Pancernik – zwierzę otoczone niezwykłymi mitami. Poznaj je bliżej!

Na pewno trudno na świecie o drugie takie stworzenie jak pancernik. Zwierzę to zaliczane jest do ssaków. Nie wszyscy przedstawiciele rodziny Dasypodidae mają jednak pancerz, bo niektórzy są… owłosieni. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć o tych niezwykłych istotach.

Podstawowe informacje – pancernik dziewięciopaskowy

Pancernik – zwierzę o skomplikowanej systematyce

Rodzina pancernikowatych (ang. armadillos) gromadzi ssaki łożyskowe z rzędu pancerników, czyli Cingulata. Dopiero do 2016 roku pancernikowce zostały przeniesione do rodziny Chlamyphoridae, a to wszystko na podstawie badań nad przodkami tych zwierząt. Obecnie zalicza się do tej rodziny rodzaj Dasypus, w którym znajduje się 7 gatunków:

• pancernik dziewięciopaskowy;
• pancernik reliktowy;
• pancernik nizinny;
• pancernik włochaty;
• pancernik siedmiopaskowy;
• pancernik większy;
• pancernik pampasowy.

Jeśli chodzi o pancernika, zwierzę to może wyglądać inaczej, niż ci się wydaje. Wynika to z faktu, że część odmian ma włosy. Co więcej, za pancerniki uważane są niekiedy bolity, choć to zupełnie inne zwierzęta. Mowa np. o zwierzęciu zwanym pancernikiem olbrzymim.

Od Redakcji

Bolita także posiada pancerną okrywę. W odróżnieniu od pancernika potrafi zwinąć się w kulkę, a nawet przyciąć łapę napastnika szczeliną swojego pancerza. Pancernik przed zagrożeniem ratuje się zwykle ucieczką, czasem też wyskokiem w górę.

Opis wyglądu pancernika

Jak konkretnie wygląda pancernik? Zwierzę to ma podłużne ciało, którego długość w zależności od gatunku może sięgać nawet ponad 100 cm, a waga wynosić od 1 do 10 kg. Najlepiej zbadany jest pancernik dziewięciopaskowy, zwany również długoogonowym. Zwierzę to ma długi pysk, stożkowate uszy pokryte skórą przypominającą z wyglądu kamień. Warto zaznaczyć, że o ile wzrok nie jest mocną stroną pancernika, zwierzę to ma świetny słuch.

Nie da się ukryć, że w przypadku pancerników cechą charakterystyczną są oczywiście pancerze, od których pochodzi nazwa tych zwierząt. Dzielą się one na:

• płytę przednią ramienną;
• płytę tylną miedniczną;
• pancerz z kilku warstw płytek kostnych, ułożony luźniej niż poprzednie części.

Pancerz ma zwykle szary kolor w różnych odcieniach i nie występuje np. u pancernika włochatego. U innych gatunków pojawiają się na ciele pojedyncze włosy. Brzuch jest zwykle nagi i gorzej chroniony niż reszta ciała. Zwierzę to, choć mieszka często w norach, ma słabsze niż inne pokrewne gatunki łapy przednie i mocne tylne kończyny.

Tryb życia i występowanie pancernika

Zwierzęta te wiodą głównie nocny tryb życia z wyjątkiem nizinnych i pampasowych pancerników. Zwierzę żyje głównie w norach, które wygrzebuje z pomocą głowy oraz przednich łap. Tylne nogi w tym czasie usuwają nadmiar ziemi z dołu. Bardzo często pancerniki wykorzystują już gotowe zagłębienia w ziemi.

Pancernik wychodzi ze schronienia zazwyczaj na czas nie dłuższy niż 6 godzin i pokonuje wówczas do ok. 200 metrów, zawsze w promieniu nory. Nie jest szybki, a przy słabym wzroku powolny krok ułatwia mu poszukiwanie jedzenia. Jednocześnie może, w razie zagrożenia, poruszać się bardzo szybko.

Pancernik – zwierzę obu Ameryk

Gdzie występuje pancernik? Zwierzę to jest popularne głównie w obu Amerykach. Preferuje raczej wilgotne środowisko, gdzie temperatura jest odpowiednio wysoka. Pancerniki mają bowiem problemy z zachowaniem odpowiedniej ciepłoty ciała. Nie są spotykane na obszarach pustyń.

Grupa osobnicza i rozmnażanie pancernika

Zwierzę wiedzie samotniczy tryb życia nawet w okresie ciąży i rozrodu. Samiec dołącza do samicy tylko na czas zapłodnienia, które zwykle następuje u zwierząt powyżej 1. roku życia. Do owulacji u samicy dochodzi raz w roku. Okres godowy przypada na ciepłe miesiące od wiosny do lata, jednak opóźniona implantacja sprawia, że zarodek rozwija się dopiero od jesieni. Znane są przypadki, kiedy zarodek rozwijał się nawet dopiero po 3 latach od zapłodnienia. Do porodu dochodzi na wiosnę.

Ciekawostką jest to, jak wygląda miot pancerników. Zwierzę to jest jednym z niewielu, u których dochodzi do poliembrionii. W efekcie w miocie zależnie od gatunku rodzi się od 2 do 8 identycznych młodych tej samej płci.

Pancernik – zwierzę wszystkożerne

Czym żywi się pancernik? Zwierzę to ma bardzo zróżnicowaną dietę. Przede wszystkim zjada rozmaite bezkręgowce – owady, w tym termity, larwy i inne gatunki, nawet z twardymi tarczkami. Do pozyskiwania tego rodzaju pokarmu używa długiego języka, wsuwanego np. do mrowiska. Do jego lepkiej powierzchni przyklejają się owady.

Dodatkowo peba, czyli pancernik długoogonowy, może żywić się owocami i grzybami, a także bulwami i pędami roślin. Szuka w ściółce jadalnych okazów. Co więcej, zjada też drobne kręgowce. Może polować na jadowite węże. Jego pancerz i twarda skóra zwykle sprawiają, że gady te nie stanowią dla niego przeciwników.

Pancernik – zwierzę o skomplikowanym statusie ochrony

Z uwagi na zasięg występowania i trudne w zbadaniu populacje nie da się jednocześnie określić statusu ochrony pancerników. Zwierzęta te zaliczane są do gatunków najmniejszej troski (dziewięciopaskowy, siedmiopaskowy, większy), bliskich zagrożenia (nizinny) lub ich kategoria zagrożenia jest nieznana (reliktowy, włochaty).

Zagrożeniem dla pancerników są:

• deforestacja;
• drapieżniki, choć ochronę przed drapieżnikami stanowi zwykle pancerz;
• ludzie – dla wielu lokalnych społeczności pancernik jest źródłem pożywienia, choć może przenosić m.in. trąd.

Pancernik – zwierzę pełne ciekawostek

• Samica pancernika rodzi w miocie wyłącznie młode takiej samej płci.
• Pancernik większy jest największym przedstawicielem pancernikowatych. Może ważyć nawet do 10,6 kg.
• Pancernik siedmiopaskowym jest najmniejszym przedstawicielem rzędu pancernikowate. Waży ok. 1 kg.
• Jedynym z pancernikowatych, które zwijają się w szczelną kulkę, jest bolita brazylijska. Należy ona jednak do bolit w rodzinie Chlamyphoridae, a nie do rodzaju pancerników.

Trudno o drugiego tak charakterystycznego ssaka, jak pancernik. Zwierzę to występuje przede wszystkim w wilgotnych lasach obu Ameryk. W Polsce można spotkać je głównie w ZOO.