Poznaj największe niedźwiedzie żyjące współcześnie. Z artykułu dowiesz się, czym wyróżniał się Arctodus i czy rzeczywiście był największym przedstawicielem gatunku wszechczasów. Odkryjesz także nową rasę pizzly sklasyfikowaną w 2006 roku.

Arctodus największym niedźwiedziem w historii planety?

Inaczej zwany niedźwiedziem krótkopyskim, Arctodus zamieszkiwał rejony obecnej Ameryki Północnej od około 1,5 miliona do około 11 tysięcy lat temu. Do chwili obecnej udało się sklasyfikować dwa gatunki niedźwiedzia krótkopyskiego. Arctodus simus uważany jest za jednego z największych ssaków lądowych, a przez dziesięciolecia uważano go za największego niedźwiedzia przebywającego na ziemi. Arctodus pristinus zamieszkiwał południe kontynentu, a szczególnie upodobał sobie nadbrzeżne lasy. Najwięcej szkieletów przedstawicieli tej populacji znaleziono bowiem na terenach obecnej Florydy.

Na podstawie wykopalisk oszacowano, że waga niedźwiedzia z gatunku Arctodus simus mogła przekroczyć jedną tonę. Bestia ta nie miała naturalnych wrogów, potrafiła rozwinąć prędkość do 70 kilometrów na godzinę, pokonywała tygrysy szablozębne, lwy amerykańskie i polowała na dzikie konie oraz antylopy. Co do umiejętności łowieckich tego największego niedźwiedzia zdanie naukowców jest bardzo podzielone. Część wierzy, że budowa ciała nie pozwalała ssakowi na szybkie zwroty podczas pościgu i żerował, przeganiając inne drapieżniki od swoich łupów.

Ustalono także że Arctodus poruszał się bardziej jak wielbłąd lub ówczesne niedźwiedzie, co świadczyłoby o jego wytrzymałości podczas pościgu. Inaczej niż obecnie żyjące gatunki, krótkopyski żywił się wyłącznie mięsem. Świadczy o tym budowa jego szczęki i rozstaw uzębienia. Wysokość w kłębie tego potwora wynosiła od 1,5 do 1,8 metra, co znaczy, że mógłby, stojąc na czterech łapach, spojrzeć człowiekowi w twarz. Na podstawie śladów pazurów na skale, oszacowano, że jego długość mogła przekroczyć nawet 3,5 metra.

Jeszcze do niedawna to właśnie Arctodus simus piastował pierwsze miejsce wśród największych przedstawicieli gatunku do czasu odkrycia szczątków niedźwiedzia jaskiniowego Arctotherium angustidens w Ameryce Południowej. Niewiele jeszcze wiemy o tych ssakach, ale naukowcy szacują, że ich waga mogła dochodzić do 2 ton. A który obecnie żyjący niedźwiedź jest największy? O tym w dalszej części artykułu.

Baribal – jeden z łagodniej usposobionych niedźwiedzi na świecie

Baribal to najmniejszy miś w naszym zestawieniu i osiąga około 1,5 metra długości przy wadze do 300 kilogramów. Charakteryzuje się czarnym umaszczeniem z żółtawym pyskiem, ale zdarzają się osobniki z niebieskim nalotem, a także białe. Występuje w całej Ameryce Północnej, od Alaski aż po Meksyk. Jest bardzo podobny do niedźwiedzia brunatnego, ale znacznie łatwiej przystosowuje się od niego do zmian i jest bardziej tolerowany przez ludzi, dzięki łagodnemu usposobieniu.

Baribal dysponuje ogromną siłą, potrafi świetnie się wspinać, pływać i biegać. Mimo polowań i nielegalnych działań kłusowników populacja czarnych niedźwiedzi stale rośnie i nie są one zagrożone wyginięciem. Baribal nie zapada w typowy sen zimowy, ponieważ inaczej niż u innych przedstawicieli gatunku temperatura ciała niedźwiedzia czarnego spada jedynie o 1–2 stopnie. Dzięki temu powrót do aktywności zajmuje mu o wiele krótszy czas, praktycznie od razu po wybudzeniu jest w stanie wrócić do życia.

