Koń huculski – wzorzec rasy polskiej rasy hucułów

Koń huculski, inaczej nazywany hucułem lub hucem, to rasa konia domowego o nie do końca jasnym pochodzeniu genetycznym. Biorąc pod uwagę opinie wielu badaczy, należy przyjąć, że hucuły są potomkami różnych typów koni tatarskich, polskich, turecki, tarpanów, orientalnych, koni nordyckich, a także koni Przewalskiego.To prymitywna odmiana koni górskich. Charakteryzuje je duża żywotność i odporność na trudne warunki. Dawniej doskonale sprawdzały się w transporcie ciężkiego ładunku, nawet na tak trudnym terenie, jak Karpaty. Dowiedz się więcej o koniach huculskich z dalszej części artykułu.

Koń huculski – historia rasy

Pierwszy raz koń ten został wspomniany w dziele marszałka Krzysztofa Dorohostajskiego „Hippica” w 1603 roku. Wywodzi się z Huculszczyzny, czyli historycznej krainy we wschodnich Karpatach, zamieszkanej wówczas przez górali huculskich. Zajmowali się oni przede wszystkim pasterstwem, hodowlą, a także pracami leśnymi. Właściwie do końca XIX wieku hodowla konia huculskiego odbywała się wyłącznie tam.

W trakcie I wojny światowej znacznie popsuła się czystość tej rasy, ponieważ sprowadzano wiele koni rozmaitych ras, które krzyżowano ze sobą na najróżniejsze sposoby. Głównie z tego powodu po zakończeniu konfliktu wojennego rasę koni huculskich objęto specjalną opieką. W 1924 roku Michał Holländer zapoczątkował rejestrację klaczy rodnych, a także założenie oficjalnego Związku Hodowców Koni Rasy Huculskiej. Obecnie rejestracja klaczy i ogierów odbywa się poprzez Księgę Stadną Koni Huculskich, za to hodowcy oraz entuzjaści tej rasy zrzeszeni są w Polskim Związku Hodowców Konia Huculskiego.

Budowa rasy huculskiej

Wysokość w kłębie wynosi od ok. 132 do 145 cm. Kłąb słabo zarysowany. Cechą charakterystyczną konia huculskiego jest bardzo mocny grzbiet, a także dosyć szerokie lędźwie. Głowa o podłużnym kształcie. Szyja mocna i krótka z gęstą grzywą. Łopatki krótkie i strome, ale za to silne – doskonałe do zaprzęgów. Tułów zwarty i krótki. Zad zazwyczaj jest ścięty. Kończyny krótkie i silne, tylne nogi mogą być szablaste. Kopyta niewielkie, ale o dosyć twardym i elastycznym rogu. Stawy skokowe szerokie, ale niestety u koni tej rasy często pojawiają się ich wady. Ważą około 400 kg.

Koń huculski – umaszczenie

Maści, która najczęściej występuje u przedstawicieli tej rasy koni huculskiego, to:

• gniada;
• myszata;
• srokata.

Zdecydowanie rzadziej pojawia się bułana i kara. Umaszczenie kasztanowate konia huculskiego nie jest pożądane. Ogiery owej maści nie widnieją w Księgach Stadnych, natomiast klacze o maści kasztanowatej mogą zostać do nich wpisane, ale tylko w sytuacji, kiedy mają inne cechy typowe dla rasy, tzn. pręgowanie kończyn oraz ciemną pręgę grzbietową. Niezwykle często pojawia się pręga na grzbiecie oraz pręgowanie zebroidalne na kończynach.

Koń huculski – zdrowie i długość życia

Hucuły cieszą się dobrym zdrowiem i są uważane za konie długowieczne, to oznacza, że mogą żyć nawet do 35 lat.

