Mantrailing to podróż do fascynującego świata zapachów z pomocą psiego nosa. Czym jest w praktyce?

Psy mają około 200 mln receptorów węchowych. Węch u ludzi jest zdecydowanie słabszy – człowiek ma jedynie około 5 mln receptorów. Nie oznacza to jednak, że w mantrailingu pracuje tylko psiak. Podczas takiej pracy węchowej będziesz musiał nauczyć się m.in. podążać za psem, nie przeszkadzając mu, a także poprawnie interpretować jego zachowanie na śladzie oraz pomagać czworonogowi w razie potrzeby. Przewodnik psa tropiącego i zwierzę to zespół, który wspólnymi siłami musi znaleźć pozoranta. Tropienie jest świetną zabawą dla osób lubiących aktywny wypoczynek z psem, a dla psów cennym urozmaiceniem życia. Wiele osób zabrało swojego psa na trening i zakochało się w tym typie pracy od pierwszego śladu! 

Czym jest mantrailing?

Mantrailing ma także inną nazwę, ponieważ możesz się spotkać również z określeniem tej aktywności mianem tropienia użytkowego. Te dwie nazwy używane są w Polsce praktycznie zamiennie w odniesieniu do rekreacyjnej formy pracy węchowej. W dużym uproszczeniu – aktywność ta sprowadza się do odnalezienia przez czworonoga konkretnego, wskazanego człowieka.

1. Pies dostaje do powąchania przedmiot, którego dotykał poszukiwany człowiek.
2. Korzystając ze swojego niezwykłego zmysłu węchu, doprowadza swojego opiekuna do właściciela zapachu.
3. Co istotne zwierzak korzysta z cząstek zapachu pozostawionych na podłożu przez przemieszczającą się osobę, czyli pracuje tzw. dolnym wiatrem. Te wyjątkowe umiejętności psów wykorzystywane są użytkowo przez różnego rodzaju służby np. policję i straż graniczną do odnajdywania zaginionych osób.

Istnieją również psy szukające ludzi i pracujące górnym wiatrem, ale jest to zupełnie inny rodzaj pracy węchowej, który nie jest tak popularny poza służbami i raczej rzadko trenuje się go tylko dla zabawy. Taki pies kieruje się cząsteczkami zapachu przenoszonymi przez wiatr bezpośrednio od człowieka. Nie wskazuje się wcześniej czworonogowi żadnego zapachu osoby. Pies pracujący w ten sposób musi znaleźć każdego człowieka znajdującego się na przeszukiwanym obszarze.

Mantrailing – jak zacząć przygodę z tropieniem?

Niewątpliwym ułatwieniem jest fakt, że do rozpoczęcia ćwiczeń nie potrzebujesz skomplikowanego sprzętu. Na początek potrzebne będą:

• linka o długości 7–10 metrów;
• wygodne szelki, które nie ograniczają ruchów psa.

Kolejnym krokiem powinno być znalezienie szkoleniowca, który przeprowadzi cię przez pierwsze zajęcia. Podobnie jak w przypadku każdego innego szkolenia psa, tak i przy tropieniu podstawy są bardzo ważne.

Niemal w każdej części Polski można znaleźć już osoby, które trenują mantrailing. Wiele szkół dla psów ma takie zajęcia w swojej stałej ofercie. Organizowane są także liczne weekendowe warsztaty i wakacyjne obozy. Funkcjonuje również wiele grup tropiących, które zrzeszają ludzi pasjonujących się tym sposobem spędzania czasu z psami. Spotykają się oni systematycznie na wspólne treningi i wymieniają się zdobytą wiedzą i doświadczeniem. Zazwyczaj chętnie przyjmują do swojego grona nowe zespoły. Warto poszukać informacji o lokalnych grupach tropiących w mediach społecznościowych.

Zalety i wady mantrailingu

Poza dyskusją jest fakt, że mantrailing ma wiele zalet. Psy, używając swojego nosa, zaspokajają potrzeby poznawcze. Poczucie sprawczości, jakiego doświadczają podczas tropienia, jest znaczącym elementem w budowaniu ich pewności siebie. Jednocześnie jest to też dla nich wysiłek fizyczny. Każda wspólna aktywność kształtuje relacje psa z opiekunem. Nie da się ukryć, że to zajęcie wymagające współpracy grupy osób, co często przekłada się na zawieranie mnóstwa nowych znajomości i przyjaźni na lata.

Co może być wyzwaniem?

