Salamandra plamista (Salamandra salamandra) nazywana bywa jaszczurką ognistą. Nie jest jednak jaszczurką! Należy do płazów, tak jak żaby i traszki. Z tymi ostatnimi zalicza się do płazów ogoniastych. Gdzie najłatwiej ją spotkać i dlaczego lepiej jej nie dotykać?
Salamandra plamista – wygląd
Najbardziej charakterystyczną cechą tego zwierzęcia jest ubarwienie. Salamandra plamista ma wilgotną, czarną skórę pokrytą żółtymi i pomarańczowymi plamami i pasami. Nie jest może olbrzymem, ale mimo to jest największym ogoniastym płazem w Europie. Może mierzyć maksymalnie 32 cm. Zwykle jej długość mieści się w przedziale 10–24 cm. Ciało ma walcowaty kształt, a pysk jest zaokrąglony. Dymorfizm płciowy jest dość wyraźny – samice są większe i masywne. Po bokach głowy, za oczami, znajdują się parotydy. To w nich umiejscowione są gruczoły jadowe.
Salamandra plamista – biotop
Wydawać się może, że jako płaz salamandra lubi pływać, a jej życie toczy się w pobliżu zbiorników wodnych. Niekoniecznie! Jedynie larwy żyją w środowisku wodnym. Dorosłe osobniki spotkać można w lasach liściastych i mieszanych, na łąkach, pastwiskach, w dolinach strumieni i potoków. Lubi wilgoć. Preferuje wilgotne kryjówki, takie jak powalony pień drzewa, nora lub rozpadlina. Salamandra plamiasta zamieszkuje pogórza oraz tereny górskie. Najliczniej występuje na wysokości ok. 600–800 m n.p.m. Na terenie Karpat nierzadko widywano ją nawet na wysokości 1000 m n.p.m.
Występowanie w Polsce
Próżno jej szukać w północnych częściach kraju! Salamandra plamista występuje na południu Polski. Przebiega tu najbardziej wysunięta na północ granica jej występowania w Europie. Można ją spotkać w pasmach górskich takich jak Tatry, Bieszczady czy Sudety. Jest symbolem Gorczańskiego Parku Narodowego oraz Pogórza Kaczawskiego. Salamandra plamista jest w Polsce stosunkowo rzadko spotykana. Podlega częściowej ochronie gatunkowej od 2014 roku. Obejmuje ją aneks III do Konwencji Berneńskiej.
Czym się żywi salamandra plamista?
To drapieżnik, żywi się owadami. Nie grzeszy jednak skutecznością. Porusza się dosyć niezgrabnie, co nie pomaga jej polować. Z tego powodu jej ofiarą padają najczęściej nagie ślimaki i skąposzczety. Żyjące w wodzie larwy salamandry plamistej polują na małe skorupiaki.
Tryb życia
Aktywna jest głównie o zmierzchu i nocą oraz w pochmurne, deszczowe dni. Poluje nocą. Późną jesienią, na przełomie października i listopada, zapada w sen zimowy. Wybudza się w marcu. Choć jest samotnikiem, w kryjówce może zimować wiele osobników. Bardzo źle znosi upały – staje się wówczas osowiała. Życie dorosłej salamandry plamistej toczy się na lądzie. Jedynie poród odbywa się w wodzie. Ponieważ gatunek ten nie potrafi pływać, wpadnięcie do akwenu o zbyt stromych brzegach najczęściej kończy się dla salamandry śmiercią.
Jak rozmnaża się salamandra plamista?
Okres godowy rozpoczyna się w kwietniu i trwa do jesieni. Samce często walczą ze sobą o samicę. Ciążą trwa co najmniej 5 miesięcy (może się przedłużyć z powodu zimy). Samica rodzi w płytkiej wodzie lub składa skrzek, z którego od razu wylęgają się młode. Larwa salamandry to kijanka. Różni się ona od dorosłego osobnika. Ma skrzela i płetwę ogonową, co jest przystosowaniem do życia w wodzie. Ma jednak również kończyny, zarówno przednie, jak i tylne. Jest niezwykle żarłoczna. Po około 3 miesiącach dochodzi do przeobrażenia w dorosłą postać.
Czy jad salamandry jest groźny?
Charakterystyczne ubarwienie salamander wręcz aż krzyczy „Uważaj! Jestem jadowita”. I salamandra nie oszukuje! Płaz ten posiada liczne gruczoły jadowe za oczami i po bokach ciała. Jest to obrona przed drapieżnymi zwierzętami. W razie ataku wydzielają one białawą substancję, która jest bardzo toksyczna. Może podrażniać błony śluzowe i skórę oraz wywoływać pieczenie. Wydzielina może również w razie kontaktu z oczami silnie je podrażniać, lepiej więc salamandry nie dotykać!
Salamandry w Polsce zyskały miano najładniejszego polskiego płaza, dzięki efektownemu rozmieszczeniu plam na czarnej i błyszczącej skórze. Nie da się ukryć, że są pięknym i ciekawym elementem polskiej fauny.
Subskrybuj