Koń huculski – pielęgnacja

Pomimo mocnej i muskularnej budowy to zwierzęta wrażliwe i delikatne, dlatego należy im zapewnić odpowiednią opiekę i zaspokajać ich potrzeby, zarówno ficzyczne, jak i emocjonalne. Pośród podstawowych potrzeb szczególnie wyróżnia się:

• wolny ruch w trakcie wypasu z bliskim stadem;
• odpowiednio zbilansowany jadłospis;
• uwagę i troskę ze strony opiekuna (ważne, aby spędzać z nimi czas również poza siodłem, np. w trakcie spacerów).

Koń huculski – temperament

Koń huculski stanowi dobrego towarzysza, ponieważ cechuje go łagodny temperament. To zwierzę przyjaźnie nastawione do człowieka, odważne, ciekawe i radosne. Ponadto jest cierpliwe, spokojne i wykazuje wysoki stopień inteligencji. Ze względu na ostatnią cechę nie będzie dobrym wyborem dla początkujących jeźdźców, ponieważ hucuł może wykorzystać każdy błąd człowieka do nieposłuszeństwa.

Koń huculski – użytkowość

To może być dla niektórych zaskoczeniem, ale konie huculskie są wszechstronnie uzdolnione. Sprawdzają się przy pracach polowych, w zaprzęgu, w ujeżdżaniu, a także skokach. W ostatnim czasie hucuły coraz częściej startują w zawodach westernowych oraz „Working Equitation”. Ponadto ze względu na wrodzoną inteligencję, cierpliwość i spokój są szeroko stosowane w pracy terapeutycznej, czyli hipoterapii. Ze względu na swoją budowę i masę bez problemu na swoim grzbiecie mogą nieść jeźdźca o wadze 100 kg.

Hodowla koni huculskich

Dzisiaj hoduje się w Polsce ponad 5000 hucułów, jednocześnie należy zdawać sobie sprawę z tego, że 20 lat temu było ich tylko 400. Kilkadziesiąt lat temu rasie zagrażało wyginięcie, jednakże zwierzęta przetrwały dzięki programowi ochronie rasy. Na szczególną uwagę w obecnych hodowlach zasługują hodowle tabunowe. W tego typu miejscach konie żyją prawie na wolności. I właśnie w tych miejscach, gdzie jest minimalna ingerencja człowieka, zwierzęta doskonale funkcjonują, a w stadzie odnotowuje się 100% zaźrebień.

Obecnie najbardziej znaczące ośrodki hodowlane hucułów to:

1. Węgry – Park Narodowy Aggtelek;
2. Czechy – Hucul Club w Pradze;
3. Rumunia – Luczina;
4. Słowacja – Národný žrebčín Topoľčianky;
5. Polska – Stadnina Koni Huculskich „Gładyszów” w Regietowie, ,Serednie Małe, Bieszczadzki Park Narodowy (Zachowawcza Hodowla Konia Huculskiego w Wołosatem), Tabun w Polanie, Stadnina Koni Huculskich Hawłowice, Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki Odrzechowa;
6. Ukraina – Gospodarstwo Połonińskie.

Cena koni rasy huculskiej

Rozpiętość cenowa w przypadku konia huculskiego jest bardzo duża, bo obejmuje kwoty w przedziale od 10 tys. zł nawet do 120 tys. zł za dorosłego i zdrowego osobnika.

Koń huculski – ciekawostki

• Hucuły stanowią jedną z dwóch (drugą są koniki polskie) ras zachowawczych koni prymitywnych. Tym samym stanowią niezwykle cenny element różnorodności genetycznej tego gatunku zwierząt, dlatego włączono je do programu ochrony zasobów genetycznych.

Koń huculski stanowi jedną z najstarszych polskich ras, która została opisana. Do dzisiaj nie do końca wiadomo, z której rasy się wywodzą, niemniej jednak mamy pewność co do regionu, z którego pochodzą – dawnej Huculszczyzny, czyli obszaru Karpat wschodnich. To cierpliwe, mądre o przyjaznym usposobieniu zwierzęta, a do tego piękne. Aktualnie wykorzystywane są w hipoterapii, jeździe rekreacyjnej i agroturystyce konnej.