Tygrys – co warto o nim wiedzieć?

Tygrysy żyją w różnych środowiskach, w tym w lasach tropikalnych, podzwrotnikowych, wilgotnych, namorzynowych, na łąkach i sawannach. Są bez wątpienia jedną z największych atrakcji w ZOO. Tygrys ma charakterystyczną sierść, która jest pokryta ciemnymi, pionowymi pasami. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tym drapieżnym zwierzęciu!

Tygrys – podstawowe informacje

Podgatunki tygrysa i zasięg występowania

Główny obszar występowania tygrysa rozciąga się od Indii i Nepalu na zachodzie do Rosji i Chin na północy i wschodzie. Obszary te zazwyczaj składają się z lasów tropikalnych, łąk wraz z rzekami i mokradłami, gdzie tygrysy mogą znaleźć pożywienie.

Biolodzy odnotowali pięć podgatunków tygrysów, które już wymarły. Wśród żyjących wymieniane są:

• tygrys bengalski;
• tygrys syberyjski (znany też jako tygrys amurski);
• tygrys sumatrzański;
• tygrys indochiński;
• tygrys malajski;
• tygrys chiński.

Tygrys – opis wyglądu

Tygrys znany jest ze swojego majestatycznego wyglądu. Jest to największy na świecie gatunek kota. Ma pomarańczowe lub białe futro z pasami, które różnią się kształtem i wielkością, co pozwala na identyfikację poszczególnych zwierząt. Uszy tygrysa są zaokrąglone na końcach i mają „łyżkowaty” kształt, co pozwala zwierzęciu zachować czujność nawet podczas długich okresów odpoczynku.

Białe tygrysy

Biały tygrys w warunkach naturalnych spotykany jest na południu Azji, głównie w północno-wschodnich Indiach. Należy do gatunków zagrożonych wyginięciem. Żyjąca w niewoli liczna populacja tych zwierząt to efekt wieloletniego kojarzenia osobników, które są ze sobą blisko spokrewnione. W wyniku takiego działania zwierzęta są narażone na różnego rodzaju deformacje układu kostnego, problemy gastryczne, wady układu sercowo-naczyniowego, zaburzenia neurologiczne i problemy z odpornością.

Tygrysy – inne umaszczenia

Według doniesień wyróżniane są co najmniej trzy inne umaszczenia tygrysów:

• czarne;
• niebieskie
• golden tabby.

Tygrysy czarne są raczej legendą aniżeli prawdą. Jeśli kiedykolwiek istniały takie koty, mogły być mieszanką dwóch gatunków. Obecnie uważa się wzmianki o ich istnieniu raczej za element kryptozoologii aniżeli faktycznej zoologii. Niebieskie tygrysy również nie zostały nigdy zbadane ani schwytane. Istnieją pojedyncze informacje na temat ich występowania w Chinach, w prowincji Fujian.

Inaczej wygląda sprawa tygrysów w umaszczeniu golden tabby. Tego rodzaju umaszczenie, znane również u kotów domowych, jest efektem krzyżowania osobników leucystycznych i tradycyjnie umaszczonych. W efekcie tygrysy takie są jaśniejsze od innych, w złocistym odcieniu i z pomarańczowymi pasami.

Czym się charakteryzuje tryb życia tygrysa?

Tygrysy azjatyckie prowadzą dość samotniczy tryb życia – każdy z nich woli polować i żyć w pojedynkę. Wchodzą w krótkotrwałe interakcje tylko w celach godowych. Terytorium zwierząt tej samej płci nigdy nie nakłada się na siebie. Warto jednak zaznaczyć, że obszar zajmowany przez samce jest często pięciokrotnie większy niż ten, którego pilnuje samica. Jednocześnie na obszarze samca mogą znajdować się enklawy samic.

Dorosły tygrys jest bardzo terytorialnym zwierzęciem. Zazwyczaj określa granicę swojego terytorium poprzez rozpylanie moczu. Ma on silny zapach, który może utrzymywać się nawet do 40 dni. W celu znakowania otoczenia tygrysy używają też kału i śladów po pazurach. Tygrysy spędzają dużo czasu na spaniu – w rzeczywistości mogą spać do 16 godzin dziennie!

