Konie zimnokrwiste w Polsce pojawiły się w XIX wieku. W artykule opisaliśmy najpopularniejsze rasy polskie oraz zagraniczne. Znajdziesz też informacje o tym, co je odróżnia od koni gorącokrwistych oraz w jakich branżach do dziś są wykorzystywane jako zwierzęta pracujące. Zapraszamy do lektury.
Konie zimnokrwiste – cechy i charakterystyka
Od dawna w branży związanej z hodowlą koni, przyjęło się określanie ich typu jako zimno- i gorącokrwistego. Takie nazwy nie kryją w sobie szczególnej tajemnicy i są dosyć logiczne – dotyczą usposobienia zwierzęcia. Zimnokrwisty – zachowujący zimną krew, spokojny i opanowany. Są to klacze i ogiery o większej masie i sile niż ich gorącokrwiści bracia. Na pierwszy rzut oka możesz też zauważyć bujne owłosienie grzywy, ogona i nóg tych zwierząt. Konie zimnokrwiste potrafią mierzyć nawet dwa metry i osiągają wagę do 1 tony.
Konie zimnokrwiste jako zwierzęta robocze. Wykorzystanie koni w rolnictwie
Konie zimnokrwiste początkowo były wykorzystywane przez rolników do prac rolniczych i transportowych, a w niektórych rejonach świata pracują na roli do dziś. Zazwyczaj ma to miejsce w biedniejszych regionach, ale obecnie świetnie wpisują się w krajobraz rolnictwa ekologicznego, małych gospodarstw na wsi czy na terenach, gdzie ciężko użyć sprzętu mechanicznego.
Typowe zwierzęta pracujące są dosyć powolne, zazwyczaj poruszają się stępem, w odróżnieniu od gorącokrwistych, które preferują kłus. Są niezwykle silne i wytrzymałe. Wymagają jednak szczególnej opieki, aby pozostać w formie. Ich przewód pokarmowy jest krótszy, przez co potrzebują karmy o specyficznej strukturze.
Konie zimnokrwiste – idealne do aktywności na świeżym powietrzu
Przez rozwój i udział maszyn w rolnictwie raczej nie spotkasz już pracujących koni zimnokrwistych. Mają one jednak idealne warunki, aby służyć w rekreacji i agroturystyce. Szczególnie upodobały je sobie ośrodki prowadzące amatorskie szkoły jeździeckie. Konie w typie zimnokrwistym chętnie współpracują z ludźmi, a to zdecydowanie ułatwia naukę. Nie są narowiste, mają zrównoważony temperament, a ruch zapewniony im podczas jazdy jest wystarczający, aby zachowały idealną formę.
Innym zastosowaniem tych koni, również możliwym dzięki ich specyficznemu usposobieniu, jest hipoterapia. Wykorzystanie w niej zwierząt o łagodnym usposobieniu sprawia, że osoby z ograniczeniami psychoruchowymi mają możliwość powrotu do zdrowia lub poprawienia komfortu swojego życia. Co ciekawe ta forma użytkowania koni zimnokrwistych oraz ich dobroczynne oddziaływanie zdrowotne znane były już w starożytności. Aktualnie ogiery i klacze zaobserwować możesz na różnego rodzaju inscenizacjach, wystawach, ale często również w miejscach turystycznych jako zaprzęg dorożek.
Pochodzenie klaczy zimnokrwistej i ogierów
Wszystkie rasy koni zimnokrwistych pochodzą od konia leśnego z północnej Europy. Zwierzę to charakteryzowało się potężną budową ciała, grubą sierścią i powolnym chodem. Co ciekawe, dzięki uwarunkowaniom genetycznym udało mu się przeżyć epokę lodową. Koń leśny udomowiony został około 3000 lat temu. W średniowieczu służył głównie jako wierzchowiec do ciężkiej jazdy oraz zaprzęgów, karet i sań. Z biegiem czasu krzyżowany był z innymi rasami i zapoczątkował rozwój współczesnych ras koni pociągowych.
Historia powstania rasy koni zimnokrwistych w Polsce
W polskiej literaturze fachowej nazwa „koń zimnokrwisty” pierwszy raz pojawiła się w 1964 roku w pierwszym wydaniu księgi stadnej. Na próżno szukać tego konia w sztuce, malarze zdecydowanie preferowali smukłe zwierzęta typu gorącokrwistego. Dziś wiadomo, że wygląd klaczy i ogierów rasy polski koń zimnokrwisty zaczął kształtować się na początku XIX wieku. To wtedy zaczęto sprowadzać okazy z Belgii, Francji i Niemiec, którymi uszlachetniono rodzime małe konie robocze. Aktualnie w polskich stajniach żyje wiele ras, których populacje wyhodowano na rodzimych ziemiach.
