Mityczny kraken to potwór morski, o którym pisał już rzymski historyk Pliniusz Starszy. Stworzenie miało być tak wielkie, że blokowało Cieśninę Gibraltarską i swoimi mackami zatapiało okręty. Obecnie zakłada się, że kraken nie był tylko wytworem wyobraźni. Chociaż mity i podania nieco podkoloryzowały jego rzeczywiste rozmiary i atrybuty, to najpewniej jednak starożytnym chodziło o prawdziwe stworzenie – kałamarnicę olbrzymią.
Kałamarnice olbrzymie – charakterystyka
Kałamarnica olbrzymia (Architeuthis dux) to głębinowy gatunek oceaniczny. Należy do rzędu kałamarnic, które często nazywa się również kalmarami.
Wbrew pozorom ten ogromny głowonóg jest dosyć powszechnie występującym stworzeniem. Te wielkie kałamarnice zamieszkują wszystkie oceany świata, chociaż bardzo rzadko można zaobserwować je w strefach polarnych czy tropikalnych. Można więc wysnuć wniosek, że gatunek nie przepada za skrajnymi temperaturami.
Najczęściej jego przedstawicieli można spotkać przy uskokach kontynentalnych w pobliżu południowych regionów Afryki oraz krajów takich jak:
- Norwegia,
- Wielka Brytania,
- Hiszpania,
- Australia,
- Nowa Zelandia,
- Portugalia (Azory, Madera).
Rozmiar i waga kałamarnic olbrzymich
Waga i długość ciała tych morskich stworzeń naprawdę robi wrażenie. W gatunku istnieje wyraźny dymorfizm płciowy. Samice są znaczeni dłuższe i cięższe od samców. Długość kałamarnicy mierzy się od tylnych płetw do końca dwóch najdłuższych macek.
Naukowcy szacują, że maksymalna długość ciała kałamarnicy wynosi od 12 do 13 m u samic oraz około 10 m u samców. Istnieje jednak świadectwo odnalezienia rekordowo wielkiego osobnika. Jego ciało znaleziono u brzegów Nowej Zelandii w 1887 roku. Miało mierzyć aż 20 m!
Waga kałamarnicy olbrzymiej wynosi około 250 kg u największych samic oraz 150 kg u dużych samców.
Kałamarnica olbrzymia – oko
Olbrzymie kałamarnice mają wiele cech charakterystycznych, które fascynują zarówno postronnych obserwatorów, jak i naukowców. Jedną z nich jest oko. Żadne inne zwierzę na ziemi (poza kałamarnicą kolosalną) nie posiada tak wielkich oczu. Ich średnica wynosi co najmniej 27 cm, przy czym około 10 cm stanowi sama źrenica.
Po co stworzeniom głębinowym tam ogromne oczy? Najpewniej służą one do wykrywania światła na bardzo dużych głębokościach – także tego bioluminescencyjnego, którego w głębinach jest bardzo mało. Widzenie kolorów pod wodą nie jest potrzebne, dlatego kałamarnice najprawdopodobniej ich nie dostrzegają.
Bardzo duże oczy są niewątpliwie pomocne w wypatrywaniu ofiar, chociaż przy samym polowaniu nie są głowonogom potrzebne.
Olbrzymi kalmar – zwierzę drapieżne. Czym się żywi?
Kałamarnice polują przede wszystkim za pomocą najdłuższej pary macek. Na ich końcach znajdują się charakterystyczne przyssawki, którymi zwierzęta chwytają swoje ofiary i przyciągają je do otworu gębowego, a następnie rozdrabniają za pomocą raduli.
Jakie zwierzęta padają ofiarą olbrzymich kalmarów? Najczęściej są to różne ryby głębinowe, ale także mniejsze gatunki innych kałamarnic. Pojawiają się też informacje o kanibalizmie wśród kałamarnic. Kwestia ta nie została jednak jeszcze dostatecznie zbadana.
Olbrzymi kalmar – naturalni wrogowie
Czy tak wielkie zwierzęta mają jakichś naturalnych wrogów? Na ataki szczególnie narażone są młode osobniki, które bywają zjadane przez rekiny głębinowe i duże ryby drapieżne. Niektóre większe kałamarnice padają także ofiarami wielorybów i kaszalotów.