Tygrys – grupa osobnicza i rozmnażanie

Dzięki bliskiemu pokrewieństwu z innymi kotami tygrys może się z nimi krzyżować. Wiele samic pochodzących z takich połączeń zachowuje płodność, jednak samce są zazwyczaj bezpłodne.

Ciąża i potomstwo

Ciąża u tygrysicy trwa około 100 dni. W miocie rodzi się do 6 młodych, ale statystycznie przeżywa tylko jedno, rzadziej dwa do trzech. To efekt:

• naturalnej selekcji – najsłabsze osobniki umierają krótko po narodzinach;
• działania człowieka – zwłaszcza podpalania lasów;
• kataklizmów typu powodzie;
• działania samców tygrysów – dorosły tygrys obejmujący nowe terytorium, na którym przebywają samice, zabija młode, aby przyspieszyć ruję u samicy. 

Grupa rodzinna u tygrysów

Tygrysy nie zbierają się w stałe grupy rodzinne, tak jak ma to miejsce w przypadku lwów. Samiec jednak łączy się z samicą i przebywa w jej okolicy przez okres wczesnego wychowania potomstwa. Zwiększa to szanse na przetrwanie, np. z uwagi na łatwiejszy dostęp do pożywienia. Samiec tygrysa broni także terytorium i młodych przed zagrożeniami.

Tygrysica wychowuje młode przez ok. 2–3 lata, choć osiągają one dojrzałość ok. 18. miesiąca życia. Po dwóch latach potomstwo płci męskiej odchodzi w poszukiwaniu terytorium. Z kolei potomstwo płci żeńskiej pozostaje blisko matki. Może zarówno obrać sąsiadujące terytorium, jak i pozostać z nią w parze.

Warto zaznaczyć, że w naturze nie spotyka się niespokrewnionych ze sobą, a żyjących na tym samym terytorium przedstawicieli tej samej płci. Jest to możliwe tylko w rezerwatach i ZOO, gdzie trudno rozmieścić zwierzęta na adekwatnej przestrzeni.

Pożywienie – czym żywią się tygrysy?

Tygrysy to niesamowite drapieżniki, których zdrowie i siła zależą od wielu różnych rodzajów pożywienia. Głównie polują na zwierzęta kopytne, w tym:

• bawoły;
• dzikie świnie;
• gaury;
• sambary (azjatycki odpowiednik jeleni).

Z uwagi na fakt, że tygrysy cechuje duża żarłoczność – są w stanie zjeść jednorazowo do 50 kg mięsa, choć zwykle jest to ok. 25 kg – polują też na inne zwierzęta. Ich łupem padają:

• krokodyle;
• młode i słabe niedźwiedzie;
• młode i odosobnione od stada nosorożce;
• duże ryby;
• bydło, jeśli ludzkie siedziby wchodzą w jego terytorium.

Ataki na ludzi zdarzają się bardzo rzadko. Dotyczą zazwyczaj młodych osobników.

Tygrys – status ochrony

Tygrys jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej unikalnych zwierząt na świecie, jednak jego status ochronny jest niebezpiecznie niski. Na przełomie XX wieku na świecie żyło 100 tys. tygrysów, jednak obecnie ich populacja zmniejszyła się krytycznie o 95%, pozostawiając w naturze zaledwie 3 900 żywych osobników. Ten gwałtowny spadek został przypisany różnym czynnikom, w tym:

• zabijaniu przez kłusowników;
• nielegalnemu handlowi dzikimi zwierzętami;
• fragmentacji siedlisk.

Dodatkowym zagrożeniem są dla nich sidła masowo zakładane dla upolowania innych gatunków zwierząt, np. na Sumatrze. Obecnie wiele organizacji współpracuje na rzecz ochrony tygrysów poprzez:

• zwalczanie kłusownictwa;
• dostarczanie lokalnym społecznościom bodźców do wspierania różnych inicjatyw ochrony;
• ochronę obszarów zasiedlanych przez tygrysy.