Mantrailing ma jednak też swoje wady. Przede wszystkim treningi są czasochłonne. Zwykle pojedynczy trwa około 3 godzin. Psy często muszą czekać dość długo w samochodach na swoją kolej, co bywa kłopotliwe, gdy sprawia im to trudność. W takiej sytuacji najlepiej zabierać ze sobą dodatkowego opiekuna, który zajmie się psem pod nieobecność jego przewodnika. Tropienie jest też wymagające fizycznie zarówno dla człowieka jak i czworonoga. Oczywiście dobry trener dopasuje trasę śladu do możliwości zespołu, jednak przejście kilkuset metrów z ciągnącym na lince psem może być dla niektórych wyzwaniem. Nie każdy pies sprosta też fizycznie wszystkim śladom.

Czy każdy pies ma predyspozycje do mantrailingu?

Można powiedzieć, że wszystkie psy nadają się do pracy węchowej, bo każdy czworonóg ma nos i niesamowity zmysł węchu. Warto być świadomym, że psy służbowe, wyszkolone do użytkowej pracy mantrailingowej, są starannie wyselekcjonowane do tego typu zajęć. Poza świetnym węchem wyróżniają się np. olbrzymią motywacją do pracy z człowiekiem, odpornością na otoczenie i doskonałym zdrowiem. Przechodzą specjalistyczne, bardzo intensywne szkolenia często już jako szczeniaki. Domowi pupile trenujący tę dyscyplinę rekreacyjnie, choć robią to według założeń mantrailingu, w zdecydowanej większości nigdy nie osiągną poziomu wyszkolenia np. psa policyjnego.

Jak się rozwijać w mantrailingu?

Jest to dziedzina, która w zakresie rekreacyjnym rozwinęła się w Polsce niezwykle prężnie. Jeszcze nie tak dawno próżno było szukać wiedzy przekazywanej online czy możliwości zdawania egzaminów. Niezależnie od tego, w jakim celu trenujesz mantrailing, masz obecnie wiele możliwości rozwijania swojego zespołu.

1. Dostępnych jest wiele opcji online w postaci webinarów i kursów z zakresu samego tropienia, ale również choćby teorii zapachu. Jej poznanie jest niezbędne do właściwej oceny psa na ścieżce zapachowej.
2. W całej Polsce regularnie organizowane są liczne warsztaty, seminaria, i obozy tropieniowe (również z zagranicznymi prowadzącymi, którzy mają olbrzymie doświadczenie w użytkowej wersji mantrailingu).
3. Rozszerza się również oferta kursów instruktorskich.

Jak zorganizowany jest mantrailing?

Dzięki współpracy środowiska tropieniowego każdy ma już możliwość sprawdzenia stopnia wyszkolenia swojego zespołu poprzez podejście do tzw. próby tropieniowej. Takie wydarzenia są organizowane zgodnie z Regulaminem Prób Tropieniowych PL MT. Inspiracją do ich zainicjowania były zagraniczne systemy egzaminowania psów tropiących. Próby odbywają się w kilku klasach. Dwie pierwsze, najłatwiejsze, organizowane są przez lokalne kluby i grupy tropiące. Próby wyższych klas organizowane są w postaci ogólnopolskich zjazdów (Otwarte Próby Zespołów Tropiących). Wyniki prób ze wszystkich klas zapisywane są w bazie. Przygotowywanie się do kolejnych klas prób może być świetną motywacją do systematycznej pracy i pomocą w wyznaczaniu celów treningowych w mantrailingu. Trzeba jednak pamiętać, że zaliczenie nawet najwyższej klasy próby tropieniowej nie uprawnia do prowadzenia zajęć, ani udziału w akcjach służb porządkowych i ratowniczych.

Wiesz już więcej o pracy węchowej z psem. Jak widzisz, ta aktywność jest coraz popularniejsza. Choć tropienie kojarzy się wielu osobom raczej z akcjami poszukiwawczymi, to może być równie dobrze częścią zabaw węchowych dla twojego czworonoga. Warto wspomnieć na koniec, że w 2019 roku mantrailing został wprowadzony jako dyscyplina do regulaminu Międzynarodowej Organizacji Psów Ratowniczych IRO. Otworzyła się w ten sposób możliwość podejścia do państwowego egzaminu i uzyskania certyfikatu, który potwierdza umiejętności niezbędne do współpracy ze służbami dla innych psów niż tylko służbowe. Nawet jeśli nie będziesz mógł się pochwalić uczestnictwem twojego pupila w akcjach ratunkowych, warto spróbować mantrailingu i rozwijać naturalne predyspozycje czworonoga.