Owczarki niemieckie (German Shepherd Dog) to rasa psów należąca do grupy psów pasterskich. Zamiennie stosowaną nazwą rasy jest owczarek alzacki. Przedstawiamy wszystko, co powinieneś wiedzieć o tych psach.

Owczarki – co to za grupa psów?

Owczarki to grupa ras psów pasterskich hodowanych w celu pędzenia i pilnowania stad zwierząt. Są to zwykle psy dużych, odpornych ras, wykazujące silne cechy posłuszeństwa. Początkowo świetne psy pasterskie, aktualnie owczarki pracują również jako psy obronne w wojsku czy policji.

Do grupy ras owczarków należą między innymi:

  • owczarek niemiecki/alzacki;
  • owczarek rumuński karpatin;
  • owczarek belgijski groenendael;
  • malinois;
  • tervueren;
  • kelpie;
  • owczarek podhalański;
  • owczarek nizinny polski;
  • border collie;
  • owczarek szetlandzki.

Wiele z krajów lub regionów ma swoje własne typy owczarków. Psy w tej grupie znacznie różnią się wyglądem, dzielone są bowiem względem swojej użyteczności. Z Polski wywodzą się dwie rasy, czyli owczarek nizinny i podhalański. Warto zwrócić też uwagę, że systematyki ras różnią się pomiędzy krajami, wywodzące się z jednego kraju odmienne rasy mogą być więc często klasyfikowane w grupie. Dobrym przykładem są psy takie jak groenendael, malinois, tervueren czy laekenois, określane według FCI jako odmiany owczarka belgijskiego.

Jaka jest historia owczarków niemieckich?

Owczarki niemieckie to rasa wszechstronnie użytkowa, podlegająca próbom pracy (klasyfikacja FCI). Te niezwykle inteligentne i podatne na szkolenie psy wywodzą się, jak wskazuje nazwa, z hodowli niemieckich. Te prowadzone były głównie użytkowo przez pasterzy, w celu stworzenia psów przydatnych przy wypasaniu owiec. Początkowo odmiany bardzo różniły się względem rejonów występowania. Psy mogły mieć nie tylko inne umaszczenie, ale i kształt uszu, głowy czy długość kufy.

Kiedy doszło do powstania zróżnicowanej rasy?

Wraz z rozwojem kynologii i pojawieniem się pierwszych hodowli komercyjnych, w Niemczech rozpoczęły się prace nad zróżnicowaniem rasy. Pierwszym związkiem był założony w 1891 roku Phylax. Hodowcy organizacji skupiali się na roli użytkowej psów, współpracując z wojskiem i policją. Pierwszy owczarek niemiecki wywodzi się jednak z hodowli rotmistrza Maxa von Stephanitza. Po zakupieniu nowego, jego zdaniem idealnego eksteriorowo i użytkowo osobnika, zarejestrował on nowy związek kynologiczny Verein für Deutsche Schäferhunde – SV, czyli Stowarzyszenie dla Owczarków Niemieckich.

Wszystkie z psów rasy są więc potomkami zarejestrowanego pod numerem 1 owczarka niemieckiego Horanda v. Grafratha. W hodowli stosowano chór wsobny oraz ostrą selekcję potomstwa. Około 1925 roku zaczęły już jednak pojawiać się problemy będące wynikiem chowu krewniaczego. W okresie powojennym pojawiły się nowe organizacje kynologiczne, odchodzące od ustalonego przez von Stephanitza wzorca. Wrócono również do podziału na linie eksteriorowe (hodowle skupiające się na wyglądzie i budowie psa) oraz linie użytkowe (hodowle pod kątem psów pracujących). Do wzorców rasy wróciła również odmiana długowłosa, uznana przez związek SV dopiero w 2010 roku. Obecnie wyróżnia się owczarki niemieckie:

  • krótkowłose (stockhaar);
  • długowłose (langstockhaar);

oraz nieuznawane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną owczarki staroniemieckie.

Czy owczarek alzacki i owczarek niemiecki to ten sam pies?

Tak – określenie owczarek alzacki i niemiecki mogą być stosowane zamiennie. Nowa nazwa pojawiła się po II wojnie światowej ze względu na negatywne skojarzenia z Niemcami. Wykorzystywanie psów użytkowo przez nazistów doprowadziło do długotrwałej niechęci do rasy. Owczarki niemieckie często pojawiały się w propagandzie nazistowskiej, jako przykład narodowej rasy czystej. Po zakończeniu wojny organizacje kynologiczne zmieniły więc nazwę na owczarek alzacki, nawiązując do pochodzenia pierwszych osobników. Do nazwy pierwotnej powrócono w 1977 roku. Dziś oba określenia stosowane są zamiennie.

Jaki jest wygląd owczarka niemieckiego i po czym poznasz rasę?

Umaszczenie

Owczarki niemieckie występują w dwóch odmianach sierści – krótkowłosej i długowłosej. Sierść jest podwójna z podszerstkiem, typowo dla psów pracujących. Najczęściej spotykane umaszczenia to:

  • czarne podpalane;
  • czarne z rudym, brązowym, czerwonym lub jasnoszarym podpalaniem;
  • jednolicie czarne;
  • śniade;
  • szare;
  • czaprakowe.

Niedopuszczalne według wzorca rasy jest umaszczenie białe. Owczarki o takim umaszczeniu określa się jako osobną rasę białych owczarków szwajcarskich. Genetycznie są one jednak odmianą typu niemieckiego. Co ciekawe, unikanie umaszczenia białego wynika jedynie z preferencji pierwszego z hodowców. Określał on kolor jako mało interesujący. W hodowlach pasterskich białe umaszczenie jest z kolei pożądane – uważano, że owce znacznie mniej boją się białych psów.