Hodowla tygrysów – sposób na ich przetrwanie

W środowisku naturalnym żyje obecnie niespełna 4 tys. tygrysów. Ich hodowla jest niezwykle ważnym przedsięwzięciem, które ma na celu zapewnienie przetrwania tego wielkiego kota. Wiąże się to ze ścisłą współpracą ekspertów ds. ochrony przyrody, biologów i opiekunów zwierząt, którzy wspólnie tworzą idealne warunki hodowlane dla tych drapieżników. Przestrzeń siedliska tygrysów powinna być zaprojektowana tak, aby zapewnić eksplorację, bezpieczeństwo i komfort ich mieszkańcom. Powinna także zawierać wiele prawdziwych kryjówek, powierzchni do drapania i zabawy, jak również wiele elementów wodnych.

Samce i samice biorące udział w hodowli tygrysów muszą mieć zgodne temperamenty. Jeśli tak nie jest, specjaliści mogą być zmuszeni do interwencji poprzez zarządzanie wprowadzaniem innych zwierząt lub rozdzielanie „trudnych” par. Hodowcy tygrysów potrzebują dostępu do wystarczająco dużej puli potencjalnych partnerów, aby utrzymać zróżnicowaną pulę genów i uniknąć potencjalnych wad wrodzonych.

Wszystkie te działania wymagają poświęcenia oraz poszanowania indywidualnych potrzeb tygrysów, a także ciągłych konsultacji z ekspertami w dziedzinie zachowania zwierząt. Genetyka, dieta, warunki mieszkaniowe oraz socjalizacja tygrysów odgrywają ważną rolę w prawidłowej hodowli tych zwierząt. Dzięki badaniom, skutecznym praktykom i oddanej opiece ze strony ludzi, odpowiedzialne programy hodowli tygrysów mogą doprowadzić do bardziej zrównoważonych populacji tego majestatycznego gatunku.

Hodowla tygrysów a etyka

Niestety hodowle mają też swoją mroczną stronę. Białe tygrysy będące wynikiem kojarzenia krewniaczego bardzo często rodzą się martwe albo umierają w ciągu miesiąca. Dość często są również poddawane eutanazji ze względu na znaczne upośledzenie. Organizacje, które zajmują się ochroną zwierząt (np. WWF), sprzeciwiają się takiemu rozmnażaniu białych tygrysów.

Ciekawostki o tygrysach

Czy wiesz, że pręgi na ciele tygrysa są tak samo unikalne, jak ludzkie odciski palców? Żadne dwa tygrysy nie mają tego samego wzoru, tak jak nie ma dwóch osób, które mają takie same odciski palców!

Tygrysy mają tendencję do ryczenia częściej w nocy niż w ciągu dnia, ponieważ ich główne ofiary są aktywne właśnie w nocy.

Zwierzęta te mają potężny zgryz. Siła ugryzienia tygrysa to aż 73 kgf/cm², co sprawia, że jego zdobycz jest praktycznie bez szans. Do tego może on poszczycić się najdłuższymi kłami wśród kotów. Dorastają one do 10 cm.

W odróżnieniu od większości kotów tygrys uwielbia wodę i jest świetnym pływakiem. Młode tygrysy potrafią też wspinać się na drzewa. Z czasem jednak przestają to robić z uwagi na rosnącą wagę. Oznacza to, że są to przedstawiciele rodziny kotowatych zaliczani do tak zwanych naziemnych drapieżników.

Przednie łapy tygrysów są wyposażone w pięć palców, natomiast tylne – w cztery.

Rząd indyjski szukał sposobów, które by skutecznie zapobiegały atakom tygrysów. Jednym z pomysłów było wypuszczanie świń w rejonach zamieszkanych przez tygrysy. Świnie miały stać się ofiarami zastępczymi, tym samym zmniejszając częstotliwość ataków na ludzi.

Tygrys jest jednym z najbardziej znanych zwierząt. Można go zobaczyć niemal w każdym zoo. Niestety jest on zagrożony wyginięciem. Wiele osób zajmuje się hodowlą tygrysów, by zwiększyć ich populację. Jest to trudne przedsięwzięcie wymagające dokładnego rozważenia zarówno biologii, jak i zachowania drapieżników.