

Trzeba być przygotowanym na to, że w trakcie swojego krótkiego życia twoi podopieczni mogą zachorować. Do najczęstszych problemów należą ropnie, guzy, choroby układu pokarmowego i oddechowego. Zdarzyć się mogą również urazy spowodowane zabawą i przeziębienia.

Jak dbać o zdrowie szczura domowego?

Przed adopcją lub kupnem szczurów poszukaj najbliższego lekarza weterynarii specjalizującego się w leczeniu gryzoni. Niestety, weterynarz bez odpowiedniego doświadczenia może postawić błędną diagnozę, co doprowadzi tylko do pogorszenia stanu zdrowia szczura. Warto jednak być dobrej myśli i ufać, że weterynarz zna się na rzeczy.

Nie powinieneś ignorować nawet najmniejszych sygnałów, które mogą świadczyć o pogorszeniu się zdrowia szczura. Do takich symptomów należą:

• osowiałość, brak chęci do zabawy;
• gwałtowne tycie lub szybka utrata wagi;
• nieprzyjmowanie pokarmów;
• nadmierna senność;
• przyspieszony lub nierówny, świszczący oddech.

Niepokojące objawy powinny skłonić do wizyty u weterynarza. Pamiętaj, że jesteś odpowiedzialny za życie i zdrowie szczurzych towarzyszy. 

Szczur domowy – podsumowanie

Szczury domowe bardzo często traktowane są jako zwierzęta idealne dla dzieci i niewymagające uwagi i opieki. Tymczasem w istocie są to bardzo delikatne stworzenia, które mają skłonność do chorób i potrzebują szczególnego traktowania. 

Przede wszystkim, warto pamiętać o tym, że szczur domowy jest zwierzęciem stadnym i bezwzględnie potrzebuje towarzysza swojego gatunku. Szczury żyją stosunkowo krótko i zapadają na wiele chorób. Bez dostępu do doświadczonego weterynarza nie będziesz w stanie zapewnić zwierzakowi bezpieczeństwa. Koszt utrzymania, a tym bardziej leczenia szczura przekracza nawet kilkaset razy wartość rynkową samego zwierzęcia. Lepiej więc nie traktować go jako taniej alternatywy dla psa lub kota.