Pokrój i opis rasy

Psy zaliczane są do pierwotnych wilkowatych, czyli przypominających sylwetką i kształtem głowy wilki. Prawidłowa sylwetka powinna być nieco wydłużona, ale mocna i proporcjonalna. Grzbiet psów jest prosty z wysokim kłębem i pojemną klatką piersiową, a zad lekko opada. Szyja pozbawiona jest podgardla. Kończyny owczarka powinny być proste, z nieco odstawionymi do tyłu tylnymi łapami.

Głowa musi być proporcjonalna do wielkości tułowia, z umiarkowaną szerokością pomiędzy uszami. Uszy są średniej wielkości, wysoko osadzone i zawsze sterczące z małżowiną skierowaną do przodu. Położone ucho nie jest wadą u szczeniąt.

Wysokość w kłębie to od 60 do 65 centymetrów u dorosłych psów i 55 do 60 centymetrów u suczek. Proporcjonalnie, masa dorosłych psów będzie wynosić od 30 do 40 kilogramów u samców i 22 do 32 kilogramów u suk.

Jak długo żyją owczarki niemieckie? Czy zwierzęta są zdrowe?

Średnia długość życia rasy to od 9 do 13 lat. Zwierzęta są odporne i zazwyczaj nie przejawiają większych problemów zdrowotnych. Rasa ma jednak predyspozycje do wystąpienia dysplazji stawów biodrowych czy łokciowych, warto więc profilaktycznie zadbać o zdrowy tryb życia psa. Inną z chorób dotykających rasę jest przerost gruczołu krokowego. Większości schorzeń można jednak uniknąć, wybierając psa z odpowiedniej hodowli, po przebadanych rodzicach, oraz zapewniając mu zdrowy tryb życia.

Jaki jest charakter owczarka niemieckiego?

Owczarki niemieckie są posłuszne, odważne i wyjątkowo czujne. Raz przywiązane do swojego opiekuna, wykażą się wyjątkową lojalnością. Ich żywiołowość wymaga jednak zapewnienia codziennej aktywności fizycznej. Rasa przeznaczona do pilnowania stad owiec przyzwyczajona jest do ciągłego biegania po terenach górzystych. Naszemu owczarkowi może więc nie wystarczać krótki spacer.

Psy szybko się uczą i są bardzo ciekawe świata. Przyjacielskość i przywiązanie do właściciela sprawiają, że owczarek świetnie się nada na opiekuna rodziny. Najlepiej sprawdzi się w dużych domach, gdzie będzie jednocześnie przyjacielem, ale i świetnym psem stróżującym.

Czy owczarki niemieckie są dobre dla rodziny z dziećmi?

Pomimo groźnej postury, rasa jest wyjątkowo łagodna w stosunku do małych dzieci. Lojalny pies traktuje swoją ludzką rodzinę jako stado i za swoją misję obierze jej obronę.

Do czego wykorzystywane są owczarki niemieckie?

Poza rolą psa pasterskiego i rodzinnego psiaka owczarki niemieckie są chętnie wykorzystywane jako psy użytkowe. Trudno się dziwić – te inteligentne zwierzęta są nie tylko bardzo wytrzymałe, ale i dobrze reagują na szkolenie. Pod kątem użytkowości owczarki niemieckie są prawdopodobnie najbardziej wszechstronną rasą na świecie. Owczarki pracują jako:

  • psy pasterskie;
  • psy stróżujące;
  • psy patrolowe straży granicznej;
  • psy wojskowe;
  • psy tropiące;
  • psy lawinowe;
  • psy terapeutyczne;
  • psy obronne;
  • psy poszukujące (np. narkotyki, materiały wybuchowe).

Owczarki niemieckie to obok labradorów najczęściej wykorzystywane psy w telewizji. Być może więc twój szczeniak zostanie kiedyś psim aktorem lub dogoterapeutą.

Czy owczarek niemiecki wymaga treningu posłuszeństwa?

Choć trening posłuszeństwa oraz podstawowa socjalizacja zalecana jest każdemu opiekunowi psa, istnieją rasy, które ze względu na swoje cechy wymagają takiego treningu. Pracę najlepiej rozpocząć już ze szczenięciem. Młodego owczarka najlepiej zapisać do psiego przedszkola, które zapewni mu odpowiedni wysiłek fizyczny i psychiczny. Wczesne zapoznanie z innymi psami zapewni owczarkowi socjalizację. Trening posłuszeństwa wzmocni z kolei lojalne cechy rasy.

Konsekwentny trening pomoże owczarkowi nabrać pewności siebie. Naturalnie stróżująca rasa ma zawsze wyczulone wszystkie zmysły – czujnym uszom i oczom psa nie umknie żaden bodziec. Idzie to w parze z pewną lękliwością, szczególnie jeśli pies nie może znaleźć wsparcia we właścicielu.

Archiwum: czerwiec 2022
Photo of author

Ewa Malinowska

Weterynarz z wykształcenia i pasji. Aktualnie uczęszcza na kurs i zdobywa kwalifikacje z zakresu behawiorystyki zwierzęcej. Prywatnie „mama” dwóch psów i kota. W wolnych chwilach spaceruje z pupilami i odkrywa nowe, zielone zakątki swojego ukochanego miasta – Wrocławia.