Naukowcy obserwujący te niezwykłe zwierzęta zauważyli także, że niejednokrotnie dochodzi między nimi do walk – przede wszystkim o pożywienie. Są one dosyć brutalne i często kończą się śmiercią jednego z osobników. W tym kontekście także często pojawiają się odniesienia do kanibalizmu.
Kałamarnice olbrzymie – rozród
O trybie życia wielkich kałamarnic nadal wiemy bardzo niewiele. Właśnie dlatego proces ich rozmnażania i rytuały godowe ciągle jeszcze pozostają tajemnicą. Wiadomo, że samice w tylnej części ciała mają pojedynczy jajnik. Składane przez nie jaja są bardzo duże i mogą ważyć nawet do pięciu kilogramów.
Kałamarnica a ośmiornica – różnice
Kałamarnice i ośmiornice często są ze sobą mylone. Obydwie należą do gromady głowonogów, jednak na tym kończy się ich wspólna systematyka. W jednym i drugim przypadku mamy do czynienia ze stworzeniami, które posiadają macki. Ośmiornice, jak sama nazwa wskazuje, mają ich osiem. A ile ramion ma kałamarnica? Jest ich dokładnie dziesięć, dlatego zwierzęta te zalicza się do nadrzędu dziesięciornic.
Na tym jednak różnice się nie kończą. Kałamarnice posiadają wewnętrzny szkielet, który pozwala im na przybieranie określonego kształtu ciała. Ośmiornice z kolei nie posiadają twardych tkanek. Dzięki temu mogą przeciskać się nawet przez bardzo małe i wąskie szczeliny.
Dodatkowo ośmiornice:
- mają mniejsze przyssawki,
- nie posiadają pazurów,
- są samotnikami,
- mają mocniejsze dzioby,
- mają głowę, która łączy się z ciałem (u kałamarnic jest wyraźnie oddzielona).
Kałamarnica kolosalna – gigantyczny mięczak
Chociaż olbrzymie kalmary robią wrażenie, to jednak nie są największymi na świecie stworzeniami morskimi.Zdecydowaniu ustępują zwierzęciu, jakim jest największa kałamarnica zwana kolosalną.
Zwierzęta tego gatunku przez wielu uznawane są za największych przedstawicieli bezkręgowców. Ich długość jest często zbliżona do długości kałamarnicy olbrzymiej (wynosi między 12 a 15 m). Płaszcz jest jednak dużo masywniejszy, przez co zwierzę osiąga masę od 500 do nawet 750 kg.
Kałamarnica kolosalna żyje w wodach Antarktyki. Do tej pory zaobserwowano jedynie kilka osobników, dlatego nie ma zbyt wielu rzetelnych źródeł opisujących jej tryb życia. Naukowcy uważają ją jednak za skutecznego i bardzo groźnego drapieżnika, który wyróżnia się niezwykle wolnym metabolizmem. Kilkukilogramowa ryba może zapewnić kolosalnej kałamarnicy pożywienie nawet na pół roku.
Kałamarnica olbrzymia – ciekawostki
- Kałamarnice olbrzymie mają trzy serca. Dwa z nich znajdują się w skrzelach.
- Ten gatunek raczej wyczekuje swojej ofiary, niż na nią poluje. Pościg kosztowałby kałamarnicę zbyt dużo energii.
- Chociaż niektóre gatunki kałamarnic są naprawdę wielkie, to opowieści o zatapianych przez nie statkach mają w sobie zdecydowanie więcej mitu niż prawdy.
Kałamarnica – podsumowanie
Kałamarnica to niezwykłe stworzenie, o którym ciągle jeszcze niewiele wiemy. Największe gatunki są niezwykle rzadkie i obserwacja ich naturalnych zachowań nie zawsze jest możliwa. Z tego powodu ciągle jeszcze mamy stosunkowo mało informacji na temat kwestii takich jak rozmnażanie czy tryb życia tych zwierząt.
Mimo wszystko warto poznać aktualny stan wiedzy na temat tych wspaniałych stworzeń, które przez setki lat inspirowały artystów i przerażały marynarzy.
Subskrybuj
