Osioł – niedoceniany koniowaty. Podstawowe informacje, wygląd, ciekawostki

Osioł odegrał wyjątkowo ważną rolę w rozwoju handlu. Do dziś osioł jest powszechnie wykorzystywany w krajach mniej rozwiniętych. To urocze zwierzę nigdy się nie spieszy. Na jedzeniu spędza połowę dnia. Trudno wyprowadzić go z równowagi. Wykorzystuje się go w onoterapii. Radzi sobie w warunkach zbyt trudnych dla innych zwierząt. 

Podstawowe informacje

Systematyka gatunku

Osioł afrykański jest dziko żyjącym gatunkiem ssaka z rodziny koniowatych. Ma dwa podgatunki, osła somalijskiego i nubijskiego. Przypuszcza się, że to z ich krzyżówki powstał osioł zwyczajny, czyli znany powszechnie osioł domowy.

Osły zostały udomowione w Dolinie Nilu już w roku 4000 p.n.e. Były wykorzystywane przez Egipcjan przy budowie piramid. Oznacza to, że osioł został udomowiony wcześniej niż koń!

Opis wyglądu osła

Osły mają dużą głowę, krótką spiczastą grzywę i cienki ogon z kitą na końcu. Długimi uszami mogą poruszać w różnych kierunkach. Używają ich do chłodzenia się. Mają też bardzo dobry słuch.

Obfita sierść może występować w wielu różnych ubarwieniach w zależności od rasy. Osły mogą być białe, czarne, szare, brązowe i we wszelkich odcieniach i mieszankach tych kolorów.

Tryb życia i występowanie osła

Osły wykazują się aktywnością rano i wieczorem. W ciągu dnia zwykle odpoczywają. Są bardzo inteligentne i potulne. Gdy się bronią, kopią tylnymi kończynami, rzadziej gryzą. Zdarza się to jednak wyjątkowo rzadko. Mówi się, że są uparte, gdyż ciężko namówić je do zrobienia czegoś, czego nie chcą. Wynika to jednak z ich wielkiej ostrożności.

Osły są raczej powolne, ale nadrabiają potężną wytrzymałością. Mają świetną pamięć. Zapamiętują trasy, którymi szły dawno temu. Potrafią pamiętać ludzi, których nie widziały parę lat! 

Obszar występowania

Dzikie osły, czyli podgatunki osła afrykańskiego, występują aktualnie tylko na Półwyspie Somalijskim. Zamieszkują tereny pustynne i półpustynne.

Osioł zwyczajny szybko rozprzestrzenił się na niemal całym świecie. Traktuje się je głównie jako zwierzęta juczne. Czasem również jako wierzchowe lub pociągowe. W krajach rozwiniętych utrzymywane są jako zwierzaki domowe. W Chinach ośle mięso jest wielkim przysmakiem.

Grupa osobnicza i rozmnażanie osła

Dzikie osły żyją w stadach. Osły domowe są zwierzętami towarzyskimi i spokojnymi. Często w hodowlach lub zoo celowo trzyma się je razem z innymi koniowatymi. Uważa się, że ich obecność wpływa uspokajająco na nerwowe zwierzęta.

Ośla ciąża trwa rok. Najczęściej rodzi się jedno źrebię. Matka opiekuje się młodym osiołkiem przez pierwszych kilka miesięcy życia.

Krzyżowanie z innymi gatunkami

Osły mogą się krzyżować z innymi koniowatymi. Ich potomstwo jest jednak bezpłodne. Dla przykładu czasem samoistnie dochodzi do skrzyżowania się osła z zebrą. Ich potomstwo to zebroidy.

Gdy rozmnożymy samca osła z samicą konia, otrzymamy muła. Dziecko klaczy osła i ogiera konia to osłomuł.  Muły są bardziej wytrzymałe i silniejsze, dlatego w celach użytkowych dokonuje się pierwszej krzyżówki.

Osioł – pożywienie

Osły są wyjątkowymi roślinożercami. Mogą jeść rośliny, które dla innych zwierząt są niestrawne. Bez problemu żywią się pokarmem tylko niskiej jakości. Głównym pożywieniem osła hodowlanego jest zazwyczaj po prostu siano i słoma. Co więcej, potrzebują one mniej jedzenia niż inne zwierzaki tej samej wielkości.

Osły są zwierzętami, którym nie przeszkadza zbytnio brak wody. Bardzo efektywnie czerpią ją ze spożywanych roślin. Pić muszą więc niewiele.

Status ochrony osła

Dziki gatunek, tj. osła afrykańskiego uznaje się za krytycznie zagrożony. Jest prawnie chroniony. Szacuje się, że dzikich osłów w naturze jest jedynie około 500 osobników. 

W 1968 założono rezerwat w Izraelu, który zajmuje się ochroną gatunków pustynnych. Powstała w ten sposób nadzieja na uratowanie tego rzadkiego gatunku.

Osioł – ciekawostki

• W przeszłości z oślej skóry robiono pergamin.
• W USA osioł jest symbolem partii demokratycznej.
• W średniowiecznych Niemczech wierzono, że należy pocałować osła, by pozbyć się bólu zęba.
• Królowa Egiptu Kleopatra, w ramach dbania o urodę, kąpała się w oślim mleku.
• Osioł jest bohaterem wielu znanych bajek i filmów, takich jak m.in. „Shrek” czy „IO”.