Zagadnienie rybiego snu budzi wiele wątpliwości przede wszystkim ze względu na to, że ryby są pozbawione powiek. Wiele osób wychodzi więc z założenia, że skoro nie mogą zamknąć oczu, to nie mogą także spać. To nieprawda. Nie układają się też w pozycji, która mogłaby sugerować, że ryba śpi. Odmienne zachowania tych podwodnych zwierząt bywają na tyle mylące, że wiele osób zastanawia się, czy ryby śpią w ogóle. A jeśli tak, to kiedy i jak to robią? Sprawdź, jak rozpoznać śpiącą rybę!

Jak poznać, czy ryby śpią?

Obserwując akwariowe rybki, można odnieść wrażenie, że praktycznie bez przerwy przemieszczają się, pozostają w ruchu i nie odpoczywają. Ich organizmy muszą się jednak regenerować. Czy ryby śpią? Czy potrafią zapaść w głęboki sen, czy jedynie udają się na krótkie drzemki? Po czym poznać, że ryba śpi? Choć nie zamyka oczu i nie układa się w legowisku, z całą pewnością znajduje czas na odpoczynek.

Większość ryb po prostu nieruchomieje, zastyga w jednym miejscu. Niektóre gatunki ryb śpią całymi grupami, inne rozdzielają się, szukając dogodnego dla siebie miejsca w różnych częściach akwarium. Rybki akwariowe śpią blisko dna, ukrywając się wśród roślin lub zbliżając do ścianek akwarium. Najpierw nieco zwalniają, a następnie zatrzymują nieruchomo w miejscu. Istnieją ryby, które potrafią zapaść w bardzo głęboki sen – przykładem jest okoń.

Czy ryby śpią w dzień, czy w nocy?

Większość rybek najczęściej chodzi spać, kiedy gaśnie światło lub zapada noc. Jeżeli na co dzień się to nie dzieje, wybierają najbardziej zacienione i spokojne miejsce akwarium. W przypadku rybek hodowanych w akwarium to właściciel reguluje pory dnia, zapalając i gasząc oświetlenie. Warto pamiętać, że bawienie się oświetleniem, zbyt częste włączanie i wyłączanie może zaburzyć naturalny rytm życia ryb. W przypadku ryb prowadzących nocny tryb życia to właśnie zgaszenie światła będzie sygnałem do rozpoczęcia aktywności. Zakładając akwarium i wybierając rybki, sprawdź, które gatunki śpią w dzień, a które w nocy.

Jak wygląda sen u ryb?

Nie ma wątpliwości, czy ryby śpią, chociaż ich sen nieco odbiega od tego, który znamy ze zwyczajów ssaków – w tym swoich własnych. Przede wszystkim ryby nie wchodzą w fazę REM. Ich sen jest płytki, półświadomy. Można powiedzieć, że podczas odpoczynku ryby zawieszone są między snem a jawą. Dzięki temu mogą zachować czujność. Wielu badaczy zajmujących się analizowaniem procesu snu u ryb, uznało, że jest to raczej letarg mający wiele wspólnego z drzemką.

Znane są również gatunki ryb, które zapadają w głęboki stan hibernacji, który charakteryzuje spowolnienie wszystkich czynności życiowych (oddychanie, metabolizm). Podczas snu ryb, możesz zaobserwować, że pozostają one w jednym miejscu, czasami delikatnie unosząc się i opadając. Co ciekawe, zwyczaje dotyczące odpoczynku mogą znacznie różnić się w zależności od konkretnego gatunku.

Czy ryby śpią zimą? Sen zimowy u ryb

Sen zimowy, inaczej zwany hibernacją, pozwala przetrwać niekorzystny czas, gdy np. trudniej o pożywienie. Choć raczej nie kojarzy się z życiem ryb, warto wiedzieć, że również organizmy żyjące pod wodą zapadają w zimowy sen. Dzięki niemu ryby mogą oszczędzać energię. Gdy temperatura wody osiąga 8 stopni, lin przestaje żerować, a gdy spada do 4 stopni, zagrzebuje się na dnie, w mule i zapada w odrętwienie. Podobnie leszcze i ukleje zbierają się gromadnie w głębinach zbiornika, by spędzić zimę.

Ciekawostki dotyczące snu ryb

Większość ryb nieruchomieje i unosi się w wodzie. Jak wszędzie, tak i tutaj zdarzają się jednak wyjątki. Niektóre ryby śpią w dość charakterystyczny sposób. Do takich należy bocja wspaniała, która układa się na boku, za miejsce spoczynku wybierając dno zbiornika wodnego.

Poza bocją warto zwrócić uwagę na gatunek ryby morskiej, jaką jest papugoryba. Na czas snu tworzy wokół siebie specjalny śluzowaty kokon z dwoma otworami po bokach, dzięki którym woda może swobodnie przepływać, a ryba oddychać. Kokon powstaje dzięki działalności gruczołów umieszczonych na skórze. Badacze dowodzą, że ma on stanowić ochronę przed pasożytami. Na jego stworzenie, a następnie pozbycie się ryba poświęca około pół godziny.

Ciekawą pozycję podczas snu przyjmują buszowce wężogłowe, które kładą się na brzuchu, na boku, a nawet zastygają w niemal pionowej pozycji z głową zwieszoną w dół.

Warto też zwrócić uwagę na zabarwienie rybek – podczas snu nieco bledną, np. skalary szarzeją i trasą charakterystyczne prążki. Różny jest także czas wybudzania się z rybiego snu. Danio pręgowane budzi się natychmiast po zapaleniu światła, nieco więcej czasu na powrót do aktywności potrzebuje złoty karaś. Jeszcze inaczej wygląda sytuacja z okoniem, który może potrzebować silnego bodźca, by się obudzić.

Czy ryby śpią i śnią?

Twoi akwariowi pupile także potrzebują snu, jak i inne gatunki zwierząt domowych. Odpoczywając, mogą zregenerować siły, choć znacznie trudniej zauważyć u nich oznaki snu. Śpiąca rybka może po prostu wisieć w wodzie, delikatnie falując płetwami. Wiadomo, czy ryby śpią, jednak czy w tym czasie również śnią? Naukowcy doszli do wniosku, że sen ryb pozbawiony jest fazy REM, a to właśnie na tym etapie snu pojawiają się marzenia senne. Fakt ten mógłby przemawiać za teorią, że rybi sen ma po prostu służyć regeneracji i nie ma nic wspólnego ze snami. Niestety zagadnienie to nie zostało do końca zbadane.

Wiesz już, czy ryby śpią i jak to rozpoznać. Twoim zadaniem jest zapewnienie im odpowiednich warunków do życia, by mogły spokojnie odpoczywać i miały na to miejsce. Wiele rybek na ten czas szuka kryjówek, w których czują się bezpieczniej. Jedne będą spać bliżej dna, inne bezpośrednio pod powierzchnią wody, a jeszcze inne wybiorą okolice gęsto zarośnięte i zaciszne. Przy okazji możesz obserwować, jak wyglądają rybki udające się na odpoczynek, poznać ich zachowania i choć nieco odkryć tajemnicę rybiego snu.

Archiwum: lipiec 2022
Photo of author

Adam Nawrocki

Od dziecka uwielbia las i zwierzęta. Kojarzą mu się ze spacerami z dziadkiem, który był leśniczym. Teraz wybiera się tam najczęściej z aparatem oraz swoim czworonożnym przyjacielem na „bezkrwawe polowanie”. Pracuje jako fotograf.