Mimo swojej siły i zwinności nie jest drapieżnikiem i jego głównym pożywieniem są rośliny. Szczególnie upodobał sobie jagody, trawy, orzechy i owoce.

Niedźwiedź brunatny – największy drapieżnik lądowy w Polsce

Niedźwiedź brunatny to gatunek drapieżnego ssaka zamieszkującego Azję, Europę Północną oraz Amerykę Północną. Charakteryzuje się ciemnobrązową sierścią, choć u niektórych podgatunku można zaobserwować jaśniejsze umaszczenie. Największe niedźwiedzie osiągają 3 metry długości, a ich waga sięga 500 kg. Dorosły samiec, rekordzista z północnego Meksyku ważył aż 750 kg. Jest wszystkożerny, a jego jadłospis zmienia się w ciągu roku. W jego diecie przeważa pokarm roślinny, żywi się jagodami, malinami, trawą, ślimakami, jajami ptaków, ale też poluje na zwierzynę leśną i łowi ryby.

Niedźwiedź brunatny zamieszkuje również tereny Polski, żyje głównie w Karpatach. Na zimę przygotowuje sobie legowisko, tak zwaną gawrę, w której zapada w sen zimowy (hibernacja). Zazwyczaj żyje samotnie, jedynie w okresie godowym łączy się w pary. Młode stają się samodzielne w wieku 2 lat, a długość ich życia wynosi od 30 do 40 lat na wolności i do 50 lat w zoo. Nie należy do gatunku zagrożonego, ale jest chroniony na terenie całej Polski.

Niedźwiedzie grizzly – niezrównani łowcy

Dzień Grizzly infografika

W przeszłości te ssaki zasiedlały prawie cały teren Stanów Zjednoczonych, ale ze względu na złą sławę pozwolono na ich masowe wybijanie. Aktualnie spotkać je można w zachodnich częściach Kanady oraz w środkowej i zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Niedźwiedź grizzly wygląda jak niedźwiedź syberyjski, lecz jest od niego trochę mniejszy.

Masa ciała grizzly może wynieść nawet ponad 700 kg, a jego długość do 2,8 m, dzięki czemu można powiedzieć, że jest największym niedźwiedziem Ameryki Północnej. Krążą mity, że ten gatunek nie potrafi wspinać się na drzewa, ale to nieprawda. Świetnie pływa, szybko biega i jeśli tylko zechce, to może wspinać się pionowo przy odpowiednim podparciu przez gałęzie. Wyposażony jest w imponujące pazury długości ludzki palców. Futro grizzly ma barwę od jasnopłowej po ciemnobrązową.

Co ciekawe, niedźwiedzie grizzly mogą rozmnażać się z innymi niedźwiedziami brunatnymi, czarnymi i polarnymi. W 2006 roku zaobserwowano nowy gatunek pizzly. Jest to krzyżówka grizzly z niedźwiedziem polarnym. Do krzyżowania dochodzi na skutek zmniejszenia się i nachodzenia na siebie terenów łowieckich tych ssaków, spowodowane katastrofą klimatyczną i topnieniem lodowców.

Olbrzymi kodiak – podgatunek niedźwiedzia brunatnego

Niedźwiedzie kodiackie zamieszkują wyspy archipelagu Kodiak na południu Alaski. Bardzo dobrze przystosowały się do surowych warunków panujących w tym rejonie. Szczególnie upodobały sobie górskie rejony porośnięte lasami świerkowymi. Mimo swojej siły i wagi ponad 700 kg są dość płochliwe. Wyglądem bardzo przypominają niedźwiedzia grizzly. Podobnie do niego charakteryzują się wydłużonym pyskiem, dużą masą ciała i gęstym futrem.