Konie zimnokrwiste – jakie rasy należą do tej grupy?
Polscy hodowcy koni w Białymstoku, ale i całym województwie podlaskim szczycą się własną rasą koni zimnokrwistych. W województwie warmińsko-mazurskim również wykształcono regionalną odmianę. Jednak najbardziej znane na świecie są zwierzęta z zachodniej Europy. To między innymi koń ardeński czy belgijski. Pierwszy jest najstarszym tego typu zwierzęciem w regionie, drugiego natomiast uważa się za protoplastę większości współczesnych ras tego typu. Omówimy niektóre rasy w kolejnych akapitach.
Koń ardeński – potężny koń z górzystego rejonu Arden
Konie ardeńskie pochodzą od ciężkich koni zimnokrwistych, które według badaczy były pierwszymi zwierzętami tego typu w Europie. Przypuszczalnie duży wpływ na ich obecny wygląd miały zwierzęta sprowadzone na obecne pogranicze Belgii i Francji przez legiony rzymskie. Ardeny robią niezwykłe wrażenie, ich waga dochodzi do 1 tony, mają masywne ciało i głęboką klatkę piersiową. Wystarczy na nie spojrzeć, by od razu zdać sobie sprawę z tego, jak bardzo są wytrzymałe. Najczęściej spotykane są w maści siwej, dereszowatej, kasztanowatej i gniadej.
Najstarszy wyhodowany w Belgii koń zimnokrwisty
Konia belgijskiego w obecnej postaci, uzyskano podczas krzyżowania ardenów, brabansonów i flamandów. Jest jedną z najpopularniejszych ras na świecie. Ogromna siła i niezwykle łagodne usposobienie powoduje, że to idealne zwierzę do ciężkiej pracy. Osiąga masę nawet do 1,2 tony, co wyjątkowo mocno obciąża jego stawy. Najczęściej występujące umaszczenie to dereszowate, kasztanowate, gniade oraz kare. Często był sprowadzany do Polski, aby wzbogacić rodzime rasy.
Konie sokólskie – zimnokrwista rasa z Podlasia
Konie sokólskie stanowią regionalny typ koni zimnokrwistych. Na ich ukształtowanie miały bardzo duży wpływ warunki otoczenia oraz klimat. Wyjściowym typem do stworzenia rasy sokólskiej były prymitywne konie zwane mierzynami. Mimo niewielkich rozmiarów cechowały się sporą siłą, a także wytrzymałością na niskie temperatury i niedostatki pożywienia. Były też lepiej przystosowane do pracy w zaprzęgu niż pod siodłem. Wymiary pożądane w wieku około 4 lat to 150–160 cm wzrostu oraz 500–680 kg wagi.
Najcięższy regionalny koń w Polsce
Koń sztumski jest rasą regionalną z województwa warmińsko-mazurskiego. Konsekwentna praca hodowlana, zbilansowane żywienie, pielęgnacja oraz wielopokoleniowe zamiłowanie hodowców pozwoliło na stworzenie koni sztumskich, będących kulturowym dziedzictwem tego regionu Polski. Zwierzęta te są bardzo silne i wytrzymałe. Jednak grozi im wyginięcie. Eksperymenty z krzyżowaniem nadal trwają, zmieniając cechy tych koni. Powstał projekt ochrony zasobów genetycznych, którego zadaniem jest zachowanie rasy.
Wystawy związku hodowców, na których będziesz mógł podziwiać konie zimnokrwiste
Co roku w całej Polsce organizowane są pokazy koni zimnokrwistych. Przebiegają w różny sposób – czasem są to konkursy, podczas których komisja przyznaje punkty po wykonaniu zadań przez zwierzę. Rzadziej są to na przykład próby zaprzęgowe czy pokazy orki konnej.
Stanówka – co dokładnie oznacza?
Terminem stanówka określa się zapłodnienie klaczy przez ogiera. Co ciekawe określenie dotyczy zarówno krycia naturalnego, jak i inseminacji. Dlatego pod tym pojęciem kryją się również urządzenia ułatwiające ten proces. Najlepszy czas na zapłodnienie to wiosna, co wynika z naturalnego cyklu rujowego. Po narodzinach źrebaka należy wyrobić mu paszport zawierający informację o pochodzeniu i dane właściciela. Bez niego nie może opuścić terenu gospodarstwa.
Konie zimnokrwiste to piękne i potężne zwierzęta o idealnym usposobieniu i temperamencie. Niestety dalsze krzyżowanie gatunków powoduje realne zagrożenie dla wielu ras. Warto chociaż raz wziąć udział w pokazie czy konkursie, aby bliżej przyjrzeć się tym niesamowitym stworzeniom i ich umiejętnościom.
Subskrybuj