Samice są zazwyczaj mniejsze, samiec, stojąc na tylnych łapach, może mieć ponad 3 m wysokości, ale to nie on jest aktualnie największym niedźwiedziem na świecie. Żywi się szczególnie chętnie świstakami i innymi gryzoniami, ale upodobał sobie też polowania na łososie, kiedy tylko pojawiają się w rzekach. Rzadkością jest polowanie na większą zwierzynę z rodziny jeleniowatych czy na kozły górskie, częściej zdarza się, że kodiaki uzupełniają dietę padliną i resztkami pozostawionymi przez ludzi.

W sprzyjających warunkach niedźwiedź kodiacki jest aktywny w ciągu dnia, jednak jeśli na danym terenie następuje konieczność użycia siły, aby zdobyć pożywienie, to przestawia się na tryb nocny. Pomimo swojej potęgi i rozmiarów zwierzęta te unikają walki o areał i zwierzynę. Zazwyczaj żyją samotnie, ale obserwowano już grupy liczące nawet 50 osobników, na terenach bogatych w pożywienie. W grupach rzadko dochodzi do walk, niedźwiedzie częściej wybierają współpracę i komunikację od brutalnej siły.

Niedźwiedź polarny – jeden z największych przedstawicieli tego gatunku

Niedźwiedzie polarne zamieszkują najbardziej niedostępne i nieprzyjazne rejony świata. Arktyka, Grenlandia, północne rejony Ameryki Północnej i Azji czy Syberia to ich ulubione tereny. Są świetnie przystosowane do życia w lodowym środowisku. Ich białe futro jest bardzo grube i zapewnia skuteczną ochronę przed zimnem, skóra natomiast jest koloru czarnego, dzięki czemu szybko się nagrzewa.

Obecnie niedźwiedzie polarne są wymienione w czerwonej księdze jako gatunek zagrożony i panuje całkowity zakaz polowania na przedstawicieli tego gatunku, jednak zdarza się, że Eskimosi nadal zabijają niewielką liczbę tych ssaków na mięso i futra.

To zdecydowanie największe niedźwiedzie na świecie. Wysokość osobników tego gatunku w kłębie może wynosić nawet 1,5 metra, stojąc pionowo, osiąga ponad 3,4 metra, a rekordzista ważył ponad tonę. Co ciekawe niedźwiadki po urodzeniu ważą zaledwie 700 gramów. Młode żywią się mlekiem bogatym w tłuszcze i składniki odżywcze. Dieta dorosłych osobników składa się głównie z upolowanych fok i ryb i tylko w okresie letnim wzbogacona jest o jagody, mchy i inne dostępne rośliny.

Aktualnie populacja tego niedźwiedzia wynosi zaledwie 25 tysięcy osobników na całym świecie. Na skutek katastrofy klimatycznej siedliska niedźwiedzi ulegają zmniejszeniu i coraz częściej obserwuje się krzyżowanie z grizzly. Jest to sytuacja na tyle częsta, że nazwano już nową rasę pizzly.

Wśród obecnie żyjących przedstawicieli gatunku największym niedźwiedziem jest bezapelacyjnie polarny. Jednak jeśli jako ludzkość nie podejmiemy odpowiednich działań powstrzymujących postępowanie katastrofy klimatycznej, te piękne i majestatyczne zwierzęta również wyginą podobnie jak Arctodus krótkopyski i Arctotherium angustidens.

Archiwum: wrzesień 2022
Photo of author

Adam Nawrocki

Od dziecka uwielbia las i zwierzęta. Kojarzą mu się ze spacerami z dziadkiem, który był leśniczym. Teraz wybiera się tam najczęściej z aparatem oraz swoim czworonożnym przyjacielem na „bezkrwawe polowanie”. Pracuje jako fotograf.